ผู้วิจัย ว่าที่เรือตรีศุภวัฒน์ เทียมศรีรัชนีกร
การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัจจุบัน ความต้องการจำเป็นด้านรูปแบบการบริหารสถานศึกษาและองค์ประกอบของรูปแบบการบริหารสถานศึกษาทั้งระบบแบบองค์รวมเพื่อพัฒนาคุณภาพสถานศึกษา โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ 2) เพื่อพัฒนารูปแบบการบริหารสถานศึกษาทั้งระบบแบบองค์รวมเพื่อพัฒนาคุณภาพสถานศึกษา โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ 3) เพื่อทดลองใช้รูปแบบการบริหารสถานศึกษาทั้งระบบแบบองค์รวมเพื่อพัฒนาคุณภาพสถานศึกษา โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ และ 4) เพื่อประเมินรูปแบบการบริหารสถานศึกษาทั้งระบบแบบองค์รวมเพื่อพัฒนาคุณภาพสถานศึกษา โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ วิธีดำเนินการวิจัยแบ่งเป็น 4 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1 การศึกษาสภาพปัจจุบัน ความต้องการจำเป็นด้านรูปแบบการบริหารสถานศึกษาและองค์ประกอบของรูปแบบการบริหารสถานศึกษาทั้งระบบแบบองค์รวมเพื่อพัฒนาคุณภาพสถานศึกษา โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ โดยการวิเคราะห์ สังเคราะห์ แนวคิด ทฤษฎี งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ศึกษารูปแบบการบริหารสถานศึกษาของโรงเรียนต้นแบบ การสนทนากลุ่มผู้บริหารสถานศึกษา คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ครูผู้สอน และการสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 6 คน ระยะที่ 2 การพัฒนารูปแบบ โดยใช้เทคนิคเดลฟายสอบถามความคิดเห็นและตรวจสอบคุณภาพของรูปแบบจากผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 17 คน ระยะที่ 3 การทดลองใช้รูปแบบ โดยนำรูปแบบที่พัฒนาขึ้นไปใช้ในการบริหารโรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ และระยะที่ 4 การประเมินรูปแบบเพื่อศึกษาความเป็นไปได้ ความเป็นประโยชน์ โดยผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 17 คน และสอบถามความพึงพอใจที่มีต่อรูปแบบการบริหารสถานศึกษาทั้งระบบแบบองค์รวมเพื่อพัฒนาคุณภาพสถานศึกษา โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ ของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน จำนวน 9 คน ครูผู้สอน จำนวน 18 คน ผู้ปกครอง จำนวน 239 คน และนักเรียน โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ถึงระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 จำนวน 239 คน สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่ามัธยฐาน และค่าพิสัยระหว่างควอไทล์
ผลการวิจัยพบว่า
1. สภาพปัจจุบัน ความต้องการจำเป็นด้านรูปแบบการบริหารสถานศึกษาและองค์ประกอบของรูปแบบการบริหารสถานศึกษาทั้งระบบแบบองค์รวมเพื่อพัฒนาคุณภาพสถานศึกษา โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ พบว่า โรงเรียนมีการกำหนดนโยบายและแผนปฏิบัติการไม่ครอบคลุมทำให้ระบบการบริหารงานของโรงเรียนขาดกระบวนการและขั้นตอนอย่างเป็นรูปธรรม ทิศทางในการพัฒนาสถานศึกษาจึงไม่สอดคล้องกับคุณภาพผู้เรียน การพัฒนาสถานศึกษาทั้งระบบแบบองค์รวม ผู้บริหารสถานศึกษาต้องมองภาพรวมของสถานศึกษาทั้งระบบด้วยการเชื่อมโยงองค์ประกอบในด้านปัจจัยเกื้อหนุน กระบวนการ และผลผลิต ให้สอดคล้องกับบริบทของสถานศึกษา สภาพแวดล้อม และชุมชน โดยใช้กลไกการบริหารจัดการคุณภาพเดมมิ่ง (PDCA) ในการตรวจสอบและปรับปรุงการดำเนินงานอย่างต่อเนื่องเพื่อพัฒนาสถานศึกษาสู่คุณภาพ
