ครูบ้านนอก

แผนการจัดการเรียนรู้

กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพ รายวิชา(เพิ่มเติม) ข้าวไทย รหัสวิชา ง31241

หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 การทำนาข้าวในประเทศไทย ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2566

เรื่อง ขั้นตอนวิธีการปลูกข้าว ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4/1 เวลา 60 นาที

ผู้สอน : นายพิพัฒน์พงศ์ ท้าวยศ สอนเมื่อวันที่ 11 สิงหาคม พ.ศ. 2566

1. สาระสำคัญ/ความคิดรวบยอด

การปลูกข้าวเพื่อให้ได้ผลิตผลสูงประกอบด้วยปัจจัยสำคัญหลายอย่าง เช่น การ ปลูกด้วยข้าวพันธุ์ดี วิธีการปลูกและดูแลรักษาดี มีการป้องกันกำจัดโรค และแมลงศัตรูข้าว มีการกำจัดวัชพืช มีการใส่ปุ๋ยในนาข้าว มีการรักษาระดับน้ำ ในนา ข้าวพันธุ์ดีจะให้ผลิตผลสูง เมื่อได้มีวิธีการปลูก และดูแลรักษาดีเท่านั้น

2. ผลการเรียนรู้

- จำแนกวิธีการปลูกข้าวที่เหมาะสมในสภาพพื้นที่ต่างๆ และเข้าใจหลักการปลูกข้าว

3. จุดประสงค์การเรียนรู้

ด้านความรู้

1. อธิบายวิธีการปลูกข้าวที่เหมาะสมในสภาพพื้นที่ต่างๆ

2. มีความรู้ความเข้าใจหลักการปลูกข้าว

ด้านทักษะและกระบวนการ

3. จำแนกวิธีการปลูกข้าวในสภาพพื้นที่ต่างๆ ได้

ด้านคุณลักษณะ

4. รับผิดชอบงานที่ได้รับมอบหมาย

5. เห็นความสำคัญของการปลูกข้าว

4. สาระการเรียนรู้

ความรู้

- หลักในการปลูกข้าว

ทักษะ/กระบวนการ

- มีทักษะชีวิตในการปลูกข้าว

- มีทักษะการแก้ปัญหา

- การใช้เทคโนโลยี

คุณลักษณะอันพึงประสงค์

- ใฝ่เรียนรู้

- มุ่งมั่นในการทำงาน

- รักความเป็นไทย

5. สมรรถนะสำคัญของผู้เรียน

5.1 ความสามารถในการสื่อสาร

5.2 ความสามารถในการคิด

5.3 ความสามารถในการแก้ปัญหา

5.4 ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต

6. จุดเน้นในการพัฒนาทักษะของผู้เรียนในศตวรรษที่ 21 (3Rs 8Cs)

6.1 ทักษะในสาระวิชาหลัก (3Rs)

 R1: Reading หรือสมรรถนะการอ่าน คือ สามารถอ่านออก

 R2: (W)Riting หรือสมรรถนะการเขียน คือ สามารถเขียนได้

 R3: (A)Rithmatic คือ มีทักษะในการคำนวณ

6.2 ทักษะการเรียนรู้และนวัตกรรม (8Cs)

 C1: Critical Thinking and Problem Solving

(การคิดอย่างมีวิจารณญาณและทักษะในการแก้ปัญหา)

 C2: Creativity and Innovation (ทักษะด้านการสร้างสรรค์ และนวัตกรรม)

 C3: Cross-cultural Understanding

(ทักษะด้านความเข้าใจความต่างวัฒนธรรม ต่างกระบวนทัศน์)

 C4: Collaboration, Teamwork and Leadership

(ทักษะด้านความร่วมมือ การทำงานเป็นทีม และภาวะผู้นำ)

 C5: Communications, Information, and Media Literacy

(ทักษะด้านการสื่อสารสนเทศ และรู้เท่าทันสื่อ)

