รายวิชา : สังคมศึกษาพื้นฐาน รหัสวิชา : ส21101 ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 ความสำคัญของพระพุทธศาสนาต่อสังคมไทย จำนวน 50 นาที
เรื่อง ความสำคัญของพระพุทธศาสนากับการสร้างความสุขสงบให้สังคมไทย ภาคเรียนที่ 1/2565
ครูผู้สอน : นางสาวจุฬาพร ปัดถา กลุ่มสาระสังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1.สาระ มาตรฐานการเรียนรู้ และตัวชี้วัด
สาระที่ 1 พระพุทธศาสนา
มาตรฐานการเรียนรู้
มาตรฐาน ส 1.1 รู้และเข้าใจประวัติ ความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนาหรือศาสนา
ที่ตนนับถือและศาสนาอื่น มีศรัทธาที่ถูกต้อง ยึดมั่น และปฏิบัติตามหลักธรรม
เพื่ออยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข
ตัวชี้วัด
ส 1.1 ม.1/2 วิเคราะห์ความสำคัญของพระพุทธศาสนาหรือศาสนาที่ตนนับถือที่มีต่อสภาพแวดล้อมในสังคมไทย รวมทั้งการพัฒนาตนและครอบครัว
2.จุดประสงค์การเรียนรู้
ด้านความรู้ (Knowledge)
1. นักเรียนมีความรู้ความเข้าใจความสำคัญของพระพุทธศาสนาที่มีต่อสังคมไทย (K)
ด้านทักษะกระบวนการ (Process/skill)
2. นักเรียนสามารถสืบค้นข้อมูล วิเคราะห์ และนำเสนอเกี่ยวกับความสำคัญของ
พระพุทธศาสนาได้ (P)
ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (Attribute)
1.ใฝ่เรียนรู้
2.มุ่งมั่นในการทำงาน
3.สาระสำคัญ/ความคิดรวบยอด
พระพุทธศาสนามีหลักคำสอนและข้อปฏิบัติในการดำเนินชีวิต เป็นสถาบันหลักของสังคมไทยหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาช่วยให้บุคคลพัฒนาตนเองและครอบครัวและสังคมได้
4.สาระการเรียนรู้
ความสำคัญของพระพุทธศาสนาในฐานะเป็นศาสนาที่คนส่วนใหญ่นับถือ
5.สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน
1. ความสามารถในการสื่อสาร
2. ความสามารถในการคิด
6. คำถามสำคัญ
ถ้าทุกคนไม่ปฏิบัติตนเป็นชาวพุทธที่ดีสังคมจะเป็นอย่างไร
ขั้นการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ รูปแบบ (PBL: Problem Based Learning) 6 ขั้นตอน
การจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้ระบวนการจัดการเรียนรู้ ตามรูปแบบ (PBL: Problem Based Learning) 6 ขั้นตอน
ทดสอบก่อนเรียน 1 เรื่อง ความสำคัญของพระพุทธศาสนากับการสร้างความสุขสงบให้สังคมไทย
ไว้ชั่วโมงที่แล้ว (เพื่อนำผลคะแนนมาพัฒนายกระดับผลสัมฤทธิ์โดยใช้รูปแบบการจัดการเรียนการสอน PBL: Problem Based Learning) 6 ขั้นตอน )
ขั้นที่ 1 กำหนดปัญหา
1.ครูสร้างบรรยากาศและสิ่งแวดล้อมในการเรียนรู้เพื่อให้เกิดความศรัทธาเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา โดยการจัดโต๊ะเรียนแบบเป็นตัว U ก่อนที่จะเข้าสู่บทเรียน ให้นักเรียนสวดมนต์ไหว้พระนั่งสมาธิและแผ่เมตตา
2.ครูตั้งคำถามว่าศาสนาประจำชาติไทย คือศาสนาใด แล้วให้นักเรียนตอบคำถาม
3.นักเรียนสังเกตภาพประเพณีไทยที่กำหนด 3 ภาพ
