ครูบ้านนอก

รายงานผลงานที่เป็นวิธีปฏิบัติที่ดี (Good Practices)

ชื่อผลงาน การเรียนรู้กิจกรรมรักษ์น้ำรักษ์โลกด้วยทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ชื่อผู้เสนอผลงาน นางสาวอรวรรณ โคตรุโพธิ์

โรงเรียนวิทยานนท์ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพระนครศรีอยุธยา เขต 2

--------------------------------------------------------------

1. ความสำคัญของผลงานหรือนวัตกรรมที่นำเสนอ

น้ำเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่มีความสำคัญและจำเป็นต่อมนุษย์มากที่สุดอย่างหนึ่งในการดำรงชีวิต มนุษย์ใช้ประโยชน์จากน้ำ ทั้งทางด้านอุปโภคบริโภค การคมนาคมขนส่ง อุตสาหกรรม การเกษตร ผลิตพลังงาน รวมทั้งการพักผ่อนหย่อนใจ นอกจากนี้น้ำยังเป็นแหล่งกำเนิดของสิ่งมีชีวิตทั้งพืชและสัตว์และสิ่งมีชีวิตทุกชนิด หากแหล่งน้ำถูกทำลายหรือเน่าเสียที่เกิดจากการระบายน้ำเสียจากบ้านเรือนและสถานประกอบการต่าง ๆ ลงสู่แหล่งน้ำธรรมชาติ มลพิษจากน้ำมัน สารเคมี น้ำเสีย ขยะ จากเรือ และจากอากาศเป็นพิษ ก็จะส่งผลกระทบต่อสิ่งมีชีวิต จนเกิดปัญหามลพิษทางน้ำ

กิจกรรมรักษ์น้ำรักษ์โลกมีเนื้อหาสอดคล้องกับตัวชี้วัดและมาตรฐานการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ สาระที่ 2 สิ่งมีชีวิตกับสิ่งแวดล้อม โดยนำความรู้และเนื้อหาดังกล่าวมาประยุกต์ เพื่อให้ผู้เรียนเกิดความตระหนักในการเข้าใจเกี่ยวกับธรรมชาติของน้ำ และนำความรู้ที่ได้รับจากการร่วมกิจกรรมไปเผยแพร่ในโรงเรียนซึ่งจะทำให้เกิดการอนุรักษ์ทรัพยากรน้ำในโรงเรียนชุมชนต่อไป การเรียนรู้ถึงความสำคัญของน้ำที่ผูกพันกับวิถีชีวิตของคนในชุมชน ด้วยการปลูกจิตสำนึกในการอนุรักษ์น้ำให้แก่นักเรียน ได้มีส่วนร่วมและเห็นความสำคัญของการอนุรักษ์น้ำและรู้จักใช้น้ำอย่างรู้คุณค่า

2. จุดประสงค์และเป้าหมายของการดำเนินงาน

2.1 จุดประสงค์ของการดำเนินงาน

1.เพื่อให้นักเรียนมีโอกาสในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ซึ่งกันและกัน เรียนรู้ชุมชน สร้างความเข้าใจตระหนักถึงคุณค่าและความสำคัญของน้ำ

2.เพื่อให้นักเรียนรู้จักคุณค่าของน้ำและใช้น้ำให้เกิดประโยชน์สูงสุด

3.เพื่อส่งเสริมให้นักเรียนให้มีบทบาทในการรับผิดชอบด้านสิ่งแวดล้อมที่เกี่ยวกับการอนุรักษ์ทรัพยากรน้ำ

4.เพื่อให้นักเรียนมีส่วนร่วมในการดูแลรักษาและพัฒนาแหล่งน้ำในชุมชนของตนเอง

2.2 เป้าหมายของการดำเนินงาน

นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนวิทยานนท์ จำนวน 25 คน

3. ขั้นตอนการดำเนินงาน

การเรียนรู้กิจกรรมรักษ์น้ำรักษ์โลก ด้วยทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ มีรายละเอียด ดังตาราง

รูปแบบ/กระบวนการ

กิจกรรมปฏิบัติ

P (Plan)

การวางแผน - กำหนดประชุมคณะครูเพื่อเสนอการวางแผนกระบวนการ PLC

ปัญหา และร่วมกันวางแผน

- วางแผนออกแบบและกำหนดปฏิทินการดำเนินงาน

D (Do)

การปฏิบัติ - ออกแบบกิจกรรมc]tสร้างกิจกรรมการเรียนรู้

- ปฏิบัติกิจกรรมการเรียนรู้ตามที่วางแผนและออกแบบไว้

C (Check)

การตรวจสอบและ

ประเมินผล - ครูและนักเรียนร่วมกันตรวจสอบประเมินผลและวิเคราะห์ผลการจัดกิจกรรม

- สรุปและรายงาน

A (Action)