 C6: Computing and ICT Literacy

(ทักษะด้านคอมพิวเตอร์ เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร)

 C7: Career and Learning Skills (ทักษะอาชีพ และทักษะการเรียนรู้)

 C8: Compassion (ความมีเมตตา คุณธรรม มีวินัย คุณลักษณะอันพึงประสงค์)

7. ชิ้นงานหรือภาระงาน (หลักฐาน/ร่องรอยแสดงความรู้)

1) ใบงาน เรื่อง ความสำคัญและขั้นตอนวิธีการปลูกข้าว (รายบุคคล)

2) แผนที่ความคิดสรุปองค์ความรู้ขั้นตอนวิธีการปลูกข้าวในลักษณะต่างๆ (รายกลุ่ม)

8. กระบวนการจัดการเรียนรู้ (ใช้เทคนิคการจัดการเรียนรู้แบบกระบวนการเรียนรู้ 5 ขั้นตอน (5 STEPs))

ขั้นที่ 1 ขั้นการเรียนรู้ระบุคำถาม (10 นาที)

1) นักเรียนศึกษาคลิปวีดีโอการปลูกข้าวในกระถาง (6 นาที) เพื่อตั้งข้อสังเกตเกี่ยวกับการปลูกข้าวลักษณะต่างๆ ที่ปรากฏในคลิปวีดีโอ ดังนี้

- นักเรียนเกิดข้อสงสัย หรือ เกิดคำถามเกี่ยวกับวิธีการปลูกข้าวที่ปรากฏในคลิปวีดีโออย่างไรบ้าง

- ข้อสงสัย หรือ คำถาม ที่เกิดขึ้นเกี่ยวกับวิธีการปลูกข้าวในลักษณะต่างๆ หรือไม่

2) นักเรียนลองหาคำตอบจากการสืบค้นจากอินเตอร์เน็ตร่วมกัน โดยครูให้นักเรียนลองสรุปคำตอบของตนเอง (คำตอบควรเกี่ยวข้องกับขั้นตอนวิธีการปลูกข้าวในลักษณะต่างๆ)

3) นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียน เรื่องขั้นตอนวิธีการปลูกข้าว จำนวน 10 ข้อ

ขั้นที่ 2 ขั้นการเรียนรู้แสวงหาสารสนเทศ (10 นาที)

1) ครูแจ้งจุดประสงค์การเรียนรู้ เรื่อง ขั้นตอนวิธีการปลูกข้าว

2) นักเรียนบอกเล่าถึงประสบการณ์ที่เคยปลูกข้าวที่ในแต่ละท้องถิ่นของนักเรียน ว่าเป็นอย่างไรบ้าง โดยครูขออาสาสมัครนักเรียน 2-3 คน เล่าประสบการณ์ของตนเอง ซึ่งครูสร้างแรงจูงใจโดยการให้รางวัลสำหรับนักเรียนที่ออกมาร่วมกิจกรรม

3) นักเรียนแต่ละคนพิจารณา ความสำคัญของข้าวไทยจากสื่อประกอบการสอน และร่วมกันพิจารณาหาแหล่งเรียนรู้ทางอินเตอร์เน็ตที่สามารถเรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับขั้นตอนวิธีการปลูกข้าว ตามความสนใจของนักเรียน

3) นักเรียนแต่ละคนศึกษาขั้นตอนวิธีการปลูกข้าว จากสื่อการสอน Power Point ที่ครูนำเสนอ

โดยพิจารณาไปพร้อมกับสื่อประกอบการสอน หรือแหล่งเรียนรู้ทางอินเตอร์เน็ตที่นักเรียนสนใจ

4) นักเรียนและครูร่วมกันพิจารณาและอภิปรายเพื่อสรุปความสำคัญของข้าวไทย และวิธีการปลูกข้าว

จากนั้นครูแนะนำแหล่งเรียนรู้ต่างๆ เพิ่มเติม จากสื่อประกอบการสอนและแหล่งเรียนรู้ต่างๆ

