การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้บนเว็บที่ส่งเสริมผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและเสริมสร้างการคิดอย่างมีวิจารณญาณ สาระการเรียนรู้ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม รหัสวิชา ส23101 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ของโรงเรียนโพธิ์ทองพิทยาคม สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดร้อยเอ็ด ครั้งนี้ มีความมุ่งหมายของการวิจัย ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบัน และความต้องการรูปแบบการจัดการเรียนรู้บนเว็บที่ที่ส่งเสริมผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและเสริมสร้างการคิดอย่างมีวิจารณญาณ สาระการเรียนรู้ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม รหัสวิชา ส23101 ระดับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ของครูผู้สอน และสังเคราะห์องค์ประกอบของรูปแบบการจัดการเรียนรู้บนเว็บ โดยออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ที่ส่งเสริมผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและเสริมสร้างการคิดอย่างมีวิจารณญาณ สำหรับนักเรียนระดับมัธยมศึกษาปีที่ 3 2) เพื่อออกแบบและพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้บนเว็บที่ส่งเสริมผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและเสริมสร้างการคิดอย่างมีวิจารณญาณ สาระการเรียนรู้ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม รหัสวิชา ส23101 ระดับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3) เพื่อศึกษาผลการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้บนเว็บที่ส่งเสริมผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและเสริมสร้างการคิดอย่างมีวิจารณญาณ สาระการเรียนรู้ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม รหัสวิชา ส23101 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 3.1) ประสิทธิภาพของรูปแบบการจัดการเรียนรู้บนเว็บที่พัฒนา ขึ้นตามรูปแบบการจัดการเรียนรู้ บนเว็บที่ส่งเสริมผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและเสริมสร้างการคิดอย่างมีวิจารณญาณ สาระการเรียนรู้ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม รหัสวิชา ส23101 ระดับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 3.2) หาค่าดัชนีประสิทธิผลของการจัดการเรียนรู้บนเว็บที่ส่งเสริมผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน สาระการเรียนรู้ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตใน รหัสวิชา ส23101 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 3.3) หาค่าดัชนีประสิทธิผลของการจัดการเรียนรู้บนเว็บที่เสริมสร้างการคิดอย่างมีวิจารณญาณ สาระการเรียนรู้ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม รหัสวิชา ส23101 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 3.4) ศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการจัดการเรียนรู้โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้บนเว็บที่ส่งเสริมผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและเสริมสร้างการคิดอย่างมีวิจารณญาณ สาระการเรียนรู้ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม กลุ่มสาระการเรียนรู้ สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม รหัสวิชา ส23101 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ภายหลังสิ้นสุดการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ กลุ่มเป้าหมายที่ใช้ในการวิจัย ครั้งนี้ ได้แก่ นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3/2 โรงเรียนโพธิ์ทองพิทยาคม สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดร้อยเอ็ด ในภาคเรียน 1 ปีการศึกษา 2563 ที่กำลังเรียนรายวิชาพื้นฐาน กลุ่มสาระการเรียนรู้ สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม รหัสวิชา ส23101 จำนวน 23 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ 1) คู่มือการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้บนเว็บที่ส่งเสริมผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและเสริมสร้างการคิดอย่างมีวิจารณญาณ ที่ออกแบบตามรูปแบบการจัดการเรียนรู้บนเว็บที่ส่งเสริมผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและเสริมสร้างการคิดอย่างมีวิจารณญาณ สาระการเรียนรู้ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม รหัสวิชา ส23101 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 2) แบบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน สาระการเรียนรู้ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม