ชื่อเรื่อง การพัฒนาการเรียนรู้แบบบูรณาการโดยใช้แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นเป็นฐานเชิงประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมชุมชน สำหรับนักเรียนโรงเรียนเทศบาลวัดเกตการาม อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่
ผู้ศึกษา นางสาวณัฐธยาน์ สนินัด
ตำแหน่ง ผู้อำนวยการสถานศึกษา
สถานศึกษา โรงเรียนเทศบาลวัดเกตการาม อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่
ปีที่ศึกษา พ.ศ. 2567
บทคัดย่อ
การพัฒนาการเรียนรู้แบบบูรณาการโดยใช้แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นเป็นฐานเชิงประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมชุมชน สำหรับนักเรียนโรงเรียนเทศบาลวัดเกตการาม อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) ศึกษาข้อมูลพื้นฐานของโรงเรียนเทศบาลวัดเกตการามและชุมชนวัดเกตการาม โดยใช้แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นเป็นฐานเชิงประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมชุมชน สำหรับนักเรียนโรงเรียนเทศบาลวัดเกตการาม อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ 2) พัฒนาการเรียนรู้แบบบูรณาการโดยใช้แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นเป็นฐานเชิงประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมชุมชน สำหรับนักเรียนโรงเรียนเทศบาลวัดเกตการาม อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ และ 3) ศึกษาผลการทดลองใช้การจัดกระบวนการเรียนรู้แบบบูรณาการโดยใช้แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นเป็นฐานเชิงประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมชุมชน สำหรับนักเรียนโรงเรียนเทศบาลวัดเกตการาม อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง ผู้วิจัยได้ใช้การเลือกแบบเจาะจง (Purposive Selection) ประกอบด้วย (1)ครูผู้สอนโรงเรียนเทศบาลวัดเกตการาม จำนวน 15 คน และ (2) นักเรียนโรงเรียนเทศบาลวัดเกตการาม ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 - 6 จำนวน 120 คน รวมทั้งหมด 135 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย 1. แบบทดสอบวัดความรู้ ความเข้าใจของครูในการพัฒนาการเรียนรู้แบบบูรณาการโดยใช้แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นเป็นฐานเชิงประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมชุมชน สำหรับนักเรียนโรงเรียนเทศบาลวัดเกตการาม อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ 2. แบบประเมินคุณภาพหน่วยการเรียนรู้แบบบูรณาการโดยใช้แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นเป็นฐานเชิงประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมชุมชน สำหรับนักเรียนโรงเรียนเทศบาลวัดเกตการาม อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ ของครูผู้เข้าร่วมการพัฒนา และ 3. เครื่องมือวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนที่ได้รับการเรียนการสอนตามหน่วยการเรียนรู้แบบบูรณาการโดยใช้แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นเป็นฐานเชิงประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมชุมชน สำหรับนักเรียนโรงเรียนเทศบาลวัดเกตการาม อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ค่าเฉลี่ย ค่าเฉลี่ยร้อยละ และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ผลการวิจัย พบว่า
1. ผลศึกษาข้อมูลพื้นฐานของโรงเรียนเทศบาลวัดเกตการามและชุมชนวัดเกตการาม โดยใช้แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นเป็นฐานเชิงประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมชุมชน สำหรับนักเรียนโรงเรียนเทศบาลวัดเกตการาม อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ พบว่า 1) การศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง สังเคราะห์องค์ความรู้เกี่ยวกับการเรียนรู้แบบบูรณาการ, แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่น, การออกแบบหน่วยการเรียนรู้, การออกแบบหน่วยการเรียนรู้แบบบูรณาการโดยใช้แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นเป็นฐาน, การจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบหน่วยบูรณาการโดยใช้แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นเป็นฐาน และการวัดและประเมินผลในการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการ 2) การศึกษาข้อมูลพื้นฐานของโรงเรียนและชุมชนวัดเกตการาม วิเคราะห์ศักยภาพและจัดทำเป็นแหล่งเรียนรู้ของชุมชนในการจัดกระบวนการเรียนรู้แบบบูรณาการโดยใช้ท้องถิ่นเป็นฐาน พบว่า โรงเรียนเทศบาลวัดเกตการามมีแหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นที่สำคัญดังนี้
แหล่งเรียนรู้เกี่ยวกับ ศาสนสถาน 4 แห่ง (วัดเกตการาม, มัสยิดอัลตักวา, คริสตจักร, วัดซิกส์)