ขั้นที่ 3 ขั้นการเรียนรู้เพื่อสร้างความรู้ (25 นาที)

1) นักเรียนอภิปรายร่วมกันเกี่ยวกับข้อมูลที่ได้จากการศึกษา ผ่านกิจกรรมตอบคำถามในแบบทดสอบ เพื่อทดสอบความรู้ระหว่างเรียน โดยใช้ข้อมูลสนับสนุนจากแหล่งอ้างอิงที่ได้ศึกษา

2) นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4–5 คน รับอุปกรณ์และทำกิจกรรมออกแบบแผนที่ความคิด

สรุปองค์ความรู้ขั้นตอนวิธีการปลูกข้าวในลักษณะต่างๆ

3) นักเรียนศึกษาตัวอย่างขั้นตอนวิธีการปลูกข้าวไทยในลักษณะต่างๆ จากสื่อการสอน Power Point ที่ครูนำเสนอ และสืบค้นจากอินเตอร์เน็ต รวมไปถึงแหล่งเรียนรู้ต่างๆ ที่ครูแนะนำเพิ่มเติม เพื่อนำไปออกแบบผลงานต่อไป

4) นักเรียนนำข้อมูลที่ได้จากการศึกษาคนความาแลกเปลี่ยนกัน แลวร่วมพิจารณาว่า ข้อมูลที่ได้

มีความถูกตองและครบถวนตามประเด็นที่ตองการศึกษาหรือไม จากนั้นนักเรียนรวมกันสังเคราะหขอมูล

ของกลุมและชวยกันสรางสรรคผลงาน โดยใหออกแบบแผนที่ความคิดสรุปองค์ความรู้ขั้นตอนวิธีการปลูกข้าวไทยในลักษณะต่างๆ ใหนาสนใจและสรางสรรคมากที่สุด

5) นักเรียนแต่ละกลุ่มช่วยกันออกแบบชิ้นงานแผนที่ความคิดสรุปองค์ความรู้ขั้นตอนวิธีการปลูกข้าวในลักษณะต่างๆ จากนั้นร่วมกันตรวจสอบความถูกต้องของผลงานก่อนนำเสนอ

ขั้นที่ 4 ขั้นการเรียนรู้เพื่อสื่อสาร (5 นาที)

1) นักเรียนแต่ละกลุ่ม ส่งตัวแทนนำเสนอผลงานของกลุ่มตนเองหน้าชั้นเรียน

2) นักเรียนและครูสนทนาร่วมกันเพื่อสรุป เรื่องขั้นตอนวิธีการปลูกข้าว โดยใช้ Power Point เรื่อง ขั้นตอนวิธีการปลูกข้าว ที่ครูจัดทำขึ้น

ขั้นที่ 5 ขั้นการเรียนรู้เพื่อตอบแทนสังคม (5 นาที)

1) นักเรียนนำแผนที่ความคิดสรุปองค์ความรู้ขั้นตอนวิธีการปลูกข้าวในลักษณะต่างๆ ไปติดป้ายนิเทศหน้าห้องเรียน เพื่อให้นักเรียนคนอื่นๆ ได้ศึกษาเพิ่มเติมความรู้

2) ครูทดสอบความรู้จากใบงาน เรื่อง ขั้นตอนวิธีการปลูกข้าว จากนั้นรวบรวมส่งครูหน้าชั้นเรียน

โดยครูย้ำว่าหากนักเรียนคนใดทำไม่เสร็จภายในชั่วโมงสามารถนำมาส่งได้ในชั่วโมงถัดไป

2) นักเรียนประเมินตนเอง โดยเขียนแสดงความรู้สึกหลังการเรียนและหลังการทำกิจกรรมในประเด็นต่อไปนี้

