ครูบ้านนอก

หัวข้องานวิจัย การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้โดยใช้โครงงานร่วมกับเทคนิคการสืบเสาะหาความรู้ที่

เน้นโครงสร้างทักษะกระบวนการคิด (GPAS) และการจัดการเรียนแบบร่วมมือกันเรียนรู้

(Cooperative Learning) เพื่อส่งเสริมการจัดทำโครงงานและผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชา

วิทยาศาสตร์เรื่อง พลังงานความร้อน ของนักเรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1

ผู้วิจัย ไพรินทร์ สุขโข

ปีการศึกษา 2562

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นลักษณะของการวิจัยและพัฒนา มีวัตถุประสงค์ คือ 1) เพื่อพัฒนาและประเมิน

ประสิทธิภาพของรูปแบบการจัดการเรียนรู้โดยใช้โครงงานร่วมกับเทคนิคการสืบเสาะหาความรู้ที่เน้นโครงสร้าง

ทักษะกระบวนการคิด (GPAS) และการจัดการเรียนแบบร่วมมือกันเรียนรู้ (Cooperative Learning) ให้มี

ประสิทธิภาพตามเกณฑ์ที่กำหนด 80/80 2) เพื่อประเมินประสิทธิผลของรูปแบบการจัดการเรียนรู้โดยใช้

โครงงานร่วมกับเทคนิคการสืบเสาะหาความรู้ที่เน้นโครงสร้างทักษะกระบวนการคิด (GPAS) และการจัดการ

เรียนแบบร่วมมือกันเรียนรู้ (Cooperative Learning) ดังนี้(1) เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิทยาศาสตร์

เรื่อง พลังงานความร้อน ก่อนและหลังการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้(2) ประเมินความสามารถในการจัดทำโครงงาน

หลังการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ (3) ประเมินความสามารถด้านทักษะกระบวนการของนักเรียนหลังการใช้รูปแบบ

การจัดการเรียนรู้และ (4) ประเมินความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการจัดการเรียนรู้กลุ่มตัวอย่างคือ

นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1/2 ที่กำลังศึกษาในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา2562โรงเรียนเทศบาลวัดโชค (ธรรม

เสนานีวรคุณ) สังกัดเทศบาลเมืองโพธาราม อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรีจำนวน 21 คน เครื่องมือที่ใช้ในการ

วิจัยประกอบด้วย 1) ประเด็นสนทนากลุ่มกับนักเรียน 2) ประเด็นสนทนากลุ่มกับครูวิทยาศาสตร์3)

แบบสอบถามความคิดเห็นของผู้เชี่ยวชาญด้านการจัดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ 4) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์

ทางการเรียนวิทยาศาสตร์ เรื่อง พลังงานความร้อน 5) แบบประเมินความสามารถในการจัดทำโครงงาน 6) แบบ

ประเมินความสามารถด้านทักษะกระบวนการ และ 7) แบบประเมินความพึงพอใจ วิเคราะห์ข้อมูลโดยการหา

ค่าสถิติร้อยละ (%) ค่าเฉลี่ย (

X

) ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) การหาค่าประสิทธิภาพ E1/E2 ของนวัตกรรม

การหาค่าทีแบบไม่อิสระ (t - test for dependent) และการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis)

สรุปผลการวิจัย

1. การพัฒนาและประเมินประสิทธิภาพของรูปแบบการจัดการเรียนรู้โดยใช้โครงงาน

ร่วมกับเทคนิคการสืบเสาะหาความรู้ที่เน้นโครงสร้างทักษะกระบวนการคิด (GPAS) และการ

จัดการเรียนแบบร่วมมือกันเรียนรู้ (Cooperative Learning) ให้มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ที่

กำหนด 80/80 ปรากฏผล ดังนี้

1.1 ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐานและความต้องการในการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ พบว่า

ความคิดเห็นของนักเรียนในการจัดการเรียนรู้วิชาวิทยาศาสตร์ให้ประสบความสำเร็จคือ ครูควรมีการตั้งคำถาม

ถามโดยใช้คำที่ง่ายต่อการเข้าใจ มีการทำกิจกรรมเป็นกลุ่ม ทำกิจกรรมมากกว่าการบรรยาย โดยมีสื่อ

เครื่องมือ อุปกรณ์ที่เพียงพอ ครูควรกำหนดระยะเวลาให้เหมาะสมกับกิจกรรม และอนุญาตให้นักเรียนใช้

เทคโนโลยีในการสืบค้นข้อมูลขณะเรียนได้ ควรมีขนาดห้องเรียนขนาดใหญ่ มีพัดลม แสง ที่เพียงพอ ครูมี

ความเป็นกันเองกับนักเรียน เปิดโอกาสให้นักเรียนสอบถามเมื่อเกิดข้อสงสัยได้และใช้สื่อหลากหลายที่มีทั้ง

ภาพและเสียง ครูมีการจัดการเรียนรู้โดยการทดลองหรือโครงงานอย่างเป็นระบบ มีการประเมินผลในระหว่าง

และหลังการจัดการเรียนรู้และแจ้งให้นักเรียนทราบความก้าวหน้า และข้อบกพร่องของตนเอง วิธีการประเมิน

คือ ประเมินกิจกรรมกลุ่ม ภาระงาน ถาม-ตอบ แบบทดสอบ ในขณะที่ครูผู้สอนวิชาวิทยาศาสตร์มีความเห็นว่า

องค์ประกอบของร่างรูปแบบการจัดการเรียนรู้โดยใช้โครงงานร่วมกับเทคนิคการสืบเสาะหาความรู้ที่เน้น

โครงสร้างทักษะกระบวนการคิด (GPAS) และการจัดการเรียนแบบร่วมมือกันเรียนรู้ (Cooperative