แหล่งเรียนรู้เกี่ยวกับบุคคลและภูมิปัญญาในท้องถิ่น : พระรังสิมันตุ์ ญาณโสภโณ (การถ่ายทอดเรื่องราว ประเพณีล่องสะเปา), คุณธงไชย บุญมา (ความชำนาญด้านการทำสะเปา)
แหล่งเรียนรู้เกี่ยวกับประเพณีวัฒนธรรม : การเลี้ยงเสื้อวัด, การทำบุญเมืองเชียงใหม่, การสรงน้ำพระธาตุเกษแก้วจุฬามณี, ประเพณีล่องสะเปา
วัฒนธรรมการแต่งกาย : ชาติพันธุ์ลีซอ, ลีซู, อาข่า, ไทยใหญ่, ปะหล่อง, ปะโอ, ดาราอั่ง, ม้ง, ไทย
วัฒนธรรมด้านอาหาร : ข้าวซอยอิสลาม, ข้าวเกรียบปากหม้อ, สาคูไส้หมูลุงขจร
พิพิธภัณฑ์วัดเกตการาม : ข้าวของเครื่องใช้ของคนต่างชาติที่เข้ามาค้าขายและอาศัยอยู่ในย่านวัดเกต, ข้าวของเครื่องใช้ที่เกี่ยวเนื่องกับศาสนาพุทธ, ข้าวของเครื่องใช้ของเจ้านายฝ่ายเหนือ,ภาพถ่ายเก่าที่บอกเล่าเรื่องราวในอดีตของเมืองเชียงใหม่
2. ผลการพัฒนาการเรียนรู้แบบบูรณาการโดยใช้แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นเป็นฐานเชิงประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมชุมชน สำหรับนักเรียนโรงเรียนเทศบาลวัดเกตการาม อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ พบว่า 1) การศึกษาวิเคราะห์หลักสูตร : ครูวิเคราะห์หลักสูตรเพื่อกำหนดเป้าหมายการเรียนรู้ที่ต้องการให้เกิดขึ้นกับผู้เรียน โดยพิจารณามาตรฐานการเรียนรู้ ตัวชี้วัด สาระการเรียนรู้ และหน่วยการเรียนรู้ที่กำหนดไว้ในหลักสูตรสถานศึกษา 2) การวิเคราะห์แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่น : ครูพิจารณาและวิเคราะห์แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นที่เหมาะสมและสอดคล้องกับประเด็นการเรียนรู้ในหลักสูตร แหล่งเรียนรู้เหล่านี้รวมถึงทรัพยากร สถานที่ บุคคล ภูมิปัญญา วัสดุอุปกรณ์ กิจกรรมต่าง ๆที่เกี่ยวข้องกับอาชีพ วิถีชีวิตประเพณี วัฒนธรรม คติ และความเชื่อของท้องถิ่น 3) การกำหนดวิธีการบูรณาการ : ครูเลือกการบูรณาการที่เหมาะสมกับเป้าหมายการเรียนรู้ แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่น และความเหมาะสมกับผู้เรียน รูปแบบการบูรณาการมี 4 รูปแบบ ได้แก่ 1. การบูรณาการสอดแทรก 2. การบูรณาการคู่ขนาน 3. การบูรณาการสหวิทยาการ และ 4. การบูรณาการโครงการ 4) การออกแบบหน่วยการเรียนรู้แบบบูรณาการ : ครูวางแผนและออกแบบหน่วยการเรียนรู้โดยใช้แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นเป็นฐาน โดยกำหนดแหล่งเรียนรู้ สาระการเรียนรู้แกนร่วม และสร้างผังการบูรณาการเพื่อแสดงความสัมพันธ์ระหว่างหัวข้อแหล่งการเรียนรู้กับเนื้อหาวิชาต่าง ๆ 5) การออกแบบแผนการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการ : ครูวางแผนและเตรียมการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการ โดยกำหนดหัวเรื่อง เวลาสอน สาระสำคัญ จุดประสงค์การเรียนรู้ สาระการเรียนรู้ ความรู้เดิมที่จำเป็น ลำดับขั้นการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ แหล่งเรียนรู้ สื่อการเรียนรู้ การประเมินผลการเรียนรู้ กิจกรรมเสนอแนะ และการบริหารจัดการแผนการจัดการเรียนรู้ 6) การดำเนินการจัดการเรียนรู้ : ครูดำเนินการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบบูรณาการโดยใช้แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นเป็นฐาน เน้นการเรียนการสอนที่ยึดผู้เรียนเป็นสำคัญ กระบวนการเรียนรู้ การเรียนรู้ในสถานการณ์จริง และการเรียนรู้จากการปฏิบัติ เพื่อให้ผู้เรียนได้รับประสบการณ์การเรียนรู้ที่มีความหมายและเชื่อมโยงกับบริบทชีวิตจริง7) การประเมินผลการเรียนรู้ : ครูตรวจสอบและประเมินผลการเรียนรู้ว่าตรงตามจุดประสงค์ที่กำหนดไว้หรือไม่ โดยใช้วิธีการวัดและประเมินที่หลากหลายและมุ่งเน้นการประเมินตามสภาพจริง ข้อมูลที่ได้จากการประเมินจะนำไปใช้ในการพัฒนาการเรียนรู้ต่อไป
3. ผลการทดลองใช้การเรียนรู้แบบบูรณาการโดยใช้แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นเป็นฐานเชิงประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมชุมชน สำหรับนักเรียนโรงเรียนเทศบาลวัดเกตการาม อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ พบว่า ครูผู้เข้ารับการอบรม จํานวน 15 คน มีความรู้ความเข้าใจในการจัดกระบวนการเรียนรู้แบบบูรณาการโดยใช้แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่น เป็นฐาน ผ่านเกณฑ์การประเมิน ร้อยละ 80 ครบทุกคน ครูผู้เข้ารับการฝึกอบรม จํานวน 15 คน สามารถสร้างหน่วยการเรียนรู้แบบบูรณาการโดยใช้แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่นเป็นฐาน ระดับดีมาก ทั้ง 15 คน และการประเมินผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนที่เรียนตามหน่วยการเรียนรู้แบบบูรณาการที่ครูซึ่งได้รับการฝึกอบรมพัฒนาขึ้น จํานวน 6 หน่วยการเรียนรู้ พบว่า นักเรียนร้อยละ 97.50 มีคะแนนผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนคิดเป็นร้อยละ 84.18