การทำความสะอาดฟันเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งที่จะช่วยลดการเกิดฟันผุและโรคเหงือกอักเสบ จากประสบการณ์ของทันตแพทย์ มักจะแนะนำให้ทำความสะอาดฟันด้วยหลักการสากล คือ

1. แปรงฟันทุกครั้งหลังรับประทานอาหาร
2. ใช้เส้นใยในล่อนขัดตามซอกฟันทุกซี่ เพราะแปรงฟันเพียงอย่างเดียวไม่สามารถขจัดเศษอาหารได้หมดจด เป็นเหตุให้มีฟันผุเหงือกอักเสบได้อีก
3. ใช้น้ำยาบ้วนปากช่วยกำจัดเชื้อแบคทีเรียต้นเหตุของฟันผุและเหงือกอักเสบ

หลักใหญ่ๆ ในการทำความสะอาดฟันก็มีอยู่เท่านี้ ซึ่งแปรงสีฟันเป็นอุปกรณ์หลักในการทำความสะอาดฟันและเป็นสิ่งจำเป็นในชีวิตประจำวัน

แปรงสีฟันที่จำหน่ายอยู่มีมากมายหลายแบบทั้งที่ผลิตมาถูกต้องตามหลักวิชาการ และผลิตออกมาแบบแฟชั่นเน้นรูปทรงแปลกๆ สีสันสดสวยตามสมัยนิยม ราคาแพงแต่แปรงขจัดคาบอาหารไม่ค่อยได้ผล บางคนเลยนิยมซื้อเก็บสะสมมากกว่าใช้งาน ก็เก๋ไปอีกแบบ เมื่อแปรงสีฟันเป็นสิ่งจำเป็นของชีวิต ตลาดแปรงสีฟันจึงเป็นธุรกิจ ที่มีมูลค่าสูง การแข่งขันทางตลาดและโฆษณาสูงไปด้วย ความสับสนก็มาตกอยู่ที่ผู้ใช้ว่าจะเลือกแปรงชนิดไหนดี เพราะต่างก็บอกว่าเป็นแปรงที่ดีถูกสุขลักษณะเกือบทุกยี่ห้อ

ทีนี้ถ้าจะดูกันละเอียดในส่วนสำคัญที่สุดของแปรงคือ ขนแปรง ในยุคแรกๆ เขาใช้ขนสัตว์มาทำ ที่นิยมมากคือ ขนหมู เริ่มที่ประเทศจีนก่อน ขนแปรงไนล่อน ส่วนเริ่มเข้ามาแพร่หลายเมื่อ 60 ปีที่แล้ว เนื่องจากราคาถูกกว่าและควบคุมมาตรฐานได้ดีกว่า

ในระยะเริ่มแรกของการใช้ขนแปรงไนล่อน ยังไม่มีใครให้ความสำคัญแก่ปลายขนแปรง ขนาดของขนแปรง ตลอดจนความอ่อนหรือความแข็งของขนแปรง จนกระทั่งการค้นคว้าวิจัยของทันตแพทย์หลายคนสรุปตรงกันว่า

1. ปลายขนแปรง จะต้องมีปลายมน
2. ขนาดของขนแปรงควรอยู่ที่ 0.007 นิ้ว
3. ตัวขนแปรงควรมีหลายๆ กลุ่ม (MULTITUFF)
4. ปลายขนแปรงควรวางตัวสูงเรียบๆ เท่าๆ กัน ขนาด ½ นิ้วทุกเส้น

การผลิตแปรงสีฟันให้ได้มาตรฐานแบบนี้ไม่ใช่เรื่องง่ายเลยทีเดียว โดยเฉพาะกฎเกณฑ์ที่ 1 นั้นเป็นเรื่องยากมาก เพราะต้องใช้เทคนิคสูงในการทำให้ปลายขนแปรงมนได้ทุกเส้น ปกติแล้วการมองขนแปรงด้วยตาเปล่ายากที่จะเห็นได้ชัดเจน จนอาจทำให้คุณมองข้ามความสำคัญส่วนนี้ไป ทั้งที่ขอบคมของปลายขนแปรงนั้นสามารถทำอันตรายต่อเหงือกและฟันได้ เพราะปลายขนแปรงจะเป็นเหลี่ยมและขุย

โดยปกติแล้วจะมีอยู่ 3 คำที่มักเห็นติดอยู่ข้างกล่องแปรงที่ขายกันโดยทั่วไป คือคำว่า END ROUNDED หมายถึงปลายขนแปรงที่มน อีกคำคือ MULTITUFF หมายถึงแปรงที่มีกลุ่มหรือกอขนแปรง เพื่อให้มีประสิทธิภาพในการขจัดเศษอาหารได้มากที่สุด อีกคำคือ SOFT หรือแปรงที่มีขนอ่อนขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 0.007 นิ้ว ซึ่งมีอันตรายต่อเหงือกและฟันน้อยที่สุด

แต่จริงแล้วแปรงสีฟันเกือบทุกยี่ห้อจะเขียนไว้ข้างกล่องว่า END ROUNDED, MULTITUFF และ SOFT ทีนี้จะมีประสิทธิภาพดีแค่ไหน ผู้มีหน้าที่ควบคุมมาตรฐานสินค้า โฆษณา และคุ้มครองผู้บริโภคน่าที่จะสำรวจคุณภาพดูว่าเป็นจริงตามที่โฆษณาไว้หรือเปล่า

เมื่อเลือกแปรงดีๆ ได้แล้ว ควรจะใช้แปรงนั้นนานแค่ไหน ?
คำตอบ คือไม่สามารถกำหนดได้ เนื่องจากแรงในการแปรงของแต่ละท่านไม่เท่ากัน และขึ้นอยู่กับวิธีแปรงด้วย ถ้าหากปลายขนแปรงปลายบานออก ก็น่าจะเปลี่ยนอันใหม่ได้เลย อย่าประหยัดใช้อยู่เลย เพราะนอกจากไม่สามารถทำความสะอาดได้ดีแล้ว ยังมีผลเสียอันตรายต่อเหงือกและฟันด้วยครับ