บทสรุป
รายงานการประเมินโครงการพัฒนาห้องสมุดมีชีวิต เพื่อเสริมสร้างนิสัยรักการอ่าน ของนักเรียน โดยใช้กลยุทธ์เครือข่ายการมีส่วนร่วม โรงเรียนบ้านคลองมวน ปีการศึกษา 2558-2559 มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินความเหมาะสมของโครงการโดยการประยุกต์ใช้รูปแบบการประเมินที่เน้นการตัดสินใจของ Stufflebeam ที่เรียกว่า CIPP approach โดยมุ่งเน้นใน 4 ด้าน คือ การประเมินสภาพแวดล้อม (Context Evaluation) การประเมินปัจจัยนำเข้า (Input Evaluation) การประเมินกระบวนการ (Process Evaluation) และการประเมินผลผลิต (Product Evaluation) ในด้านคุณภาพของการพัฒนาห้องสมุดมีชีวิต คุณภาพห้องสมุดมีชีวิต พฤติกรรมการมีนิสัยรักการอ่านของนักเรียน การมีส่วนร่วม ของนักเรียน ครู ผู้ปกครอง และคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ในการดำเนินโครงการฯ ความพึงพอใจของนักเรียน ครู ผู้ปกครอง และคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน ต่อการดำเนินโครงการพัฒนาห้องสมุดมีชีวิต กลุ่มเป้าหมายที่ใช้ในการประเมิน ประกอบด้วย กลุ่มตัวอย่าง นักเรียน ครู ผู้ปกครอง คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน และประชากรที่เป็นคณะกรรมการดำเนินงานโครงการ เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล จำนวน 8 ฉบับ ทุกฉบับมีลักษณะเป็นมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ มีการตรวจสอบคุณภาพของเครื่องมือ ทุกฉบับ ได้ค่าความเชื่อมั่นระหว่าง 0.94-0.99 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้โปรแกรมสำเร็จรูปทางสถิติ SPSS (Statistical Package for the Social Science for windows) version 16 ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และร้อยละ
ผลการวิเคราะห์ข้อมูล สรุปได้ดังนี้
1. ผลการวิเคราะห์ข้อมูลด้านสภาพแวดล้อมในการดำเนินโครงการพัฒนาห้องสมุดมีชีวิต เพื่อเสริมสร้างนิสัยรักการอ่านของนักเรียน โดยใช้กลยุทธ์เครือข่ายการมีส่วนร่วม โรงเรียนบ้านคลองมวน ปีการศึกษา 2558-2559 ตามความคิดเห็นของครูและคณะกรรมการสถานศึกษา ขั้นพื้นฐาน พบว่า ปีการศึกษา 2558 โดยรวมทั้ง 2 กลุ่ม ที่ประเมินมีความเหมาะสม อยู่ในระดับ ปานกลาง ( = 3.47 , S.D. = 0.58 และ = 3.47 , S.D. = 0.60) ได้คะแนน 15 ผ่านเกณฑ์การประเมิน เมื่อพิจารณาเป็นรายกลุ่ม ผู้ประเมิน พบว่า กลุ่มครู มีค่าเฉลี่ยสูงสุด อยู่ในระดับมาก ( = 4.31 , S.D. = 0.28) ได้คะแนน 15 คะแนน ผ่านเกณฑ์การประเมิน ทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัด ปีการศึกษา 2559 โดยรวมทั้ง 2 กลุ่มที่ประเมิน มีความเหมาะสม อยู่ในระดับมาก ( = 4.31 , S.D. = 0.28 และ = 4.28 , S.D. = 0.40) ได้คะแนน 15 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและ ทุกประเด็นตัวชี้วัด
2. ผลการวิเคราะห์ข้อมูลด้านปัจจัยนำเข้าในการดำเนินงานตามโครงการพัฒนาห้องสมุด มีชีวิต เพื่อเสริมสร้างนิสัยรักการอ่านของนักเรียน โดยใช้กลยุทธ์เครือข่ายการมีส่วนร่วม โรงเรียนบ้านคลองมวน ปีการศึกษา 2559 ตามความคิดเห็นของคณะกรรมการดำเนินงานโครงการ พบว่า ปีการศึกษา 2558 โดยรวมมีความเหมาะสม อยู่ในระดับปานกลาง (= 3.42 ,  = 0.63) ได้คะแนน 15 ผ่านเกณฑ์การประเมิน ทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัด ปีการศึกษา 2559 โดยรวมมีความเหมาะสม อยู่ในระดับมาก (= 4.15 ,  = 0.43) ได้คะแนน 15 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและ ทุกประเด็นตัวชี้วัด