- สิ่งที่นักเรียนได้เรียนรู้ในวันนี้คืออะไร

- นักเรียนมีส่วนร่วมกิจกรรมในกลุ่มมากน้อยเพียงใด

- เพื่อนนักเรียนในกลุ่มมีส่วนร่วมกิจกรรมในกลุ่มมากน้อยเพียงใด

- นักเรียนพึงพอใจกับการเรียนในวันนี้หรือไม่ เพียงใด

- นักเรียนนำความรู้ที่ได้นี้ไปใช้ให้เกิดประโยชน์แก่ตนเอง ครอบครัว และสังคมได้อย่างไร

9. สื่อและแหล่งเรียนรู้

9.1 ใบงาน เรื่อง ขั้นตอนวิธีการปลูกข้าวไทย (รายบุคคล)

9.2 เอกสารประกอบการเรียน การปลูกข้าว

9.3 แบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียน จำนวน 10 ข้อ

10. การวัดและการประเมินผลการเรียนรู้

10.1 การประเมินตามจุดประสงค์การเรียนรู้/ตัวชี้วัด

สิ่งที่ต้องการวัด วิธีการวัด เครื่องมือวัด เกณฑ์การประเมิน

ด้านความรู้

1. อธิบายวิธีการปลูกข้าว

ที่เหมาะสมในสภาพพื้นที่ต่างๆ

2. มีความรู้ความเข้าใจหลักการปลูกข้าว - ตรวจแบบทดสอบ

- แบบทดสอบก่อนเรียนและหลังเรียน จำนวน 10 ข้อ

- ผ่านเกณฑ์

ร้อยละ 70 ขึ้นไป

- สังเกตการทำกิจกรรมในชั้นเรียน

- แบบสังเกตพฤติกรรมการเข้าร่วมกิจกรรม

(ในชั้นเรียน) - ผ่านเกณฑ์

ร้อยละ 70 ขึ้นไป

- ทดสอบ - แบบทดสอบ - ผ่านเกณฑ์

ร้อยละ 70 ขึ้นไป

- ตรวจใบงาน - ใบงาน เรื่อง ขั้นตอนวิธีการปลูกข้าว - นักเรียนได้คะแนน

ไม่ต่ำกว่าร้อยละ 70

- ประเมินชิ้นงาน (รายบุคคล)

- แบบประเมินชิ้นงาน (รายบุคคล)

- ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 70 หรือระดับคุณภาพ ดี ขึ้นไป

ด้านทักษะและกระบวนการ

3. จำแนกวิธีการปลูกข้าวในสภาพพื้นที่ต่างๆ ได้ - ประเมินชิ้นงาน (รายกลุ่ม)

- แบบประเมินชิ้นงาน(รายกลุ่ม)

- ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 70 หรือระดับคุณภาพ ดี ขึ้นไป

