ชื่อเรื่อง การพัฒนารูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์เชิงรุกตามขั้นตอน TPSES โดยใช้สื่อประสม
เรื่อง สิ่งมีชีวิตรอบตัว เพื่อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4
ผู้วิจัย สุพัตรา นามฤทธิ์
ปีที่ศึกษา 2567
บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์ของการวิจัยเพื่อ 1) พัฒนาและหาประสิทธิภาพของรูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์เชิงรุกตามขั้นตอน TPSES โดยใช้สื่อประสม เรื่อง สิ่งมีชีวิตรอบตัว กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 2) เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ก่อนเรียน และหลังเรียนด้วยรูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์เชิงรุกตามขั้นตอน TPSES โดยใช้สื่อประสม เรื่อง สิ่งมีชีวิตรอบตัว กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 และ 3) ศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ที่มีต่อรูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์เชิงรุกตามขั้นตอน TPSES โดยใช้สื่อประสม เรื่อง สิ่งมีชีวิตรอบตัว กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี การวิจัยครั้งนี้ใช้วิธีดำเนินการวิจัยในลักษณะของการวิจัย และพัฒนา (Research and Development : R&D) ขั้นตอนการวิจัยมี 4 ระยะ ได้แก่ 1) การวิเคราะห์ข้อมูลพื้นฐาน 2) การออกแบบและพัฒนารูปแบบ 3) การนำไปทดลองใช้ และ 4) การประเมินผล ประชากรที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนขยายโอกาสในเขตตำบลน้ำก่ำ อำเภอธาตุพนม สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครพนม เขต 1 ปีการศึกษา 2565 จำนวน 25 คน ซึ่งได้มาจากการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ระยะเวลาที่ใช้ในการทดลองเป็นการทดลองในปีการศึกษา 2565 ใช้เวลาในการทดลอง 24 ชั่วโมง เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ 1) สื่อประสม เรื่อง สิ่งมีชีวิตรอบตัว 2) แผนการจัดการเรียนรู้รูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์เชิงรุกตามขั้นตอน TPSES โดยใช้สื่อประสม 3) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ 40 ข้อ และ 4) แบบสอบถามความพึงพอใจ 20 ข้อ การวิเคราะห์ข้อมูล สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ การคำนวณหาประสิทธิภาพ (E1/E2) ค่าร้อยละ (P) ค่าเฉลี่ย (x ̅) ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และการทดสอบค่าที (Dependent Samples t-test)
ผลการวิจัยพบว่า
1. รูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์เชิงรุกตามขั้นตอน TPSES โดยใช้สื่อประสม เรื่อง สิ่งมีชีวิตรอบตัว กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 มีองค์ประกอบดังนี้ 1. หลักการ 2. วัตถุประสงค์ 3. กระบวนการสอน และ 4. การปะเมินผล โดยกระบวนการสอนที่พัฒนาขึ้นมีการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน 5 ขั้นตอน ได้แก่
ขั้นที่ 1 กระตุ้นความคิด (Thought provoking) ขั้นที่ 2 แสวงหาความรู้ (Proactive research) ขั้นที่ 3 สรุปข้อค้นพบ (Summary of points) ขั้นที่ 4 อธิบายข้อค้นพบ (Explain the findings) และขั้นที่ 5 แสดงผลลัพธ์ (Show results) และผลการหาประสิทธิภาพของรูปแบบการเรียนรูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์เชิงรุกตามขั้นตอน TPSES โดยใช้สื่อประสม เรื่อง สิ่งมีชีวิตรอบตัว กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 มีค่าเท่ากับ 81.40/82.20 ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ที่ตั้งไว้ 80/80
2. ผลการเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อน และหลังทดลองรูปแบบการเรียนรูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์เชิงรุกตามขั้นตอน TPSES โดยใช้สื่อประสม เรื่อง สิ่งมีชีวิตรอบตัว กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 พบว่า ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
3. ผลการประเมินความพึงพอใจของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ที่มีต่อรูปแบบการเรียน
รูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์เชิงรุกตามขั้นตอน TPSES โดยใช้สื่อประสม เรื่อง สิ่งมีชีวิตรอบตัว กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี โดยรวมอยู่ในระดับความพึงพอใจมาก มีคะแนนเฉลี่ยเท่ากับ 4.16
คำสำคัญ : รูปแบบ สื่อประสม วิทยาศาสตร์
Abstract
Development of an Active learning science teaching according to steps TPSES Using multimedia on the topic of living things around us for Grade 4 students
This research and development aims 1) to develop and evaluate the effectiveness of an active learning science teaching according to steps TPSES using multimedia on the topic of living things around us for Grade 4 students in the Science and Technology learning area, 2) To compare the learning achievements of Grade 4 students before and after using the active learning science teaching model with multimedia on the topic of living things around us in the Science and Technology learning area, and 3) To study the satisfaction of Grade 4 students with the active learning science teaching model using multimedia on the topic of living things around us in the Science and Technology learning area. The research methodology is divided into four phases: analysis of basic data, design and development of the model, implementation and testing, and evaluation. The participants consisted of 25 Grade 4 students from an opportunity expansion school in the Nam Kam sub-district of That Phanom district, under the jurisdiction of the Office of Nakhon Phanom Primary Educational Service Area 1. These students were selected through purposive sampling during the 2022 academic year. he statistical analysis included calculating efficiency (E1/E2), percentage (P), mean ( ), standard deviation (S.D.), and performing a dependent samples t-test.