Learning) มีความเหมาะสม มีหัวข้อและรายละเอียดครบถ้วน ชัดเจนตรงตามวัตถุประสงค์ของการจัดการ

เรียนรู้และภาพของโมเดลมีความเชื่อมโยงในแต่ละขั้นตอน กระบวนการจัดการเรียนรู้มีความเหมาะสมและมี

ความต่อเนื่องสอดคล้องกัน การจัดการเรียนรู้นำไปสู่การพัฒนาความคิดขั้นสูงได้ การนำสื่อและเทคโนโลยี

ร่วมกับการจัดการเรียนรู้ตามร่างรูปแบบมีความเหมาะสม วิธีการประเมินผล สามารถเสริมสร้างความสามารถ

ในการจัดทำโครงงานและความสามารถด้านทักษะกระบวนการของนักเรียนได้และเห็นด้วยกับการนำรูปแบบ

การจัดการเรียนรู้นี้ไปใช้ในการพัฒนาผู้เรียน ส่วนผู้เชี่ยวชาญด้านการจัดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ มีความเห็นว่า

ด้านเนื้อหาสาระที่เหมาะสมในการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ควรเป็นเนื้อหาตามหลักวิชาการที่ตรงตาม

มาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัดของหลักสูตร นักเรียนสามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวันให้เกิดประโยชน์ได้

เห็นด้วยกับการเน้นการสอนโดยใช้โครงงานร่วมกับเทคนิคการสืบเสาะหาความรู้ โดยขอให้เปิดโอกาสให้

นักเรียนเป็นผู้คิดเกี่ยวกับโครงงานเอง และใช้สื่อการสอนที่สนองต่อการเรียนรู้ของนักเรียนที่เป็นรูปธรรมได้

ส่วนองค์ประกอบของรูปแบบควรมีทั้งองค์ประกอบเชิงโครงสร้าง องค์ประกอบเชิงกระบวนการ และควร

กำหนดเงื่อนไขในการนำรูปแบบการจัดการเรียนรู้ไปใช้ให้ประสบความสำเร็จ ด้านแผนการจัดการเรียนรู้ควร

แยกเนื้อหาออกเป็นเรื่องย่อย ๆ มี ใบความรู้เพื่อความเข้าใจที่ชัดเจน การวัดผลและประเมินผล ควรมีทั้ง

แบบทดสอบ และแบบสังเกตพฤติกรรม

1.2 ผลการพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้ พบว่า รูปแบบมีองค์ประกอบสำคัญ ได้แก่ 1)

องค์ประกอบเชิงโครงสร้าง ประกอบด้วย หลักการ แนวคิด ทฤษฎี และวัตถุประสงค์2) โครงสร้างเชิง

กระบวนการ ประกอบด้วยกระบวนการจัดการเรียนรู้(SCASAEK Model) ซึ่งมี 6 ขั้นตอน ได้แก่ ขั้นที่ 1 ขั้น

กระตุ้นผู้เรียน (Stimulation) ขั้นที่ 2 ขั้นสร้างองค์ความรู้ (Construction) ขั้นที่ 3 ขั้นวิเคราะห์และลงข้อสรุป

(Analysis and Summarization) ขั้นที่ 4 ขั้นประยุกต์ใช้ (Application) ขั้นที่ 5 ขั้นประเมินผล

(Evaluation) ขั้นที่ 6 ขั้นแลกเปลี่ยนเรียนรู้ (Knowledge Sharing) และการวัดและประเมินผล และ 3)

เงื่อนไขสำคัญในการนำรูปแบบการจัดการเรียนรู้ไปใช้ให้ประสบผลสำเร็จ

1.3 ผลการตรวจสอบคุณภาพของรูปแบบจากผู้เชี่ยวชาญ พบว่า รูปแบบฉบับร่างมีค่าความ

สอดคล้องเชิงโครงสร้างและกระบวนการด้านความสมเหตุสมผลเชิงทฤษฎี ค่าความเป็นไปได้และค่าความ

เหมาะสมและสอดคล้องของรูปแบบ ในภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด

1.4 ประสิทธิภาพของรูปแบบการจัดการเรียนรู้โดยใช้โครงงานร่วมกับเทคนิคการสืบเสาะหา

ความรู้ที่เน้นโครงสร้างทักษะกระบวนการคิด (GPAS) และการจัดการเรียนแบบร่วมมือกันเรียนรู้

(Cooperative Learning) มีค่าเท่ากับ 80.48/80.67

2. การประเมินประสิทธิผลของรูปแบบการจัดการเรียนรู้โดยใช้โครงงานร่วมกับเทคนิค

การสืบเสาะหาความรู้ที่เน้นโครงสร้างทักษะกระบวนการคิด (GPAS) และการจัดการเรียนแบบ

ร่วมมือกันเรียนรู้ (Cooperative Learning) พบว่า

2.1 นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง พลังงานความร้อน หลังการจัดการเรียนรู้โดยใช้

รูปแบบการจัดการเรียนรู้สูงกว่าก่อนใช้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05

2.2 ความสามารถในการจัดทำโครงงานหลังการจัดการเรียนรู้โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้ใน

ภาพรวม นักเรียนมีความสามารถในการจัดทำโครงงานอยู่ในระดับสูง

2.3 ความสามารถด้านทักษะกระบวนการของนักเรียน หลังการจัดการเรียนรู้โดยใช้รูปแบบการ

จัดการเรียนรู้ในภาพรวม นักเรียนมีทักษะกระบวนการอยู่ในระดับสูง

2.4 ความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อรูปแบบการจัดการเรียนรู้ในภาพรวม นักเรียนมีความพึง

พอใจอยู่ในระดับมาก

เว็บน่าสนใจ