ครูบ้านนอก

ขั้นตอนการดำเนินงาน

3.1 การออกแบบการจัดการเรียนรู้

การจัดการเรียนรู้ในหัวข้อ “ปลุกสมอง ปล่อยพลังคิด ด้วย Coding ปฐมวัย” ได้รับการออกแบบโดยใช้กระบวนการคิดอย่างเป็นระบบ มีความสอดคล้องกับวัตถุประสงค์และเป้าหมายของการพัฒนาเด็กปฐมวัยในศตวรรษที่ 21 โดยคำนึงถึงพัฒนาการของผู้เรียนเป็นรายบุคคล ใช้แนวคิดผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง (Child-Centered Approach) ผสมผสานกับทฤษฎีพัฒนาการของ Jean Piaget และแนวทางการจัดการเรียนรู้ Coding ปฐมวัย ซึ่งเน้นการเรียนรู้ผ่านการลงมือปฏิบัติจริง เล่นจริง และเรียนรู้จากประสบการณ์ตรง โดยสอดคล้องกับสื่อจาก OBEC Content Center ที่ได้รับการคัดเลือกอย่างเหมาะสม โดยกระบวนการออกแบบการเรียนรู้มีลำดับขั้นตอนที่สัมพันธ์กันอย่างเป็นระบบ ดังนี้

ขั้นที่ 1: วิเคราะห์ผู้เรียนและบริบทของชั้นเรียน

ศึกษาพื้นฐานพัฒนาการ ความสามารถ และความแตกต่างของผู้เรียนในห้องเรียนอนุบาล 3 โรงเรียนบ้านเขามัน ซึ่งประกอบด้วยนักเรียนจากหลากหลายชาติพันธุ์ ภาษา และวัฒนธรรม เพื่อให้สามารถออกแบบกิจกรรมที่ครอบคลุมและตอบสนองความต้องการของผู้เรียนทุกคนอย่างเท่าเทียม

ขั้นที่ 2: กำหนดวัตถุประสงค์และเป้าหมายการเรียนรู้

ออกแบบกิจกรรมโดยมีวัตถุประสงค์ครอบคลุมทั้งด้านความรู้ (ความเข้าใจในกระบวนการคิดแบบเป็นลำดับ), ด้านทักษะ (การวางแผน การแก้ปัญหาเบื้องต้น), ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (ความมีระเบียบ ความร่วมมือ) และสมรรถนะของผู้เรียน (การสื่อสาร การคิดวิเคราะห์ การใช้เทคโนโลยี)

ขั้นที่ 3: ออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้

ใช้กิจกรรม Coding แบบไม่ใช้หน้าจอ (Unplugged Coding) เป็นสื่อหลัก โดยบูรณาการเข้ากับกิจกรรมที่เหมาะสมกับเด็กปฐมวัย เช่น

กิจกรรม “ตามลำดับลูกศร” ฝึกการคิดแบบ Sequencing

กิจกรรม “วางแผนผ่านเส้นทาง” ฝึกการคิดวางแผนล่วงหน้า

กิจกรรม “แก้ปัญหาให้เพื่อน” ส่งเสริมการคิดเชิงแก้ปัญหาและการทำงานร่วมกัน

กิจกรรม “เล่านิทานจากภาพ Coding” ฝึกการคิดเชิงลำดับ + การสื่อสาร

โดยกิจกรรมเหล่านี้จะใช้สื่อประกอบจาก OBEC Content Center เช่น เช่น สื่อเรื่อง “coding ปิ้งย่างแสนอร่อย” และ “นวัตกรรมเกม Unplugged Coding เกมโค้ดดิ้งตำแหน่งและทิศทาง “โรงเรียน” เพื่อช่วยเสริมความเข้าใจผ่านสื่อภาพและวิดีโอที่เหมาะสมกับพัฒนาการของเด็ก