ดังนี้คือ
1.ภาพประเพณีสงกรานต์
2.ภาพประเพณีแห่เทียนเข้าพรรษา
3.ภาพประเพณีตักบาตรวันขึ้นปีใหม่
แล้วร่วมกันสนทนา โดยใช้คำถาม ดังนี้ เพื่อสอบถามความรู้พื้นฐานเพื่อเป็นข้อมูลในการกำหนดปัญหา และเชื่อมโยงความสำคัญของพระพุทธศาสนาในการเป็นรากฐานของเอกลักษณ์ ประเพณีวัฒนธรรมไทย และเชื่อมโยงให้เห็นถึงความสำคัญของการปฏิบัติตนเป็นชาวพุทธที่ดีตามหลักศาสนาพุทธเพื่อสร้างสังคมและการอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุข โดยใช้คำถามดังนี้ (ตัวชี้วัดที่ 1 ผู้เรียนสามารถเข้าถึงสิ่งที่เรียนและเข้าใจบทเรียน)
คำถามที่ 1 ภาพดังกล่าวคือภาพประเพณีใด
(ภาพประเพณีสงกรานต์ / ภาพประเพณีแห่เทียนเข้าพรรษา / ภาพประเพณีตักบาตรวันขึ้นปีใหม่)
คำถามที่ 2 กิจกรรมในภาพมีความสำคัญอย่างไร
(ตัวอย่างคำตอบ เป็นวันปีใหม่ไทย วันครอบครัว และวันหยุดที่สมาชิกในครอบครัวจะกลับไปทำกิจกรรมร่วมกัน)
คำถามที่ 3 นักเรียนคิดว่าประเพณีดังกล่าวเกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนาอย่างไร
(ตัวอย่างคำตอบ เป็นวันสำคัญที่ชาวไทยส่วนใหญ่นิยมไปทำบุญตักบาตรเพิ่มความเป็นสิริมงคลให้กับครอบครัว) (ตัวชี้วัดที่ 4 ผู้เรียนได้รับการกระตุ้นและเกิดแรงจูงใจในการเรียนรู้)
2.นักเรียนร่วมกันสนทนาเกี่ยวกับพระพุทธศาสนาในฐานะที่เป็นรากฐานทางวัฒนธรรมไทยโดยใช้คำถาม ดังนี้
ถ้าทุกคนไม่ปฏิบัติตนเป็นพุทธศาสนิกชนที่ดีตามหลักพระพุทธศาสนาสังคมจะเป็นอย่างไร
เพื่อสร้างสถานการณ์ในการนำไปสู่การหาคำตอบ ในขั้นต่อไป เพื่อนำไปสู่การทำความเข้าใจกับปัญหาในขั้นที่ 2 ต่อไป (ตัวชี้วัดที่ 2 ผู้เรียนสามารถเชื่อมโยงความรู้หรือประสบการณ์เดิมกับการเรียนรู้ใหม่)
ขั้นที่ 2 ทำความเข้าใจกับปัญหา
1.ครูสนทนาทบทวนความรู้หรือประสบการณ์เดิมของนักเรียนให้เชื่อมโยงกับปัญหา ว่าถ้าทุกคนไม่ปฏิบัติตนเป็นชาวพุทธที่ดีสังคมจะเป็นอย่างไร สังคมจะเกิดความวุ่นวาย คนจะเกิดการแก่งแย่งชิงดี ชิงเด่น และทำผิดโดยไร้จิตสำนึก หรือไม่ถ้าหากไม่มีศาสนาเป็นหลักในการปฏิบัติเพื่อนำไปสู่ความสงบสุขของสังคม และให้นักเรียนแสดงความคิดเห็นเพื่อตรวจสอบดูว่านักเรียนมีความเข้าใจกับปัญหามากน้อยเพียงใด เพื่อนำไปสู่ขั้นการศึกษาค้นคว้าหาคำตอบในขั้นที่ 3
ขั้นที่ 3 ดำเนินการศึกษาค้นคว้า
1.ครูแบ่งนักเรียนออกเป็นกลุ่ม โดยให้นักเรียนนับ 1- 3 เพื่อแยกนักเรียนออกเป็น 3 กลุ่ม เพื่อที่จะระดมความคิดและสืบค้นข้อมูล ในประเด็นที่ว่า ถ้าทุกคนไม่ปฏิบัติตน เป็นชาวพุทธที่ดีสังคมจะเป็นอย่างไรเพื่อให้เห็นความสำคัญของพระพุทธศาสนาในการยึดและปฏิบัติตนของชาวพุทธ เพื่อฝึกกระบวนการคิดวิเคราะห์ ระดมความคิดและการทำงานโดยใช้กระบวนการกลุ่ม (ตัวชี้วัดที่ 8 ผู้เรียนสามารถกำกับการเรียนรู้และมีการเรียนรู้แบบนำตนเอง)
2.โดยครูแนะนำแหล่งสืบค้นข้อมูลในการหาคำตอบให้นักเรียนสืบค้นจาก Internet / หนังสือ ฯลฯ
