บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์โดยใช้รูปแบบ
การสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง อาหารและการย่อยอาหาร สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6
2) เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาวิทยาศาสตร์ เรื่อง อาหารและการย่อยอาหาร ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ให้มีจำนวนนักเรียนไม่น้อยกว่าร้อยละ 70 ของนักเรียนทั้งหมด มีคะแนนผ่านเกณฑ์ร้อยละ 70 ของคะแนนเต็ม กลุ่มเป้าหมายที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6/4 จำนวน 27 คน ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2564 โรงเรียนเทศบาล 7 รถไฟสงเคราะห์ อำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี สังกัดสำนักการศึกษา เทศบาลนครอุดรธานี รูปแบบการวิจัยแบบก่อนทดลองเครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยแบ่งเป็น 3 ประเภท คือ 1) เครื่องมือที่ใช้ในการปฏิบัติการทดลอง ได้แก่ แผนการจัดการเรียนรู้ตามโดยใช้รูปแบบการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ เรื่อง อาหารและการย่อยอาหาร จำนวน 5 แผน รวม 14 ชั่วโมง 2) เครื่องมือที่ใช้ในการสะท้อนผลการปฏิบัติ ได้แก่ แบบสังเกตพฤติกรรมการจัดการเรียนรู้ แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรู้ท้ายหน่วยการเรียน แบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนที่ได้รับการจัดการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ 3) เครื่องมือที่ใช้ในการประเมินผลการวิจัย ได้แก่ แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน วิจัยครั้งนี้ใช้รูปแบบการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) แบ่งเป็น 3 วงจรปฏิบัติการ ผู้วิจัยได้บันทึกผลการจัดกิจกรรมการเรียนรู้โดยใช้แบบสังเกตพฤติกรรมการเรียนรู้ เมื่อสิ้นสุดแต่ละวงจรการการเรียนรู้ได้นำข้อมูลจากการสะท้อนผลการปฏิบัติมาวิเคราะห์ร่วมกับสมาชิกในกลุ่ม PLC พัฒนา 5E เพื่อปรับปรุงแก้ไขการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ในวงจรการปฏิบัติการต่อไป
ผลการวิจัยพบว่า
1. การพัฒนากิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์โดยใช้รูปแบบการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้
เรื่อง อาหารและการย่อยอาหาร ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 สามารถสรุปขั้นตอนในกิจกรรมการเรียนรู้ได้ดังนี้
1.1 ขั้นสร้างความสนใจ (Engagement) ในขั้นนี้ครูจะกระตุ้นความสนใจของนักเรียนด้วยวิธีการต่าง ๆ เช่น การตั้งคำถามที่กระตุ้นให้ผู้เรียนเกิดข้อสงสัยหรือการใช้สื่อต่าง ๆ ที่เป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องในชีวิตประจำวัน แล้วกระตุ้นให้ผู้เรียนเกิดข้อคำถามขึ้นและบางครั้งครูกระตุ้นความสนใจของนักเรียนด้วยการสาธิตโดยให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการสาธิต เป็น
1.2 ขั้นสำรวจและค้นหา (Exploration) ในขั้นนี้ครูจะให้นักเรียนลงมือค้นหาคำตอบจากแหล่งเรียนรู้ที่หลากหลาย เป็นกลุ่ม ซึ่งสมาชิกทุกคนภายในกลุ่มต้องมีส่วนร่วมในการทำกิจกรรมทุกครั้ง โดยผู้เรียนจะแบ่งหน้าที่สลับกันในแต่ละครั้งของการทำกิจกรรม ทำให้ผู้เรียนทุกคนมีส่วนร่วมและมีโอกาสเรียนรู้ในทุกขั้นตอนของการเรียนรู้
1.3. ขั้นอธิบายและลงข้อสรุป (Explanation) ในขั้นนี้นักเรียนแต่ละกลุ่มต้องนำข้อมูลที่ได้จากการทดลองมาวิเคราะห์ แปลผล สรุปผล และนำเสนอในรูปแบบต่าง ๆ เช่น ตาราง รูปภาพ
1.4 ขั้นขยายความรู้ (Elaboration) ในขั้นนี้ครูจะยกตัวอย่างหรือสถานการณ์อื่น ๆ เพื่อที่นักเรียนจะได้นำองค์ความรู้ที่ค้นพบจากการศึกษามาประยุกต์ใช้กับสถานการณ์อื่น ๆ ได้ ดังนั้นในขั้นนี้นอกจากที่นักเรียนจะได้นำองค์ความรู้ที่ค้นพบไปประยุกต์ใช้ในสถานการณ์อื่น ๆ แล้ว ยังเป็นการตรวจสอบว่าอีกว่าองค์ความรู้ที่นักเรียนค้นพบนั้นมีข้อบกพร่องหรือขัดแย้งหรือผิดไปจากทฤษฎีหรือไม่ อย่างไร
1.5 ขั้นประเมิน (Evaluation) ขั้นนี้ครูจะให้นักเรียนทำใบงาน เพื่อตรวจสอบว่านักเรียนทุกคนมีความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับเรื่องที่เรียน โดยใบงานกิจกรรมดังกล่าวนักเรียนต้องอธิบายเหตุผลประกอบ โดยผู้วิจัยจะคอยสังเกตนักเรียนในขณะดำเนินกิจกรรมการเรียนการเรียนรู้ ตรวจผลงานต่าง ๆ ของนักเรียน
2. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6/4 ที่ได้รับการจัดการเรียนรู้โดยใช้รูปแบบการสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ พบว่า จำนวนนักเรียนที่ผ่านเกณฑ์ทั้งหมด 21 คน จากจำนวนนักเรียนทั้งหมด 27 คน คิดเป็นร้อยละ 76.67 ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้คือร้อยละ 70 และมีจำนวนนักเรียนที่ผู้ผ่านเกณฑ์คะแนนร้อยละ 70 มากกว่าจำนวนผู้ที่ไม่ผ่านเกณฑ์ คือ มีจำนวนผู้ผ่านเกณฑ์ 21 คน คิดเป็นร้อยละ 77.78 และไม่ผ่านเกณฑ์ 6 คน คิดเป็นร้อยละ 22.22