ขั้นที่ 4: จัดกระบวนการเรียนรู้แบบ Active Learning

การเรียนรู้ถูกออกแบบให้เด็กมีส่วนร่วมอย่างต่อเนื่อง โดยเน้นการเรียนรู้ผ่านการเล่น การลงมือทำ และการทำงานกลุ่ม เช่น การสังเกต ทดลอง เล่นเกมเส้นทาง หรือการเล่าเรื่องราวร่วมกัน โดยมีการสะท้อนคิดหลังการเรียนรู้ในรูปแบบที่เหมาะกับเด็ก เช่น วาดภาพ ตอบคำถามง่าย ๆ หรือเลือกภาพประกอบความรู้สึก

ขั้นที่ 5: การประเมินผลและสะท้อนผลการเรียนรู้

ใช้การประเมินแบบองค์รวม ได้แก่ การสังเกตพฤติกรรม ข้อคำถามปลายเปิด แบบประเมินเชิงพฤติกรรม และแฟ้มสะสมงาน เพื่อดูพัฒนาการของผู้เรียนในแต่ละด้าน ได้แก่ ความรู้ (เข้าใจลำดับเหตุการณ์), ทักษะ (การวางแผนและแก้ปัญหา), คุณลักษณะ (ความมีระเบียบ ความร่วมมือ), และสมรรถนะ (การคิด วิเคราะห์ สื่อสารและทำงานร่วมกับผู้อื่น)

3.2 กระบวนการจัดการเรียนรู้ และการใช้สื่อจากระบบ OBEC Content Center

การจัดการเรียนรู้ในผลงาน “ปลุกสมอง ปล่อยพลังคิด ด้วย Coding ปฐมวัย” มุ่งเน้นการพัฒนา “กระบวนการคิด” (Thinking Process) และ “สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน” ตามหลักสูตรการศึกษาปฐมวัย พุทธศักราช 2560 โดยใช้รูปแบบกิจกรรม Coding Unplugged ร่วมกับ Active Learning ซึ่งเป็นแนวทางที่เปิดโอกาสให้ผู้เรียนมีบทบาทในการลงมือปฏิบัติ ฝึกคิดวิเคราะห์ และสะท้อนผลการเรียนรู้ของตน ผ่านกิจกรรมที่มีความหมาย เชื่อมโยงกับชีวิตประจำวัน โดยใช้ “สื่อคุณภาพจากระบบ OBEC Content Center” เป็นเครื่องมือสนับสนุนให้การเรียนรู้สนุกและตรงเป้าหมาย

จุดเน้นการจัดการเรียนรู้ครั้งนี้ มีจุดเน้นที่สำคัญ สอดคล้องกับตัวชี้วัดและผลลัพธ์การเรียนรู้ ได้แก่ การส่งเสริมสมรรถนะผู้เรียน 1.การสื่อสาร 2.การคิดขั้นสูง 3.การแก้ปัญหา 4.การทำงานร่วมกัน 5.การใช้6.เทคโนโลยีอย่างสร้างสรรค์ และส่งเสริมคุณลักษณะอันพึงประสงค์ ได้แก่ 1.ความมุ่งมั่นในการทำงาน 2.ความมีวินัย 3.ความอยากรู้อยากเห็น 4.ความมีจิตอาสา

การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ กระบวนการ และแนวคิดทฤษฎี

การจัดกิจกรรมจะเน้นกระบวนการ 5 ขั้นตอนหลัก ได้แก่

1. กระตุ้นความสนใจ (Engage)

เริ่มด้วยคลิปวิดีโอจาก OBEC Content Center เช่น นิทาน หรือเกมภาพเคลื่อนไหวเกี่ยวกับ

การคิดอย่างเป็นระบบ เพื่อเชื่อมโยงเข้าสู่บทเรียน ตัวอย่างสื่อ: นิทานเรื่อง “ผจญภัยในโลกใต้ท้องทะเล” เพื่อกระตุ้นให้เด็กคิดถึงการวางแผนเส้นทางแบบเป็นขั้นตอน

2. สำรวจและทดลอง (Explore)