3. ผลการวิเคราะห์ข้อมูลด้านกระบวนการในการดำเนินงานตามโครงการพัฒนาห้องสมุด มีชีวิต เพื่อเสริมสร้างนิสัยรักการอ่านของนักเรียน โดยใช้กลยุทธ์เครือข่ายการมีส่วนร่วม โรงเรียนบ้านคลองมวน ปีการศึกษา 2558-2559 ตามความคิดเห็นของนักเรียน ครู และผู้ปกครอง พบว่า ปีการศึกษา 2558 โดยรวมทั้ง 3 กลุ่ม ที่ประเมินมีคุณภาพปฏิบัติ อยู่ในระดับปานกลาง ( = 3.27 , S.D. = 0.58 , = 3.42 , S.D. = 0.64 และ = 3.29 , S.D. = 0.59) ตามลำดับ ได้คะแนน 20 ผ่านเกณฑ์การประเมิน ทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัด ปีการศึกษา 2559 โดยรวมทั้ง 3 กลุ่มที่ประเมินมีคุณภาพการปฏิบัติ อยู่ในระดับมาก ( = 4.26 , S.D. = 0.55 , = 4.17 , S.D. = 0.39 และ = 4.11 , S.D. = 0.41) ตามลำดับ ได้คะแนน 20 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัด
4. ผลการวิเคราะห์ข้อมูลด้านผลผลิตของโครงการฯ จำแนกเป็น
4.1 ระดับคุณภาพของการพัฒนาห้องสมุดมีชีวิต เพื่อเสริมสร้างนิสัยรักการอ่าน ของนักเรียน โดยใช้กลยุทธ์เครือข่ายการมีส่วนร่วม โรงเรียนบ้านคลองมวน ปีการศึกษา 2558-2559 ตามความคิดเห็นของนักเรียน ครู ผู้ปกครองและคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน พบว่า ปีการศึกษา 2558 โดยรวมทั้ง 4 กลุ่ม ที่ประเมินมีคุณภาพการปฏิบัติ อยู่ในระดับปานกลาง ( = 3.27 , S.D. = 0.58 , = 3.42 , S.D. = 0.64 , = 3.29 , S.D. = 0.59 และ = 3.42 , S.D. = 0.61) ตามลำดับ ได้คะแนน 10 ผ่านเกณฑ์การประเมิน ทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัด ปีการศึกษา 2559 โดยรวมทั้ง 4 กลุ่มที่ประเมิน มีคุณภาพการปฏิบัติ อยู่ในระดับมาก ( = 4.08 , S.D. = 0.61, = 4.02 , S.D. = 0.58 , = 4.01, S.D. = 0.59 และ = 4.12 , S.D. = 0.61) ตามลำดับ ได้คะแนน 10 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัด
4.2 ระดับคุณภาพของห้องสมุดมีชีวิต โรงเรียนบ้านคลองมวน ปีการศึกษา 2558-2559 ตามความคิดเห็นของนักเรียน ครู ผู้ปกครองและคณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน พบว่า ปีการศึกษา 2558 โดยรวมทั้ง 4 กลุ่ม ที่ประเมินมีคุณภาพการปฏิบัติ อยู่ในระดับปานกลาง ( = 3.45 , S.D. = 0.67 , = 3.40 , S.D. = 0.67 , = 3.58 , S.D. = 0.74 และ = 3.40 , S.D. = 0.62) ตามลำดับ ได้คะแนน 10 ผ่านเกณฑ์การประเมิน ทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัด ปีการศึกษา 2559 โดยรวมทั้ง 4 กลุ่มที่ประเมิน มีคุณภาพการปฏิบัติ อยู่ในระดับมาก ( = 4.19 , S.D. = 0.34, = 4.27 , S.D. = 0.41 , = 4.17, S.D. = 0.32 และ = 4.06 , S.D. = 0.62) ตามลำดับ ได้คะแนน 10 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัด
