ครูบ้านนอก

ในปัจจุบันการจัดกิจกรรมการเรียนรู้คณิตศาสตร์ยังไม่ประสบความสำเร็จเท่าที่ควร ดังจะเห็นได้จากผลการทดสอบ O-net ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ปีการศึกษา 2563 - 2565 วิชาคณิตศาสตร์ ของระดับประเทศ มีค่าเฉลี่ย 29.99 36.83 และ 28.06 ตามลำดับ ซึ่งพบว่าต่ำกว่าร้อยละ 50 และมีแนวโน้มว่าจะลดลงเรื่อย ๆ รวมถึงพิจารณาจากผลการทดสอบ O-net ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ปีการศึกษา 2565 วิชาคณิตศาสตร์ ของโรงเรียนวัดดอนทอง (สุวัณณะศรี ตัณฑิกุล ราษฎร์ศึกษาลัย) พบว่า มีผลคะแนนเฉลี่ยอยู่ที่ 42.15 และยังมีสาระการเรียนรู้ที่ต้องพัฒนาอย่างเร่งด่วน คือ สาระเรขาคณิต ซึ่งมีคะแนนเฉลี่ย 53.65 ซึ่งน้อยกว่าค่าเป้าหมายที่โรงเรียนตั้งไว้ และจากการวิเคราะห์ปัญหาผ่านกระบวนการ PLC ของคณะครูกลุ่มสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์เกี่ยวกับเนื้อหา เรื่อง รูปเรขาคณิตสามมิติ พบว่า นักเรียนไม่สามารถบอกชนิด ลักษณะของหน้าตัดหรือฐาน และจุดยอดของรูปเรขาคณิตสามมิติได้ รวมถึงไม่สามารถบอกได้ว่ารูปคลี่ของรูปเรขาคณิตสามมิติประกอบด้วยรูปเรขาคณิตสองมิติชนิดใด จึงส่งผลให้ไม่สามารถแก้ปัญหาทางเรขาคณิตและวาดรูปคลี่ของรูปเรขาคณิตสามมิติได้

การเรียนเรื่องรูปเรขาคณิตสามมิติให้เข้าใจนั้นต้องอาศัยการนึกภาพ (Visualization) ซึ่งการนึกภาพทางคณิตศาสตร์ หมายถึง ความสามารถในการนึกถึงภาพของรูปเรขาคณิตหรือการวิเคราะห์รูปเรขาคณิตต่าง ๆ ในจินตนาการ เพื่อสื่อสารความคิดออกมาเป็นรูปธรรมภายนอก โดยการวาดรูปหรืออธิบายแสดงแนวคิดเพื่อหาคำตอบหรือกระบวนการที่ได้ภาพที่ปรากฏ เพื่อสื่อความเข้าใจทางคณิตศาสตร์ ใช้จินตนาการในการมองวัตถุหรือภาพสามมิติแล้วสร้างตัวแทนเพื่อบรรยายให้เห็นภาพ สื่อสารข้อมูลในมุมมองใหม่ด้วยการวาดรูป (สุภาดา อินมา, 2564)

ครูจึงควรจัดกิจกรรมที่มุ่งเน้นการเรียนที่ทำให้เกิดภาพเสมือนจริงและเชื่อมโยงความรู้เกี่ยวกับเรขาคณิตกับชีวิตจริง ควรให้นักเรียนได้ลงมือปฏิบัติจริงเพื่อพัฒนาความสามารถในการนึกภาพและความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ หากจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยการใช้ประสบการณ์ตรงผ่านการลงมือปฏิบัติจะสามารถพัฒนาด้านการนึกภาพได้ ซึ่งการส่งเสริมด้านความคิดหรือการนึกภาพนั้นต้องจัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้นักเรียนได้ลงมือปฏิบัติจริง