รหัสวิชา ส23101 เป็นแบบทดสอบชนิดเลือกตอบมี 4 ตัวเลือก จำนวน 40 ข้อ 3) แบบวัดความสามารถการคิดอย่างมีวิจารณญาณ เป็นแบบทดสอบชนิดเลือกตอบมี 4 ตัวเลือก จำนวน 30 ข้อ 4) แบบวัดความพึงพอใจสำหรับนักเรียนที่เรียนด้วยรูปแบบการจัดการเรียนรู้บนเว็บที่ที่ส่งเสริมผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและเสริมสร้างการคิดอย่างมีวิจารณญาณ 5) แบบประเมินของผู้ทรงคุณวุฒิ เกี่ยวกับความเหมาะสมของรูปแบบการจัดการเรียนรู้บนเว็บที่พัฒนาตามขั้นตอน เครื่องมือวัด และแบบสอบถามความพึงพอใจของผู้เรียน 6) แบบรับรองรูปแบบการจัดการเรียนรู้บนเว็บของผู้ทรงคุณวุฒิ การวิเคราะห์หาคุณภาพของเครื่องมือ โดยหาการวิเคราะห์ความต้องการจำเป็น (Needs Assessment) โดยผู้วิจัยนำข้อมูลที่ได้ มาหาค่าดัชนีความต้องการจำเป็น (Priority Needs Index) เพื่อจัดลำดับความต้องการจำเป็นค่าดัชนีความสอดคล้อง (IOC) โดยใช้วิธีของโรวิเนลลี (Rovinelli) และแฮมเบิลตัน (R.H.Hambleton) หาค่าความยาก (P) และค่าอำนาจจำแนก (B) โดยหาค่าความเชื่อมั่นโดยวิธีของโลเวทท์ (Lovett) หาคุณภาพของแบบสอบถาม หาค่าสัมประสิทธิ์แอลฟา ( -Coefficient) โดยหาค่าความเชื่อมั่นตามวิธีของครอนบาค Cronbach) วิเคราะห์หาประสิทธิภาพของการเรียนรู้บนเว็บ (E1/E2 ) ตามเกณฑ์ 80/80 สถิติพื้นฐาน ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และ ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน วิเคราะห์หาค่าดัชนีประสิทธิผลของการเรียนรู้บนเว็บ โดยใช้วิธีของกูดแมน,เพลคเทอร์ และ ชไนเดอร์
ผลการวิจัยปรากฏดังนี้
1. ผลการศึกษาสภาพปัจจุบัน และความต้องการรูปแบบการจัดการเรียนรู้บนเว็บที่ส่งเสริมผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและเสริมสร้างการคิดอย่างมีวิจารณญาณ สาระการเรียนรู้ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม รหัสวิชา ส23101 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ของครูผู้สอน และสังเคราะห์องค์ประกอบของรูปแบบการจัดการเรียนรู้บนเว็บ โดยออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้ที่ส่งเสริมผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและเสริมสร้างการคิดอย่างมีวิจารณญาณ สำหรับนักเรียนระดับมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนโพธิ์ทองพิทยาคม สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดร้อยเอ็ด
1.1 ผลการศึกษาสภาพปัจจุบัน และความต้องการรูปแบบการจัดการเรียนรู้บนเว็บที่ส่งเสริมผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและเสริมสร้างการคิดอย่างมีวิจารณญาณ ของครูผู้สอน โดยทำการสอบถามจากครูผู้สอนสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ในโรงเรียนสังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดร้อยเอ็ด ที่จัดการเรียนการสอนระดับมัธยมศึกษา จำนวน 6 คน พบว่า
ผู้สอนมีความคิดเห็นเกี่ยวกับสภาพปัจจุบันของรูปแบบการจัดการเรียนรู้บนเว็บที่ที่ส่งเสริมผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและเสริมสร้างการคิดอย่างมีวิจารณญาณ ด้านกระบวนการจัด การเรียนรู้ และด้านการประเมินผลสาระการเรียนรู้ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม อยู่ในระดับปานกลาง ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 2.57 ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.17
ผู้สอนมีความต้องการรูปแบบการจัดการเรียนรู้บนเว็บที่ส่งเสริมผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและเสริมสร้างการคิดอย่างมีวิจารณญาณ ด้านกระบวนการจัดการเรียนรู้ และด้านการประเมินผลสาระการเรียนรู้ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม อยู่ในระดับมาก ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.56 ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.30
มีค่า PNI modified อยู่ระหว่าง 0.320-0.552 ซึ่งครู มีความต้องการจำเป็น ในเรื่อง มีการวัดและการประเมินผลบนเว็บมากที่สุด (PNI modified = 0.552) รองลงมา คือ กิจกรรมการเรียนรู้แต่ละแผน สอดคล้องผลการเรียนรู้ (PNI modified= 0.536) และ มีการออกแบบเป็นระบบนำเสนอถูกต้องตามลำดับขั้นของการเรียนรู้บนเว็บ (PNI modified= 0.519)
1.2 ผลการสังเคราะห์องค์ประกอบของรูปแบบการจัดการเรียนรู้บนเว็บที่ส่งเสริมผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและเสริมสร้างการคิดอย่างมีวิจารณญาณ สาระการเรียนรู้ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม รหัสวิชา ส23101 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 มีดังนี้