The results found that:
1. The active learning science teaching model using multimedia on the topic of living things around us for Grade 4 students comprises the following components: principles, objectives, teaching processes, and assessment. The developed teaching process includes five learning activities: (1) Thought provoking, (2) Proactive research, (3) Summary of points, (4) Explain the findings, and (5) Show results. The effectiveness of the active learning science teaching model using multimedia on the topic of living things around us for Grade 4 students yielded scores of 81.40/82.20, which exceed the established criteria of 80/80.
2. The findings of the comparison of learning achievements before and after implementing the active learning science teaching model using multimedia on the topic of living things around us for Grade 4 students in the Science and Technology learning area indicate that post-learning achievements are significantly higher than pre-learning achievements at a statistically significant level of .05.
3. The overall satisfaction assessment of Grade 4 students towards the active learning science teaching model using multimedia on the topic of living things around us in the Science and Technology learning area indicates a high level of satisfaction. The average satisfaction score is 4.23.
Keywords: Active learning science teaching model, multimedia, learning outcomes
กิตติกรรมประกาศ
การพัฒนารูปแบบการสอนวิทยาศาสตร์เชิงรุกตามขั้นตอน TPSES โดยใช้สื่อประสม ชุด สิ่งมีชีวิตรอบตัว กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนบ้านทู้(สามัคคีวิทยา) สำเร็จลุล่วงได้ด้วยดี เพราะได้รับความกรุณาเป็นอย่างสูงจากผู้เชี่ยวชาญตรวจสอบเครื่องมือ ดังรายนามต่อไปนี้
รองศาสตราจารย์สุดประไทย บุพศิริ ประธานสาขาหลักสูตร และการสอน คณะครุศาสตร์
มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร
นายเกรียงศักดิ์ ปาพรม ผู้อำนวยการสถานศึกษาเชี่ยวชาญ โรงเรียนศรีโพนทองวิทยา
อำเภอนาแก จังหวัดนครพนม
นางธนัสสรณ์ วาทะวัฒนะ ครูเชี่ยวชาญสาระสุขศึกษาพลศึกษา โรงเรียนธาตุพนม
อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม
นายอนุชา วาทะวัฒนะ ครูเชี่ยวชาญสาระสุขศึกษาพลศึกษา โรงเรียนธาตุพนม
อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม
นางมลิวัลย์ ตูมสี ผู้อำนวยการสถานศึกษาชำนาญการพิเศษ โรงเรียนบ้านนาแกบึงเหล็ก
อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม (การศึกษามหาบัณฑิต สาขาวิชาวิจัยการศึกษา มหาวิทยาลัยมหาสารคาม)
ที่ให้คำแนะนำและกรุณาอนุเคราะห์เป็นผู้เชี่ยวชาญตรวจสอบเครื่องมือในการวิจัย ให้คำแนะนำปรึกษาในการจัดทำรูปแบบการทำวิจัย การคำนวณหาค่าสถิติ แก่ผู้วิจัยในการจัดทำวิจัยฉบับนี้จนสำเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี ผู้วิจัยรู้สึกซาบซึ้งในความกรุณา และขอขอบพระคุณเป็นอย่างสูงไว้ ณ โอกาสนี้
ความสำเร็จในการทำการวิจัยฉบับนี้ ผู้วิจัยได้รับการส่งเสริม สนับสนุน จากครอบครัว และโรงเรียนบ้านทู้(สามัคคีวิทยา) ที่ทำให้ผู้วิจัยมีโอกาสศึกษาหาความรู้ และคอยเป็นกำลังใจอันยิ่งใหญ่แก่ผู้วิจัยหาที่เปรียบมิได้ ผู้วิจัยขอระลึกถึงผู้ที่เป็นเจ้าของแนวคิดทฤษฎี และงานวิจัยนำมาอ้างอิงในการทำวิจัยฉบับนี้ คุณประโยชน์อันใดที่เกิดจากการวิจัยฉบับนี้ขอมอบแด่บุพการีทุกท่านที่มีส่วนเกี่ยวข้องในความสำเร็จ แต่หากมีข้อบกพร่องประการใดผู้วิจัยขอน้อมรับไว้ เพื่อเป็นแนวทางในการปรับปรุงการศึกษาในโอกาสต่อไป
สุพัตรา นามฤทธิ์