ครูบ้านนอก

ชื่อเรื่อง รูปแบบการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของนักเรียน โรงเรียนเทศบาลท่าอิฐ

ผู้วิจัย นายเอี่ยมสกุล หมุนลี

ตำแหน่ง รองผู้อำนวยการสถานศึกษา

วิทยฐานะ รองผู้อำนวยการชำนาญการพิเศษ

ปีที่ศึกษา 2558

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อพัฒนารูปแบบการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของนักเรียน โรงเรียนเทศบาลท่าอิฐ และมีวัตถุประสงค์เฉพาะดังนี้ 1) เพื่อสร้างรูปแบบการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของนักเรียนโรงเรียนเทศบาลท่าอิฐ 2) เพื่อทดลองใช้รูปแบบการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของนักเรียน โรงเรียนโรงเรียนเทศบาลท่าอิฐ 3) เพื่อประเมินความพึงพอใจของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ครูผู้สอน นักเรียน และผู้ปกครองนักเรียน ที่มีต่อรูปแบบการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของนักเรียน โรงเรียนเทศบาลท่าอิฐ การดำเนินการวิจัยแบ่งออกเป็น 3 ขั้นตอน คือ 1) การสร้างรูปแบบการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของนักเรียน 2) การทดลองใช้รูปแบบการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของนักเรียน 3) การประเมินความพึงพอใจของคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ครูผู้สอน นักเรียน และผู้ปกครองนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของนักเรียนขั้นตอนที่ 1 การสร้างรูปแบบการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของนักเรียน โรงเรียนเทศบาลท่าอิฐ ผู้วิจัยดำเนินการศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวกับการปฏิรูปการศึกษา แนวทางการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน การจัดกิจกรรมที่ส่งเสริมประสิทธิภาพทางการเรียน กระบวนการจัดการเรียนรู้ พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 ที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2545 วิสัยทัศน์ พันธกิจ ของโรงเรียนเทศบาลท่าอิฐ ดำเนินการสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญจำนวน 5 คน เกี่ยวกับการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของนักเรียน นำข้อมูลที่ได้กำหนดขอบเขตของเนื้อหาการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของนักเรียนมายกร่างเป็นร่างรูปแบบการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของนักเรียนโดยจัดทำคู่มือการใช้รูปแบบประกอบร่างรูปแบบ และนำเสนอร่างรูปแบบที่จัดทำต่อผู้ทรงคุณวุฒิ คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ผู้ปกครองเครือข่าย ตัวแทนนักเรียน เพื่อตรวจสอบความตรงและ ความเหมาะสมของรูปแบบ โดยใช้การจัดประชาพิจารณ์ (Public Hearing) เพื่อให้ผู้เข้าร่วม ประชาพิจารณ์แสดงความคิดเห็น และให้ข้อเสนอแนะต่อรูปแบบการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของนักเรียนในข้อประเด็นต่าง ๆอย่างละเอียด จากนั้นปรับปรุงแก้ไขรูปแบบการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของนักเรียนและคู่มือการใช้ตามข้อเสนอแนะ

ขั้นตอนที่ 2 การทดลองใช้รูปแบบการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของนักเรียน ผู้วิจัยดำเนินการทดลองใช้รูปแบบการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของนักเรียน ดังนี้

2.1 แต่งตั้งคณะกรรมการทดลองใช้รูปแบบการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการ พร้อมกำหนด

บทบาทหน้าที่ของคณะกรรมการ จำนวน 16 คนทดลองใช้รูปแบบการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของนักเรียน

2.2 จัดประชุมชี้แจงคณะกรรมการ เพื่อให้สามารถนำคู่มือไปปฏิบัติตามแผนการทดลอง

2.3 ดำเนินการทดลองตามรูปแบบการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของนักเรียน โรงเรียน

เทศบาลท่าอิฐ ในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2558

2.4 สรุปผลการทดลองใช้รูปแบบการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของนักเรียน และจัด