การปรับปรุงแก้ไข - นำผลการจัดกิจกรรมมาประเมินเพื่อนำผลวางแผนไปพัฒนาให้ดีขึ้นต่อไป

รายละเอียดกิจกรรม/บันทึกกิจกรรมการเรียนรู้

กิจกรรมที่ รายละเอียดกิจกรรม ผลการจัดกิจกรรม

1 วัฏจักรน้ำ 1.นักเรียนสามารถอธิบายวัฏจักรการเกิดน้ำได้

2 ลมฟ้าอากาศมีผลต่อวัฎจักรน้ำอย่างไร 1.นักเรียนสามารถอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างลมฟ้าอากาศกับวัฏจักรน้ำได้

3 สำรวจสิ่งมีชีวิตในสระน้ำ 1. นักเรียนสามารถบอกชนิดสิ่งมีชีวิตในน้ำได้

2.นักเรียนศึกษาสิ่งมีชีวิตในคลองที่สำรวจ

4 การทดสอบคุณภาพน้ำ 1.นักเรียนสามารถอธิบายวิธีการตรวจสอบคุณภาพน้ำได้

2.นักเรียนเรียนรู้วิธีการตรวจสอบคุณภาพน้ำ

5 น้ำเสีย 1.นักเรียนสามารถบอกสาเหตุของน้ำเสียได้

2.นักเรียนสามารถบอกผลกระทบของน้ำเสียได้

3.นักเรียนสามารถบอกวิธีการป้องกันน้ำเสียได้

6 การทำน้ำสะอาดในชุมชน 1.นักเรียนสามารถหาวิธีการทำน้ำในชุมชนให้สะอาดได้

กิจกรรมที่ 1 วัฏจักรน้ำ

วัสดุอุปกรณ์

1.กล่องพลาสติกใบใหญ่ 1 ใบ

2. พลาสติกใสสำหรับหุ้มภาชนะ

3.ถ้วยพลาสติก 1 ใบ

4. เหรียญ 10 บาท1 เหรียญ

วิธีดำเนินการ

1. ใส่น้ำในกล่องพลาสติกใหญ่ 1/10 ของกล่อง นำถ้วยพลาสติก วางตรงกลางกล่อง

2. นำพลาสติกใสหุ้มกล่องพลาสติกใบใหญ่ นำเอาเหรียญวางบนพลาสติกใสที่หุ้ม ให้ตำแหน่งของเหรียญอยู่ตรงปากของถ้วยตวงพลาสติก ขยับให้แผ่นพลาสติกใสหย่อนลงบริเวณปากกล่อง

3. นำไปวางกลางแดดประมาณ 20 นาที จดบันทึกการเปลี่ยนแปลงทุกๆ 5 นาที แล้วนำกลับเข้าที่ร่ม จดบันทึกการเปลี่ยนแปลงทุก 5 นาที เป็นเวลา 15 นาที

สรุปผลการทำกิจกรรม ดังนี้

1.เมื่อนำกล่องพลาสติกไปวางไว้กลางแดด อุณหภูมิภายในกล่องเป็นอย่างไร

2. เกิดการเปลี่ยนแปลงอะไรภายในกล่อง เพราะอะไร และเวลาที่นานมากขึ้นจะเกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างไร

3. เมื่อนำกล่องพลาสติกเข้าที่ร่ม จะเห็นการเปลี่ยนแปลงอย่างไร

4. นักเรียนลองเขียนแผนผังการหมุนเวียนของน้ำจากการทดลองนี้

กิจกรรมที่ 2 ลมฟ้าอากาศมีผลต่อวัฎจักรน้ำอย่างไร

วัสดุอุปกรณ์

1. แผ่นภาพวัฏจักรน้ำ 1 แผ่น

2. แผ่นภาพลมมรสุม 1 แผ่น

วิธีดำเนินการ

1. ศึกษาการเกิดวัฎจักรน้ำจากแผ่นภาพ

2. ให้นักเรียนเปรียบเทียบกับวัฎจักรน้ำ ในแผ่นภาพ

3. นักเรียนศึกษาแผ่นภาพลมมรสุม ดูทิศทางการเกิดลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ และระยะเวลาการเกิด พิจารณาร่วมกันดูในช่วงเวลานั้น

4. ดูทิศทางการเกิดลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ และระยะเวลาการเกิด พิจารณาเรื่องฤดูในช่วงเวลานั้น

สรุปผลการทำกิจกรรม ดังนี้

1. การทบทวนความรู้และนำความรู้ที่ได้จากการเขียนวัฎจักรน้ำด้วยตนเองได้ถูกต้องครบด้านหรือไม่ เพราะเหตุใด

