ชื่อเรื่อง การประเมินโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนเพื่อยกระดับคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาขั้นพื้นฐาน ของศูนย์การศึกษาพิเศษ ประจำจังหวัด
อุทัยธานี ปีการศึกษา 2564
ผู้ประเมิน นางสาวสุจินดา มานักฆ้อง รองผู้อำนวยการศูนย์การศึกษาพิเศษ ประจำจังหวัดอุทัยธานี
บทคัดย่อ
การประเมินโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนเพื่อยกระดับคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาขั้นพื้นฐาน ของศูนย์การศึกษาพิเศษ ประจำจังหวัดอุทัยธานี ปีการศึกษา 2564 มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินบริบท (Context) ปัจจัยนำเข้า (Input) กระบวนการ (Process) และผลผลิต (Product) ของโครงการ โดยใช้กรอบการประเมินตามรูปแบบการประเมิน CIPP Model โดยเก็บรวบรวมข้อมูลจากแหล่งข้อมูล ประกอบด้วย ครู/บุคลากรทางการศึกษา คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน และผู้ปกครอง เครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบสอบถาม แบบประเมิน แบบสำรวจข้อมูล และจากการศึกษาเอกสาร ดำเนินการวิเคราะห์ข้อมูลโดยค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ความถี่ ร้อยละ และการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis)
ผลการประเมินโครงการ พบว่า
1. ด้านบริบท (Context) โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด ประเด็นที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ได้แก่ ความต้องการจำเป็นของโครงการ รองลงมา ได้แก่ ความสอดคล้องเหมาะสมของโครงการ ซึ่งมีค่าเฉลี่ยเท่ากับความเป็นไปได้ของโครงการ ซึ่งอยู่ในระดับมากที่สุดทุกประเด็น
1.1 ประเด็นความต้องการจำเป็นของโครงการ โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ได้แก่ กิจกรรมสำคัญของระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนที่ศูนย์การศึกษาพิเศษ ประจำจังหวัดอุทัยธานีต้องดำเนินการขั้นแรกคือการรู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคลและคัดกรอกเพื่อส่งเสริมตาม ความต้องการของผู้เรียน ซึ่งมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ ความจำเป็นที่ศูนย์การศึกษาพิเศษ ประจำจังหวัดอุทัยธานี ต้องดำเนินงานโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนเพื่อยกระดับคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาขั้นพื้นฐาน อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมา ได้แก่ ตามบริบทและสภาพการจัดการศึกษาของศูนย์การศึกษาพิเศษ ประจำจังหวัดอุทัยธานี มีความจำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องมีระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนที่มีประสิทธิภาพ อยู่ในระดับ มากที่สุด และจำเป็นอย่างยิ่งที่ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทุกฝ่ายต้องประสานความร่วมมือเพื่อพัฒนาผู้เรียนตามระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน อยู่ในระดับมาก ตามลำดับ
1.2 ประเด็นความสอดคล้องเหมาะสมของโครงการ โดยภาพรวมอยู่ในระดับ มากที่สุด ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ได้แก่ หลักการและเหตุผลของโครงการมีความสอดคล้องเหมาะสมกับนโยบายของกระทรวงศึกษาธิการ อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมา ได้แก่ หลักการและเหตุผลของโครงการมีความสอดคล้องเหมาะสมกับกลยุทธ์ของสถานศึกษา อยู่ในระดับมากที่สุด และหลักการและเหตุผลของโครงการมีความสอดคล้องเหมาะสมกับนโยบายของศูนย์การศึกษาพิเศษ อยู่ในระดับมากที่สุด