การจัดการเรียนรู้แบบกิจกรรมเป็นฐาน เป็นการจัดการเรียนรู้ผ่านกิจกรรมต่าง ๆ ไม่เน้นให้ผู้เรียนท่องจำ แต่ให้ผู้เรียนลงมือปฏิบัติจริงและมีบทบาทในการค้นคว้าหาความรู้ด้วยตนเอง โดยเน้นให้ผู้เรียนรู้จักคิดวิเคราะห์และเรียนรู้จากกิจกรรมที่ได้ทำจริง (Learning by doing) โดยเปิดโอกาสให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการสร้างองค์ความรู้ การสร้างปฏิสัมพันธ์ และการร่วมมือกัน เพื่อให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ความรับผิดชอบร่วมกัน มีวินัยในการทำงาน และแบ่งหน้าที่ความรับผิดชอบร่วมกัน โดยผู้สอนจะเป็นผู้อำนวยความสะดวกในการจัดการเรียนรู้ เพื่อให้ผู้เรียนเป็นผู้ปฏิบัติด้วยตนเอง (สุทัศ เอกา, 2557) และนอกจากครูจะต้องจัดกิจกรรมการเรียนรู้ให้นักเรียนได้มีส่วนร่วมในการเรียนรู้แล้ว สื่อการสอนก็เป็นอีกสิ่งหนึ่งที่ครูควรออกแบบให้เหมาะสมกับการพัฒนาความสามารถในการนึกภาพทางคณิตศาสตร์ของนักเรียน ซึ่ง เอซกี ทอซิก และไบรอัล อาตะซอย (Ezgi Tosik Gün. & BilalAtasoy, 2017) กล่าวว่า ปัญหาเกี่ยวกับการสอนรูปทรงเรขาคณิตคือ ครูใช้วิธีการวาดรูปสามมิติบนกระดาษที่เป็นระนาบสองมิติทำให้ไม่เพียงพอที่จะทำให้นักเรียนเข้าใจในรูปเรขาคณิตสามมิติได้ นอกจากนี้งานวิจัยของ ฮวง หลิน (Huang Lin, 2017) ที่ศึกษาเกี่ยวกับการใช้สื่อการสอนแบบสามมิติเพื่อพัฒนาความรู้สึกเชิงปริภูมิพบว่า นักเรียนที่เรียนรู้ผ่านชิ้นงานสามมิติจะมีทักษะความรู้สึกเชิงปริภูมิมากกว่านักเรียนที่เรียนรู้ผ่านการวาดรูปสองมิติ เห็นได้ชัดว่าการจัดการเรียนรู้โดยใช้รูปแบบสื่อการสอนในรูปสามมิติจะทำให้นักเรียนมีความเข้าใจมากยิ่งขึ้น

ดังนั้นการพัฒนาความสามารถในการนึกภาพทางคณิตศาสตร์ผู้วิจัยเห็นว่าควรใช้สื่อโปรแกรม Geogebraเป็นเทคโนโลยีหนึ่งที่มีลักษณะเป็นสื่อปฏิสัมพันธ์ ซึ่งช่วยให้นักเรียนสามารถมองภาพ สร้างรูปเรขาคณิตได้ทั้งสอง มิติและสามมิติ วัดขนาด สัดส่วนของส่วนของเส้นตรง ส่วนโค้ง มุมและพื้นที่ได้อย่างรวดเร็ว และถูกต้อง (อุบล กลองกระโทก, 2554) จากคุณลักษณะดังกล่าว ผู้วิจัยเชื่อว่า โปรแกรม Geogebra จะช่วยส่งเสริมให้นักเรียนเกิดกระบวนการคิดและการให้เหตุผลทางเรขาคณิต ผ่านการสังเกตการเคลื่อนไหวของรูปเรขาคณิตสามมิติ ทำให้นักเรียนเกิดความสามารถในการนึกภาพและสามารถสร้างข้อความคาดการณ์ได้อย่างถูกต้องและรวดเร็ว นอกจากนี้ แฟรงก์และมาริอ็อตตี้ (Frank & Mariotti, 2010) กล่าวว่า มีหลายงานวิจัยระบุว่าโปรแกรม Geogebra ช่วยให้นักเรียนค้นพบข้อความคาดการณ์ได้ง่ายยิ่งขึ้นและช่วยส่งเสริมให้นักเรียนเกิดกระบวนการคิดเพื่อนำไปสู่การอ้างเหตุผลในการพิสูจน์ทางเรขาคณิต

ผู้วิจัยเห็นความสำคัญและมีความสนใจที่จะพัฒนาความสามารถในการนึกภาพทางคณิตศาสตร์ด้วยการจัดกิจกรรมการเรียนรู้เชิงรุกแบบกิจกรรมเป็นฐานร่วมกับการใช้โปรแกรม Geogebra เรื่อง รูปเรขาคณิตสามมิติ ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เพื่อเป็นแนวทางในการพัฒนาความสามารถในการนึกภาพทางคณิตศาสตร์ส่งผลให้นักเรียนสามารถแก้ปัญหาที่เกี่ยวกับรูปเรขาคณิตสามมิติในสถานการณ์ต่าง ๆ ได้ดียิ่งขึ้นสามารถวาดรูปคลี่ของรูปเรขาคณิตสามมิติได้และมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนในเรื่องรูปเรขาคณิตสามมิติที่สูงขึ้น

เว็บน่าสนใจ