3.นักเรียนแบ่งกลุ่มออกเป็น 3 กลุ่มเพื่อร่วมกันเสนอความคิดเห็นระดมความคิดและเขียนลงในกระดาษ บรู๊พที่ครูแจกให้แต่ละกลุ่ม โดยครูให้คำแนะนำ และช่วยดูตลอดกระบวนการทำงานกลุ่ม และตอบคำถามหากนักเรียนมีข้อสงสัย เสนอแนะแนวทาง แนะนำเพื่อให้กระบวนการทำงานกลุ่มให้สำเร็จตามเวลา เมื่อแบ่งกลุ่มได้แล้วครูให้นักเรียนลงมือค้นคว้าหาข้อมูล เพื่อนำไปสู่การสังเคราะห์ความรู้ในขั้นตอนที่ 4 (ตัวชี้วัดที่ 7 ผู้เรียนได้รับการพัฒนาการเรียนรู้ในบรรยากาศชั้นเรียนที่เหมาะสม)
ขั้นที่ 4 สังเคราะห์ความรู้
1.นักเรียนแต่ละคนที่เป็นสมาชิกในกลุ่มช่วยกันสืบค้นหาคำตอบในประเด็นที่ว่า ถ้าทุกคนไม่ปฏิบัติตนเป็นชาวพุทธที่ดีสังคมจะเป็นอย่างไร และแต่ละคนในกลุ่มนำเสนอคำตอบที่ตัวเองค้นหามาได้จากแหล่งต่างๆ ให้เพื่อนสมาชิกกลุ่มฟัง เพื่อสังเคราะห์ความรู้ที่สืบค้นมาว่าถูกต้องตรงตามประเด็นปัญหาที่ครูให้หาคำตอบหรือไม่ เพื่อนำไปสู่การสรุปและประเมินค่าของคำตอบในขั้นที่ 5 (ตัวชี้วัดที่ 5 ผู้เรียนได้รับการพัฒนาทักษะความเชี่ยวชาญจากการเรียนรู้)
ขั้นที่ 5 สรุปและประเมินค่าของคำตอบ
1.ให้นักเรียนทั้ง 3 กลุ่มนำข้อสรุปที่ได้จากขั้นตอนที่ 4 มาสร้างเป็นองค์ความรู้ใหม่แล้วสรุปเป็นความคิดรวบยอดเพื่อเขียนลงในกระดาษบรู๊พที่ครูแจกให้และเลือกวิธีการที่จะนำเสนอ (ตัวชี้วัดที่ 3 ให้ผู้เรียนสร้างความรู้เองหรือได้สร้างประสบการณ์ใหม่จากการเรียนรู้)
2.ครูผู้สอนตรวจสอบความถูกต้อง และความเหมาะสมของการนำเสนอ
ขั้นที่ 6 นำเสนอและประเมินผลงาน
1. นักเรียนออกมานำเสนอชิ้นงานหน้าชั้นเรียน
2. นักเรียนร่วมกันจัดป้ายนิเทศจากผลงานที่นำเสนอเพื่อติดมุมใดมุมหนึ่งของชั้นเรียน เพื่อเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับความสำคัญของพระพุทธศาสนาที่ทำให้สังคมอยู่ร่วมกันอย่างสงบสุข
3.ครูผู้สอนประเมินผลงานจากการดำเนินงานของผู้เรียน (ตัวชี้วัดที่ 6 ผู้เรียนได้รับข้อมูลสะท้อนกลับเพื่อปรับปรุงการเรียนรู้)
4.ทดสอบหลังเรียน เรื่อง ความสำคัญของพระพุทธศาสนากับการสร้างความสุขสงบให้สังคมไทย
สื่อและแหล่งเรียนรู้
1.บัตรภาพ
2.(แบบทดสอบก่อนเรียน/หลังเรียน เรื่อง ความสำคัญของพระพุทธศาสนากับการสร้างความสุขสงบให้สังคมไทย ) ใช้ทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียนเพื่อดูผลการพัฒนาหลังจากใช้รูปแบบการสอนแบบ (Problem Based Learning : PBL) 6 ขั้นตอน
3.หนังสือเรียนวิชาพระพุทธศาสนา ม.1
การวัดและประเมินผล
1.แบบบันทึกคะแนนตามจุดประสงค์การเรียนรู้ที่ 1 ด้านความรู้ (Knowledge) ร้อยละ 70 ขึ้นไป
2.แบบบันทึกการสังเกตและประเมินผลพฤติกรรมรายบุคคล ร้อยละ 70 ขึ้นไป
3.แบบบันทึกคะแนนตามจุดประสงค์การเรียนรู้ที่ 3 ด้านคุณลักษณะอันพึงประสงค์ (Attribute)
ระดับดีขึ้นไป
4.แบบบันทึกสมรรถนะสำคัญของผู้เรียน ระดับดีขึ้นไป
ภาระงานชิ้นงาน
1.mind mapping ชิ้นงานนำเสนอของกลุ่ม