- สังเกตพฤติกรรม

การทำงานกลุ่ม - แบบประเมินตามสภาพจริง (Rubrics) - ผ่านเกณฑ์

ระดับคุณภาพดี ขึ้นไป

- ประเมินการนำเสนอผลงาน - แบบประเมินการนำเสนอผลงาน - ผ่านเกณฑ์

ระดับคุณภาพดี ขึ้นไป

ด้านคุณลักษณะ

4. รับผิดชอบงานที่ได้รับมอบหมาย

5. เห็นความสำคัญของ

การปลูกข้าว - สังเกตพฤติกรรม

การทำงานรายบุคคล

- แบบสังเกตพฤติกรรม

การทำงานรายบุคคล

- ผ่านเกณฑ์

ระดับคุณภาพดี ขึ้นไป

10.2 การประเมินสมรรถนะสำคัญ คุณลักษณะอันพึงประสงค์ และทักษะศตวรรษที่ 21

1) การประเมินสมรรถนะสำคัญของผู้เรียน

ประเด็นการประเมิน แหล่ง วิธีวัด เครื่องมือวัด เกณฑ์การให้คะแนน

ความสามารถ

ในการสื่อสาร การนำเสนอ

หน้าชั้นเรียน ประเมินความสามารถ

ในการสื่อสาร แบบประเมินสมรรถนะผู้เรียน ดีเยี่ยม ระดับ 4

ดี ระดับ 3

พอใช้ ระดับ 2

ปรับปรุง ระดับ 1

ความสามารถ

ในการคิด การตอบคำถาม

และการทำกิจกรรมของนักเรียน ประเมินความสามารถ

ในการคิด แบบประเมินสมรรถนะผู้เรียน ดีเยี่ยม ระดับ 4

ดี ระดับ 3

พอใช้ ระดับ 2

ปรับปรุง ระดับ 1

ความสามารถ

ในการแก้ปัญหา การร่วมกิจกรรม

และตอบคำถาม ประเมินความสามารถ

ในการแก้ปัญหา แบบประเมินสมรรถนะผู้เรียน ดีเยี่ยม ระดับ 4

ดี ระดับ 3

พอใช้ ระดับ 2

ปรับปรุง ระดับ 1

ความสามารถ

ในการใช้ทักษะชีวิต การทำกิจกรรมกลุ่มร่วมกับผู้อื่น ประเมินความสามารถ

ในการใช้ทักษะชีวิต แบบประเมินสมรรถนะผู้เรียน ดีเยี่ยม ระดับ 4

ดี ระดับ 3

พอใช้ ระดับ 2

ปรับปรุง ระดับ 1

หมายเหตุ : นักเรียนผ่านเกณฑ์การประเมินการให้คะแนน ไม่ต่ำกว่าระดับ 3 หรือระดับคุณภาพ ดี

2) การประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์

ประเด็นการประเมิน แหล่ง วิธีวัด เครื่องมือวัด เกณฑ์การให้คะแนน

นักเรียนใฝ่เรียนรู้ พฤติกรรมการเรียนรู้ของนักเรียน

ในชั่วโมงเรียน ประเมินพฤติกรรม

การเรียนรู

แบบประเมินคุณลักษณะ

อันพึงประสงค์ ดีเยี่ยม ระดับ 4

ดี ระดับ 3

พอใช้ ระดับ 2

ปรับปรุง ระดับ 1

นักเรียนมีความมุ่งมั่น

ในการทำงาน พฤติกรรมการเรียนรู้ของนักเรียน

ในชั่วโมงเรียน ประเมินพฤติกรรม

การเรียนรู แบบประเมินคุณลักษณะ

อันพึงประสงค์ ดีเยี่ยม ระดับ 4

ดี ระดับ 3

พอใช้ ระดับ 2

ปรับปรุง ระดับ 1

หมายเหตุ : นักเรียนผ่านเกณฑ์การประเมินการให้คะแนน ไม่ต่ำกว่า ดี ระดับ 3 หรือระดับคุณภาพ ดี

3) การประเมินทักษะในศตวรรษที่ 21

ประเด็นการประเมิน แหล่ง วิธีวัด เครื่องมือวัด เกณฑ์การให้คะแนน

การคิดอย่างมีวิจารณญาณทักษะในการแก้ปัญหา พฤติกรรม

การเรียนรู้

ของนักเรียน

ในชั่วโมงเรียน การตอบคำถามและทำกิจกรรมต่างๆ คำถามกระตุ้นคิด ดีเยี่ยม ระดับ 4

ดี ระดับ 3

พอใช้ ระดับ 2

ปรับปรุง ระดับ 1

ทักษะด้าน

การสร้างสรรค์

และนวัตกรรม ชิ้นงาน/ผลงาน ตรวจผลงาน แบบประเมิน

ผลงาน

ดีเยี่ยม ระดับ 4

ดี ระดับ 3

พอใช้ ระดับ 2

ปรับปรุง ระดับ 1

ทักษะด้าน

ความร่วมมือ

การทำงานเป็นทีมและภาวะผู้นำ พฤติกรรมกระบวนการทำงานกลุ่ม

สังเกตพฤติกรรม

การทำงานกลุ่ม แบบประเมิน

ตามสภาพจริง (Rubrics) ดีเยี่ยม ระดับ 4

ดี ระดับ 3

พอใช้ ระดับ 2

ปรับปรุง ระดับ 1

ทักษะด้านการสื่อสารสนเทศและรู้เท่าทันสื่อ พฤติกรรมการนำเสนอความรู้หน้าชั้นเรียน ประเมินการนำเสนอผลงาน แบบประเมิน