2. รูปแบบการบริหารสถานศึกษาทั้งระบบแบบองค์รวมเพื่อพัฒนาคุณภาพสถานศึกษา โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ ที่พัฒนาขึ้น ประกอบด้วย 3 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) ด้านปัจจัยเกื้อหนุน (Input) ประกอบด้วย 2 องค์ประกอบย่อย ได้แก่ นโยบายและจุดเน้นด้านการพัฒนาสถานศึกษาของหน่วยงานต้นสังกัด และปัจจัยสำคัญ 2) ด้านกระบวนการ (Process) มีขั้นตอนการดำเนินงานแบบ 3H-SR Model ประกอบด้วยกระบวนการดำเนินงาน 5 องค์ประกอบ ได้แก่ H1: การบริหารจัดการแบบองค์รวม (Holistic Management) H2: การเรียนการสอนแบบองค์รวม (Holistic Teaching) H3: การจัดการเรียนรู้แบบองค์รวม (Holistic Learning) S: การประเมินตนเอง (Self-Assessment) และ R: การสะท้อนผล (Reflection) 3) ด้านผลผลิต (Output) ประกอบด้วย 3 องค์ประกอบย่อย ได้แก่ คุณภาพผู้เรียน คุณภาพครู และคุณภาพการบริหารจัดการ ผลการตรวจสอบคุณภาพของรูปแบบ พบว่า โดยรวมมีความเหมาะสมและความถูกต้องครอบคลุมอยู่ในระดับมากที่สุด
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการบริหารสถานศึกษาทั้งระบบแบบองค์รวมเพื่อพัฒนาคุณภาพสถานศึกษา โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ พบว่า
3.1 ผลการปฏิบัติงานตามขั้นตอนของกระบวนการบริหารสถานศึกษาทั้งระบบแบบองค์รวมเพื่อพัฒนาคุณภาพสถานศึกษา โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ ตามความคิดเห็นของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน และครูผู้สอน พบว่า มีการปฏิบัติและการดำเนินงานโดยรวมทุกด้านอยู่ในระดับมากที่สุด
3.2 ผลการประเมินประสิทธิผลของการใช้รูปแบบ พบว่า
3.2.1 ด้านคุณภาพผู้เรียน 1) นักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 มีคะแนนเฉลี่ยผลการประเมินความสามารถด้านการอ่านของผู้เรียน (RT) ปีการศึกษา 2567 สูงขึ้นกว่าปีการศึกษา 2566 โดยมีผลการพัฒนาคิดเป็นร้อยละ 2.20 2) นักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 มีคะแนนเฉลี่ยผลการทดสอบความสามารถพื้นฐานผู้เรียนระดับชาติ (NT) ปีการศึกษา 2567 สูงขึ้นกว่าปีการศึกษา 2566 โดยมีผลการพัฒนาคิดเป็นร้อยละ 13.96 3) ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน 8 กลุ่มสาระการเรียนรู้ของนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษา และระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น ปีการศึกษา 2567 สูงขึ้นกว่าปีการศึกษา 2566 ทุกกลุ่มสาระการเรียนรู้ และ 4) ผลการประเมินสมรรถนะผู้เรียนและคุณลักษณะอันพึงประสงค์ของผู้เรียน พบว่า ก่อนการใช้รูปแบบโดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง และหลังการใช้รูปแบบโดยรวมอยู่ในระดับมาก
3.2.2 ด้านคุณภาพครู พบว่า ก่อนการใช้รูปแบบโดยรวมอยู่ในระดับมาก และหลังการใช้รูปแบบโดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด
3.2.3 ด้านคุณภาพการบริหารจัดการ พบว่า ก่อนการใช้รูปแบบโดยรวมอยู่ในระดับมาก และหลังการใช้รูปแบบโดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด
4. ผลการประเมินรูปแบบการบริหารสถานศึกษาทั้งระบบแบบองค์รวมเพื่อพัฒนาคุณภาพสถานศึกษา โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ พบว่า รูปแบบการบริหารสถานศึกษาทั้งระบบแบบองค์รวมเพื่อพัฒนาคุณภาพสถานศึกษา โรงเรียนเทศบาลวัดโพธิ์ โดยรวมมีความเป็นไปได้และความเป็นประโยชน์อยู่ในระดับมากที่สุด และผลการประเมินความพึงพอใจของคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ครูผู้สอน ผู้ปกครอง และนักเรียน พบว่า โดยรวมมีความพึงพอใจอยู่ในระดับมากที่สุด