ใช้เกม Coding Unplugged ให้เด็กได้ฝึกเรียงลำดับภาพ คำสั่ง การจับคู่ หรือวางเส้นทาง

เพื่อบรรลุเป้าหมาย สื่อที่ใช้: การ์ดคำสั่งซ้าย-ขวา-หน้า-หลัง, กระดานเกมเส้นทาง, สื่อภาพจาก OBEC Content Center

3. อธิบายและแลกเปลี่ยน (Explain)

เด็กอธิบายสิ่งที่ทำ ผ่านการเล่าเรื่อง เล่นบทบาทสมมุติ หรือการวาดภาพ ครูใช้คำถาม

ปลายเปิดเพื่อกระตุ้นการคิด วิเคราะห์ เช่น “ถ้าเปลี่ยนคำสั่งนี้ ผลจะเป็นอย่างไร?”

4. ลงมือประยุกต์ใช้ (Elaborate)

ให้เด็กทำกิจกรรมที่นำความรู้ไปต่อยอด เช่น ออกแบบเส้นทางใหม่ให้เพื่อนเดินตามคำสั่ง

หรือสร้างเรื่องราวจากภาพที่เรียง ใช้กิจกรรมแบบกลุ่มเพื่อฝึกการทำงานร่วมกันและการสื่อสาร

5. สะท้อนผลและประเมิน (Evaluate)

ให้เด็กประเมินตนเองด้วยกิจกรรมง่าย ๆ เช่น วาดภาพบอกสิ่งที่เรียนรู้ หรือเลือกอารมณ์

ความรู้สึก ครูสังเกตพฤติกรรมการแก้ปัญหา ความสามารถในการอธิบาย และความร่วมมือในกลุ่ม

เทคนิคและกลยุทธ์ที่ใช้

Story-based Learning : ใช้เรื่องเล่าเป็นแกนกลางเพื่อให้เด็กเชื่อมโยงกับประสบการณ์จริง เช่น นิทานหุ่นยนต์

Game-based Learning : เกมบล็อกคำสั่ง, เกมเส้นทาง, เกมหาคำสั่งที่หายไป เพื่อส่งเสริมการคิดเป็นขั้นตอน

Cooperative Learning : การทำงานเป็นกลุ่มย่อย ฝึกการสื่อสาร การรอคอย การแลกเปลี่ยนความคิดเห็น

Questioning Technique: ใช้คำถามปลายเปิดกระตุ้นการคิดวิเคราะห์ เช่น “ถ้าเราวางบล็อกคำสั่งผิด จะเกิดอะไรขึ้น?”

3.3 ความสอดคล้องและเชื่อมโยงของสื่อเทคโนโลยีและแผนการจัดการเรียนรู้

การจัดกิจกรรมการเรียนรู้ในผลงาน “ปลุกสมอง ปล่อยพลังคิด ด้วย Coding ปฐมวัย” มุ่งเน้นให้เด็กปฐมวัยได้พัฒนาทักษะการคิด การสื่อสาร การทำงานร่วมกัน และสมรรถนะสำคัญของผู้เรียน ผ่านกระบวนการ Active Learning ที่เน้นการมีส่วนร่วมของเด็กเป็นสำคัญ โดยมีการนำ สื่อดิจิทัลจากระบบ OBEC Content Center มาบูรณาการอย่างเหมาะสมกับแผนการจัดการเรียนรู้ และสอดคล้องกับมาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด และวัตถุประสงค์การเรียนรู้อย่างเป็นระบบ การเลือกใช้สื่อเหล่านี้มีจุดประสงค์เพื่อให้เด็กสามารถเรียนรู้ผ่านประสบการณ์ตรง ฝึกกระบวนการคิดเชิงลำดับ การวางแผน และการแก้ปัญหาเบื้องต้น ซึ่งเป็นพื้นฐานของการเรียนรู้ด้าน Coding ในรูปแบบ Unplugged โดยไม่ใช้คอมพิวเตอร์หรืออุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ซับซ้อน เพื่อให้เหมาะสมกับช่วงวัย

เว็บน่าสนใจ