1.2.1 องค์ประกอบของรูปแบบการจัดการเรียนรู้ ผู้วิจัยได้ศึกษาแนวคิดจาก หน่วยงาน องค์การ นักวิชาการ ดังนี้ Vishwanath (2006 : 115 - 116), Joyce, B. and M. Weil (2011 : 159-388), ทิศนา แขมมณี (2557 : 222) ซึ่งสังเคราะห์องค์ประกอบของรูปแบบการจัดการเรียนรู้ มีองค์ประกอบสำคัญ 6 องค์ประกอบ ซึ่งประกอบด้วย 1) หลักการแนวคิด ทฤษฎี 2) วัตถุประสงค์ของรูปแบบ 3) ขั้นตอนการจัดการเรียนรู้ 4) ระบบสังคม 5) หลักการตอบสนอง และ 6) ระบบสนับสนุน
1.2.2 องค์ประกอบของการเรียนรู้บนเว็บ ผู้วิจัยได้ศึกษาแนวคิดจาก หน่วยงาน องค์การ นักวิชาการ ดังนี้ รัฐกรณ์ คิดการ(2551 : 15-20), วิชุดา รัตนเพียร(2545 : 29-35) , ใจทิพย์ ณ สงขลา (2542 : 18-28) , ถนอมพร เลาหจรัสแสง (2544 : 87-94) , สุมาลี ชัยเจริญ (2550 : 23 -25) , ไชยยศ เรืองสุวรรณ (2554 : 91-92) เป็นบทเรียนบนเว็บวิชาสังคมศึกษา สาระการเรียนรู้ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม รหัสวิชา ส23101ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โดยอาศัยคุณลักษณะของบทเรียนบนเว็บในการออกแบบการเรียนรู้ ที่ส่งเสริมและสนับสนุนให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ ซึ่งมีองค์ประกอบสำคัญ 4 องค์ประกอบ คือ 1) การบริหารจัดการ (Learning Management) 2) การจัดการเนื้อหา (Content Management) 3) การติดต่อสื่อสาร (Communications) 4) การประเมินผล (Evaluation)
1.2.3 องค์ประกอบของการคิดอย่างมีวิจารณญาณ โดยมีกิจกรรมเพื่อฝึกการคิดอย่างมีวิจารณญาณตามแนวคิดของ วัตสัน และเกลเซอร์ (Watson and Glaser. 1964) ซึ่งมี 5 ด้าน ได้แก่ 1) ความสามารถในการอนุมาน 2) ความสามารถในการยอมรับข้อตกลงเบื้องต้น 3) ความสามารถในการนิรนัย 4) ความสามารถในการตีความ 5) ความสามารถในการประเมินข้อโต้แย้ง
. 2. ผลการออกแบบและพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้บนเว็บที่ส่งเสริมผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและเสริมสร้างการคิดอย่างมีวิจารณญาณ สาระการเรียนรู้ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม รหัสวิชา ส23101 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โดยผู้ทรงคุณวุฒิได้ประเมินความเหมาะสมของร่างรูปแบบการจัดการเรียนรู้บนเว็บที่ส่งเสริมผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและเสริมสร้างการคิดอย่างมีวิจารณญาณ สาระการเรียนรู้ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม รหัสวิชา ส23101 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โดยรวม มีความเหมาะสม อยู่ในระดับมากที่สุด ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.63 ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.46
3. ผลการใช้รูปแบบการจัดการเรียนรู้บนเว็บที่ส่งเสริมผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและเสริมสร้างการคิดอย่างมีวิจารณญาณ สาระการเรียนรู้ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม รหัสวิชา ส23101 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3
3.1. ผลการวิเคราะห์ประสิทธิภาพของรูปแบบการจัดการเรียนรู้บนเว็บที่ส่งเสริมผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและเสริมสร้างการคิดอย่างมีวิจารณญาณ สาระการเรียนรู้ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม รหัสวิชา ส23101 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ที่พัฒนาขึ้นมีค่าเท่ากับ 82.69/81.54 ซึ่งเป็นไปตามเกณฑ์ 80/80 ที่ตั้งไว้
3.2 ผลการหาค่าดัชนีประสิทธิผลของการจัดการเรียนรู้บนเว็บที่ส่งเสริมผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน สาระการเรียนรู้ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม รหัสวิชา ส23101 สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 มีค่าเท่ากับ 0.6678 ซึ่งแสดงว่าผู้เรียนมีความรู้เพิ่มขึ้นร้อยละ 66.78
3.3 ผลการหาค่าดัชนีประสิทธิผลของการจัดการเรียนรู้บนเว็บที่เสริมสร้างการคิดอย่างมีวิจารณญาณ สาระการเรียนรู้ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม รหัสวิชา ส23101 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 มีค่าเท่ากับ 0.6587 แสดงว่าผู้เรียนมีความก้าวหน้าทางการคิดอย่างมีวิจารณญาณเพิ่มขึ้นร้อยละ 65.87
4. ผลการศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการจัดการเรียนรู้โดยใช้รูปแบบการจัด การเรียนรู้บนเว็บที่ส่งเสริมผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและเสริมสร้างการคิดอย่างมีวิจารณญาณ สาระการเรียนรู้ หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม รหัสวิชา ส23101 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ภายหลังสิ้นสุดการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ พบว่า นักเรียนมีความพึงพอใจโดยรวม อยู่ในระดับมากที่สุด