ประชุมสนทนากลุ่ม เพื่อให้ผู้เข้าร่วมประชุมแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับข้อค้นพบที่ได้จากการทดลองใช้รูปแบบการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของนักเรียน และให้ข้อเสนอแนะเพิ่มเติมเกี่ยวกับการนำรูปแบบไปใช้

ขั้นตอนที่ 3 การประเมินความพึงพอใจของคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ครูผู้สอน นักเรียน และผู้ปกครองนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของโรงเรียนเทศบาลท่าอิฐ ผู้วิจัยดำเนินการประเมิน ความพึงพอใจของผู้เกี่ยวข้องต่อรูปแบบการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของนักเรียน ได้แก่ คณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ครูผู้สอน นักเรียน และผู้ปกครองนักเรียน

สรุปผลการวิจัย

1. รูปแบบการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของนักเรียน โรงเรียนเทศบาลท่าอิฐ มีความตรงและความเหมาะสมมาก โดยประกอบด้วย 4 กลยุทธ์ ได้แก่

1.1 กลยุทธ์ 1 : การพัฒนาศักยภาพครู เป็นการพัฒนาความรู้ความสามารถในการจัด

ทำแผนการจัดการเรียนรู้ การจัดกิจกรรมการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ การส่งเสริมและพัฒนาผู้เรียน ด้วยกระบวนการวิจัยและความสามารถในการพัฒนาสื่อการเรียนการสอน และใช้เทคโนโลยีทางการศึกษา

1.2 กลยุทธ์ 2 : การพัฒนากระบวนการเรียนรู้ เป็นการพัฒนาการจัดกระบวนการเรียนการ

สอนที่หลากหลาย เน้นนักเรียนเป็นสำคัญ ส่งเสริมให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้ได้เต็มตามศักยภาพ ประกอบด้วย

1.3 กลยุทธ์ 3 : การพัฒนาสื่อและแหล่งเรียนรู้ เป็นการส่งเสริมและสนับสนุนให้ครูมีการ

ผลิตและพัฒนาสื่อการเรียนการสอนที่มีความหลากหลายและเหมาะสม เพื่อนำมาใช้ใน การเรียนการสอน และพัฒนาแหล่งเรียนรู้ให้นักเรียนได้เรียนรู้อย่างรอบรู้ ประกอบด้วย

1.4 กลยุทธ์ 4 : การส่งเสริมความร่วมมือกับชุมชนในการจัดการศึกษา เป็นการเปิดโอกาส

ให้ชุมชนได้เข้ามามีส่วนร่วมกับโรงเรียนในการจัดการศึกษาของโรงเรียน การสนับสนุนสื่อการเรียนรู้ แหล่งเรียนรู้ วิทยากรท้องถิ่นเพื่อให้ความรู้แก่นักเรียน

2. ผลการทดลองใช้รูปแบบการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของนักเรียน โรงเรียนเทศบาลท่าอิฐ

สรุปได้ดังนี้

2.1 ผลการพัฒนาศักยภาพครู พบว่า ครูได้รับการพัฒนาตนเองมีการพัฒนาแผนการจัดการ

เรียนรู้ ปรับเปลี่ยนวิธีการสอน สามารถออกแบบกิจกรรมได้หลากหลาย สอดคล้องกับสภาพปัจจุบันของโรงเรียนและนักเรียน มีการใช้กระบวนการกลุ่ม จัดกิจกรรมการใช้ความคิด อภิปราย การแก้ปัญหาสถานการณ์ต่าง ๆ มีการพัฒนาสื่อการเรียนการสอน นอกจากนี้ยังพบว่า ครูมีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน

มากขึ้น ในส่วนของการทำวิจัยในชั้นเรียนครูมี ความกระตือรือร้น สนใจ แสวงหาความรู้ และสามารถทำวิจัยในชั้นเรียนได้ทุกคน