2. น้ำในแม่น้ำลำคลองหรือทะเล กลายเป็นไอด้วยวิธีใด

3. ไอน้ำในอากาศจะกลายเป็นละอองน้ำได้อย่างไร

4. ช่วงฤดูหนาว ประเทศไทยได้รับอิทธิพลจากลมอะไร เพราะอะไร

5. ช่วงฤดูฝน ประเทศไทยได้รับอิทธิพลจากลมอะไร เพราะอะไร

6. นักเรียนสรุปผล อิทธิพลของลมฟ้าอากาศต่อวัฏจักรของน้ำ

กิจกรรมที่ 3 สำรวจสิ่งมีชีวิตในสระน้ำ

วัสดุอุปกรณ์

1. แว่นขยาย 3 อัน

2. สวิงพร้อมด้าม 3 อัน

3. ถ้วยตวงมีฝาปิด 2 ใบ

วิธีดำเนินการ

1. แบ่งนักเรียนออกเป็น 3 กลุ่ม แต่ละกลุ่มสำรวจสระน้ำบริเวณต่างกัน

2. จดบันทึกสิ่งมีชีวิตที่พบเห็นในบริเวณสระน้ำ สังเกตการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิตบริเวณรอบๆ สระน้ำใช้สวิงตักสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กที่พบเห็นในสระน้ำ ใส่ถ้วยตวงมีฝาปิด ใช่แว่นขยายส่องดูสิ่งมีชีวิตเหล่านั้น จดบันทึก

4. สังเกตและจดบันทึก สภาพของน้ำในสระ

5. ทุกกลุ่มนำผลการบันทึกมาอภิปรายร่วมกัน และสรุปผลการสำรวจสิ่งมีชีวิตในสระน้ำ

สรุปผลการทำกิจกรรม ดังนี้

1. จากการสำรวจสระน้ำ สภาพของน้ำในสระเป็นอย่างไร

2. นักเรียนพบสิ่งมีชีวิตอะไรบ้าง บริเวณรอบๆ สระน้ำ

3. สิ่งมีชีวิตที่สามารถดำรงชีวิตได้ในสระน้ำมีลักษณะเป็นอย่างไร เพราะเหตุใด

4. สิ่งมีชีวิตในสระน้ำมีการพึ่งพาอาศัยกันหรือไม่อย่างไร

กิจกรรมที่ 4 การทดสอบคุณภาพน้ำ

วัสดุอุปกรณ์

1. น้ำในสระ (1.5 ลิตร) 1 ขวด

2. กระดาษ pH 1-14

3. เทอร์โมมิเตอร์ 1 อัน

4. หลอดวัดความโปร่งใส

5. กล่องพลาสติก

วิธีดำเนินการ

1. เทน้ำที่เก็บจากสระน้ำลงในกล่องพลาสติก จำนวน กล่อง

2. ใช้กระดาษ pH วัดความเป็นกรดเบส ของน้ำตัวอย่าง เทียบสีและจดบันทึก

3. ใช้เทอร์โมมิเตอร์วัดอุณหภูมิของน้ำในสระ จดบันทึกผล

4. เทน้ำที่เก็บจากสระน้ำในขวดลงในหลอดวัดความโปร่งใสที่ละน้อยค่อยๆ เพิ่มน้ำจนมองไม่เห็นจานขาว - ดำที่ก้นหลอด อ่านค่าระดับน้ำจดบันทึกผล

สรุปผลการทำกิจกรรม ดังนี้

1. น้ำในสระมีค่าความเป็นกรด - เบส เท่าไร ค่าที่เหมาะสมควรเป็นเท่าใด

2. อุณหภูมิของสระน้ำเป็นอย่างไร

3. ค่าความโปร่งใสของน้ำในสระเป็นอย่างไร

4. อุณหภูมิของน้ำ มีผลอย่างไรต่อน้ำในสระน้ำ

5. ค่าความโปร่งใส มีผลอย่างไรต่อน้ำในสระน้ำ

กิจกรรมที่ 5 น้ำเสีย

วัสดุอุปกรณ์

1. ถ้วยตวง 5 ใบ

2. เศษอาหาร, ต้นหญ้า, ผงซักฟอก, น้ำมันพืช, มูลสัตว์

วิธีดำเนินการ

1. นำถ้วยตวงทั้ง 5 ใบ ทำหมายเลข 1 ถึง 5 ใส่น้ำปริมาตรเท่ากัน 1/2 ถ้วย

2. นำเศษอาหาร, ต้นหญ้า, ผงซักฟอง. น้ำมันพืช, มูลสัตว์ ใส่ในถ้วยตวง 1 - 5 ตามลำดับ