4.3 พฤติกรรมการมีนิสัยรักการอ่านของนักเรียนโรงเรียนบ้านคลองมวน ปีการศึกษา 2558-2559 ตามความคิดเห็นของครู และผู้ปกครอง พบว่า ปีการศึกษา 2558 โดยรวมทั้ง 2 กลุ่ม ที่ประเมินมีคุณภาพ อยู่ในระดับปานกลาง ( = 3.45 , S.D. = 0.62 และ = 3.26 , S.D. = 0.56) ตามลำดับ ได้คะแนน 10 ผ่านเกณฑ์ ทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัด ปีการศึกษา 2559 โดยรวมทั้ง 2 กลุ่มที่ประเมิน มีคุณภาพ อยู่ในระดับมาก ( = 3.86 , S.D. = 0.66 และ = 3.85 , S.D. = 0.58) ตามลำดับ ได้คะแนน 10 ผ่านเกณฑ์ทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัด
4.4 การมีส่วนร่วมของนักเรียน ครู ผู้ปกครองและคณะกรรมการสถานศึกษา ขั้นพื้นฐานต่อการดำเนินโครงการพัฒนาห้องสมุดมีชีวิต เพื่อเสริมสร้างนิสัยรักการอ่าน โดยใช้ กลยุทธ์เครือข่ายการมีส่วนร่วม โรงเรียนบ้านคลองมวน ปีการศึกษา 2558-2559 พบว่า ปีการศึกษา 2558 โดยรวมทั้ง 4 กลุ่ม ที่ประเมิน อยู่ในระดับปานกลาง ( = 3.46 , S.D. = 0.71 , = 3.43, S.D. = 0.62 , = 3.49 , S.D. = 0.72 และ = 3.36 , S.D. = 0.64) ตามลำดับ ได้คะแนน 10 ผ่านเกณฑ์
การประเมิน ทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัด ปีการศึกษา 2559 โดยรวมทั้ง 4 กลุ่มที่ประเมิน อยู่ในระดับมาก ( = 4.34 , S.D. = 0.48, = 4.26 , S.D. = 0.52 , = 4.24, S.D. = 0.49 และ = 4.15 ,
S.D. = 0.63) ตามลำดับ ได้คะแนน 10 ผ่านเกณฑ์การประเมินทั้งภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัด
4.5 ความพึงพอใจของนักเรียน ครู ผู้ปกครอง และคณะกรรมการสถานศึกษา ขั้นพื้นฐานต่อการดำเนินโครงการพัฒนาห้องสมุดมีชีวิต เพื่อเสริมสร้างนิสัยรักการอ่าน โดยใช้ กลยุทธ์เครือข่ายการมีส่วนร่วม โรงเรียนบ้านคลองมวน ปีการศึกษา 2558-2559 พบว่า ปีการศึกษา 2558 โดยรวมทั้ง 4 กลุ่ม ที่ประเมินมีความพึงพอใจ อยู่ในระดับปานกลาง ( = 3.46 , S.D. = 0.71 , = 3.43 , S.D. = 0.62 , = 3.49 , S.D. = 0.72 และ = 3.36 , S.D. = 0.64) ตามลำดับ ได้คะแนน 10 ผ่านเกณฑ์ภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัด ปีการศึกษา 2559 โดยรวมทั้ง 4 กลุ่มที่ประเมิน มีความพึงพอใจ อยู่ในระดับมาก ( = 4.22 , S.D. = 0.57, = 4.16 , S.D. = 0.43 , = 3.85, S.D. = 0.57 และ = 4.09 , S.D. = 0.65) ตามลำดับ ได้คะแนน 10 ผ่านเกณฑ์ภาพรวมและทุกประเด็นตัวชี้วัด
ข้อเสนอแนะ
จากการดำเนินการประเมินโครงการพัฒนาห้องสมุดมีชีวิต เพื่อเสริมสร้างนิสัยรักการอ่าน โดยใช้กลยุทธ์เครือข่ายการมีส่วนร่วม โรงเรียนบ้านคลองมวน ปีการศึกษา 2558-2559 มีข้อเสนอแนะ ดังนี้
ข้อเสนอแนะสำหรับการนำผลการประเมินไปใช้
1. ควรมีการจัดกิจกรรมส่งเสริมนิสัยรักการอ่านที่มีชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมอย่างต่อเนื่อง เช่น กิจกรรมห้องสมุดเคลื่อนที่
2. ควรส่งเสริมให้ผู้ปกครอง และชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดกิจกรรมส่งเสริมนิสัยรักการอ่านอย่างต่อเนื่อง
ข้อเสนอแนะสำหรับการประเมินครั้งต่อไป
1. ควรมีการประเมินโครงการต่างๆ ทุกโครงการที่ครูบรรณารักษ์หรือโรงเรียนดำเนินการ โดยประยุกต์ใช้รูปแบบการประเมินอื่นๆ ที่เหมาะสมกับวัตถุประสงค์ และสารสนเทศที่ต้องการคำตอบ
2. ควรมีการประเมินโครงการในระดับองค์รวมของสถานศึกษา โดยประยุกต์ใช้รูปแบบการประเมินของซิปป์ (CIPP Model)