การนำเสนอผลงาน ดีเยี่ยม ระดับ 4

ดี ระดับ 3

พอใช้ ระดับ 2

ปรับปรุง ระดับ 1

หมายเหตุ : นักเรียนผ่านเกณฑ์การประเมินการให้คะแนน ไม่ต่ำกว่า ดี ระดับ 3 หรือระดับคุณภาพ ดี

11. ข้อเสนอแนะ

ครูต้องให้คำแนะนำแก่นักเรียน ขณะจัดกิจกรรมกลุ่ม

12. บันทึกหลังแผนการจัดการเรียนรู้

จากการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ผ่านกระบวนการ 5 ขั้นตอน (5 STEPs) ที่เน้นให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมและมีปฏิสัมพันธ์กับกิจกรรมที่หลากหลายรูปแบบ สามารถบอกขั้นตอนวิธีการปลูกข้าวได้อย่างครบถ้วน ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4/1 จำนวน 20 คน

12.1 ด้านความรู้ (K)

นักเรียน ได้ค้นคว้าแสวงหาความรู้ในเนื้อหาการเลือกพื้นที่ในการปลูกข้าวได้อย่างถูกต้อง เหมาะสมในสภาพพื้นที่ต่างๆ มีความรู้ความเข้าใจหลักการปลูกข้าว ผ่านกระบวนการ 5 ขั้นตอน (5 STEPs) และกิจกรรมกลุ่ม ร่วมกันอภิปรายตามประเด็นที่ได้ศึกษาส่งผลทำให้นักเรียนร้อยละ 100 สามารถทำแบบทดสอบ ใบงานและออกแบบแผนผังความคิด (Mind mapping) และนำเสนอผลงานได้

ด้านทักษะ/กระบวนการ (P)

นักเรียนร้อยละ 70 สามารถจำแนกวิธีการปลูกข้าวในสภาพพื้นที่ต่างๆโดยใช้กระบวนการ 5 ขั้นตอน (5 STEPs) ผ่านกระบวนการ Active learnning ในการตั้งประเด็นปัญหา การวางแผนแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง จากใบความรู้และสื่อ Power Point นำมาสร้างองค์ความรู้ มีการสื่อสารกันภายในกลุ่มเพื่อแลกเปลี่ยนความรู้แก่กัน สามารถออกแบบผังความคิด (Mind mapping) และนำเสนอผลงานกลุ่มให้เพื่อนๆได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้ของทุกคนในชั้นเรียน

ด้านคุณลักษณะ (A)

นักเรียน มีความใฝ่รู้ ใฝ่เรียน รับผิดชอบงานที่ได้รับมอบหมายและเห็นความสำคัญของการปลูกข้าว สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นอย่างมีความสุข มีเจตคติที่ดีต่องานอาชีพและอยู่อย่างพอเพียงและผ่านเกณฑ์การประเมินระดับคุณภาพดีขึ้นไป

12.2 ปัญหา/อุปสรรค /แนวทางแก้ไข

1. นักเรียนพูดคุย หยอกล้อกันในระหว่างที่ครูผู้สอนกำลังจัดกิจกรรมการเรียนรู้

แนวทางในการแก้ไข : คุณครูเรียกชื่อ กล่าวตักเตือนรวมทั้งกระตุ้นให้นักเรียนคนดังกล่าวเข้ามามีส่วนร่วมในกิจกรรม

เว็บน่าสนใจ