2.2 ผลการพัฒนากระบวนการเรียนรู้ พบว่า มีผลงานการเรียนรู้ที่หลากหลาย จากการที่

นักเรียนได้มีส่วนร่วมในการดำเนินกิจกรรมต่าง ๆ ด้วยตนเอง ได้คิด ได้ลงมือปฏิบัติจริง จากการจัดกิจกรรมการจัดการความรู้ ทำให้นักเรียนเป็นนักแสวงหาความรู้ทั้งภายในและภายนอกโรงเรียน การเรียนรู้แบบโครงงาน ทั้งที่เป็นเอกสาร วัสดุ สถานที่ บุคคลซึ่งประกอบด้วยกลุ่มเพื่อน ครู วิทยากร อินเทอร์เน็ต และเป็นผู้ถ่ายทอดความรู้ ตลอดจนเป็นผู้รับความรู้ที่ดี

2.3 ผลการพัฒนาสื่อและแหล่งเรียนรู้ พบว่า ครูมีการผลิตและพัฒนาสื่อการเรียนการสอน

และนำสื่อมาใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้มากขึ้น ได้ทำการปรับปรุงและพัฒนาห้องปฏิบัติการต่าง ๆ ให้มีความสมบูรณ์ ความพร้อมในการจัดการเรียนการสอน พัฒนาห้องสมุด มีชีวิต ซึ่งมีทรัพยากรสารสนเทศที่หลากหลาย ทั้งด้านเอกสาร สิ่งพิมพ์ สามารถให้บริการได้อย่างทั่วถึง ให้บริการระบบอินเทอร์เน็ตความเร็วสูง โดยมีเครื่องคอมพิวเตอร์ เพื่อให้บริการการศึกษาค้นคว้าของนักเรียน จำนวน 30 เครื่อง ด้วยระบบ Wireless LAN และมีการจัดเครื่องคอมพิวเตอร์สำหรับพิมพ์งาน และสืบค้นข้อมูลให้นักเรียนในห้องสมุดโรงเรียน

2.4 ผลการส่งเสริมความร่วมมือกับชุมชนในการจัดการศึกษา พบว่า ชุมชนมีส่วนร่วมใน

การจัดการศึกษาของโรงเรียนมากขึ้น ซึ่งทางโรงเรียนได้มีการจัดประชุมคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน และผู้ปกครองภาคเรียนละ 2 ครั้ง เพื่อร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ แก้ไขปัญหาของนักเรียน โดยให้ผู้ปกครองได้พบปะพูดคุยกับครูระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน และมีการระดมทรัพยากรจากแหล่งต่าง ๆ ในชุมชนมาใช้ในการจัดการศึกษาและเปิดโอกาสให้ชุมชนได้มีส่วนร่วมใช้ประโยชน์จากอาคารสถานที่ วัสดุอุปกรณ์และบุคลากรของโรงเรียนโรงเรียนมีการประชาสัมพันธ์ข่าวสาร ข้อมูลแก่ชุมชนอย่างสม่ำเสมอ

2.5 ผลการประเมินผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน พบว่า ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนทั้ง 8 กลุ่มสาระ

การเรียนรู้ ในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2558 สูงกว่าผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนใน ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2558 และภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2557 และจะเห็นได้ว่า ร้อยละของผลการเรียนเฉลี่ยทุกรายวิชาใน ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2558 ผ่านเกณฑ์ที่ทางโรงเรียนกำหนด เมื่อพิจารณาเป็นรายสาระการเรียนรู้ พบว่า สาระการเรียนรู้ที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ได้แก่ สาระการเรียนรู้สุขศึกษาและพลศึกษา มีค่าเฉลี่ย 3.41

คิดเป็นร้อยละ 85.25 รองลงมาได้แก่ สาระ การเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี มีค่าเฉลี่ย 3.15

คิดเป็นร้อยละ 78.75 ส่วนสาระการเรียนรู้ที่มีค่าเฉลี่ยต่ำที่สุด ได้แก่ สาระการเรียนรู้ภาษาต่างประเทศ มีค่าเฉลี่ย 2.85 คิดเป็นร้อยละ 71.25

3. ผลการประเมินความพึงพอใจของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ครูผู้สอน นักเรียน และผู้ปกรองนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการของนักเรียน โรงเรียนเทศบาลท่าอิฐ พบว่า คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ครูผู้สอน นักเรียนและผู้ปกครองมีความพึงพอใจอยู่ในระดับมาก

เว็บน่าสนใจ