3.ตั้งทิ้งไว้เป็นเวลา 7 วัน สังเกตและบันทึกผล

สรุปผลการทำกิจกรรม ดังนี้

1. น้ำในถ้วยตวงใบใดเกิดการเน่าเสียบ้าง สังเกตจากอะไร

2. น้ำในถ้วยตวงใบใดที่เกิดการเน่าเสียมากที่สุด

3. นักเรียนสามารถสรุปสาเหตุการเกิดน้ำเน่าเสียจากการทดลองได้อย่างไร

4. นักเรียนคิดว่าอะไรเป็นสาเหตีของน้ำเน่าเสียในแหล่งน้ำในชุมชนของเรา

กิจกรรมที่ 6 การทำน้ำสะอาดในชุมชน

วัสดุอุปกรณ์

1.สารส้ม 1 ขวด

2.กระดาษกรอง 1 แผ่น

3. กรวยกรอง 1 อัน

4. ขวดน้ำดื่ม 2 ใบ

วิธีดำเนินการ

1. นำถังน้ำตักน้ำคลอง 3, ถัง ตักน้ำใสขวดน้ำดื่ม /2 ขวด สังเกตสีของน้ำคลองจดบันทึก

2. ใส่สารส้มลงไปและแกว่งให้สารส้มละลาย สังเกตการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น จดบันทึก

3. นำน้ำที่แกว่งสารส้มแล้ว มาผ่านกระดาษกรองในกรวยกรอง รองน้ำที่ไหลผ่านมาใส่ขวด

น้ำดื่มอีกใบ สังเกตน้ำที่ผ่านการกรอง จดบันทึก

สรุปผลการทำกิจกรรม ดังนี้

1. เมื่อแกว่งสารส้มในน้ำคลอง จะเกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างไร เพราะอะไร

2. เมื่อกรองน้ำที่แกว่งสารส้มแล้ว น้ำที่ได้จะมีลักษณะเป็นเช่นไร เพราะอะไร

3. สีของน้ำคลองเป็นอย่างไร เปรียบเทียบกับสีของน้ำหลังการกรองแล้ว แตกต่างกันหรือไม่อย่างไร

4. มีวิธีการทำน้ำในชุมชนให้สะอาดได้อีกหรือไม่

4. ผลการดำเนินการ/ผลสัมฤทธิ์/ประโยชน์ที่ได้รับ

4.1ผลการดำเนินการ

ผู้เรียนเกิดความตระหนักในการเข้าใจเกี่ยวกับธรรมชาติของน้ำ และนำความรู้ที่ได้รับจากการร่วมกิจกรรมไปเผยแพร่ในโรงเรียน ทำให้เกิดการอนุรักษ์ทรัพยากรน้ำในโรงเรียนชุมชนต่อไป ด้วยการปลูกจิตสำนึกในการอนุรักษ์น้ำให้แก่นักเรียน ได้มีส่วนร่วมและเห็นความสำคัญของการอนุรักษ์น้ำและรู้จักใช้น้ำอย่างรู้คุณค่า

4.2ผลสัมฤทธิ์

สถานศึกษาเป็นโรงเรียนอีโคสคูล (Eco-School) ระดับต้น (ปี 2565-2568)

4.3 ประโยชน์ที่ได้รับ

1. นักเรียนได้มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ซึ่งกันและกัน เรียนรู้ชุมชน สร้างความเข้าใจตระหนักถึงคุณค่าและความสำคัญของน้ำ

2. นักเรียนได้รู้จักคุณค่าของน้ำและใช้น้ำให้เกิดประโยชน์สูงสุด

3. นักเรียนได้มีบทบาทในการรับผิดชอบด้านสิ่งแวดล้อมที่เกี่ยวกับการอนุรักษ์ทรัพยากรน้ำ

4. นักเรียนมีส่วนร่วมในการดูแลรักษาและพัฒนาแหล่งน้ำในชุมชนของตนเอง

5. ปัจจัยความสำเร็จ

1. ได้รับการสนับสนุนจากผู้บริหารของโรงเรียน

2. ครูในโรงเรียนเข้าใจเป้าหมายและให้ความร่วมมือในการสนับสนุนกิจกรรม

3. ผู้เรียนเข้าใจในบทบาทหน้าที่ของตนเอง และให้ความร่วมมือในการทำกิจกรรม

6. บทเรียนที่ได้รับ (Lesson Learned)

1. การเรียนรู้กิจกรรมรักษ์น้ำรักษ์โลก ด้วยทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ ทำให้นักเรียนนักเรียนได้มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ซึ่งกันและกัน เรียนรู้ชุมชน สร้างความเข้าใจตระหนักถึงคุณค่าและความสำคัญของน้ำ

7. การเผยแพร่/การได้รับการยอมรับ/รางวัลที่ได้รับ

1.เผยแพร่กิจกรรม ผ่านเฟสบุ๊คของโรงเรียนวิทยานนท์

ภาคผนวก

ภาพกิจกรรมการจัดกระบวนการเรียนรู้หรือผลงานของนักเรียน

เว็บน่าสนใจ