1.3 ประเด็นความเป็นไปได้ของโครงการ โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ได้แก่ หลักการและเหตุผลของโครงการมีความสอดคล้องเหมาะสมกับนโยบายของกระทรวงศึกษาธิการ อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมา ได้แก่ หลักการและเหตุผลของโครงการมีความสอดคล้องเหมาะสมกับกลยุทธ์ของสถานศึกษา อยู่ในระดับมากที่สุด และหลักการและเหตุผลของโครงการมีความสอดคล้องเหมาะสมกับนโยบายของศูนย์การศึกษาพิเศษ อยู่ในระดับมากที่สุด ตามลำดับ
2. ด้านปัจจัยนำเข้า (Input) โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด ประเด็นที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ได้แก่ ความพร้อมของทรัพยากร อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมา ได้แก่ ความพร้อมของบุคลากร อยู่ในระดับมาก
2.1 ความพร้อมของบุคลากร โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ได้แก่ สามารถสรรหาคณะกรรมการกิจกรรมได้ตามจำนวนที่ต้องการ อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมา ได้แก่ สถานศึกษามีคณะกรรมการที่ปรึกษาให้การสนับสนุนการดำเนินงานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน อยู่ในระดับมากที่สุด และบุคลากรของสถานศึกษา มีความรู้ความสามารถในการดำเนินกิจกรรม ซึ่งมีค่าเฉลี่ยเท่ากับคณะกรรมการกิจกรรมเป็นผู้มีความพร้อมและกระตือรือร้นในการปฏิบัติกิจกรรม อยู่ในระดับมากที่สุด
2.2 ประเด็นความพร้อมของทรัพยากร โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ได้แก่ งบประมาณดำเนินการจัดกิจกรรมในชุมชนเพียงพอและเหมาะสม อยู่ในระดับ มากที่สุด รองลงมา ได้แก่ วัสดุอุปกรณ์ เครื่องมือ เครื่องใช้มีเพียงพอและมีคุณภาพ อยู่ในระดับมากที่สุด และสถานที่ดำเนินกิจกรรมเพียงพอและเหมาะสม อยู่ในระดับมากที่สุด
3. ด้านกระบวนการ (Process) โดยภาพรวมอยู่ในระดับระดับมากที่สุด ประเด็นที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ได้แก่ การวางแผนบริหารโครงการ อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมา ได้แก่ การดำเนินงานโครงการ อยู่ในระดับมากที่สุด และการกำกับติดตาม ซึ่งมีค่าเฉลี่ยเท่ากับการประเมินผล อยู่ในระดับมากที่สุด
3.1 การวางแผนบริหารโครงการ โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ได้แก่มีการประชาสัมพันธ์ชี้แจงโครงการให้ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องทราบ อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมา ได้แก่ มีการกำหนดบทบาทหน้าที่ของคณะทำงานอย่างชัดเจน อยู่ในระดับมากที่สุด และมีการประชุมวางแผนการกำหนดกิจกรรมและการดำเนินงานโครงการ อยู่ในระดับมากที่สุด
3.2 การดำเนินงาน โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ได้แก่ มีการวางแผนก่อนเริ่มดำเนินกิจกรรมทุกครั้ง อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมา ได้แก่ มีการดำเนินงานโครงการเป็นไปตามขั้นตอน อยู่ในระดับมากที่สุด และการดำเนินงานโครงการเป็นไปตามกำหนดของระยะเวลา อยู่ในระดับมากที่สุด
3.3 การกำกับติดตาม โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ได้แก่ มีการนิเทศ ติดตามระหว่างการดำเนินงานโครงการ อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมา ได้แก่ ผู้บริหารให้การนิเทศ ติดตาม ดูแลและให้กำลังใจในการดำเนินงานโครงการ อยู่ในระดับมากที่สุด และผู้บริหารให้ความสำคัญและสนับสนุนการดำเนินกิจกรรมอย่างต่อเนื่อง อยู่ในระดับมากที่สุด
3.4 การประเมินผล โดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ได้แก่ มีการประเมินผลระหว่างการดำเนินงานโครงการ อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมา ได้แก่ มีการสรุปรายงานผลดำเนินงานโครงการในรอบปี อยู่ในระดับมากที่สุด และมีการประเมินผลหลังสิ้นสุดการดำเนินงานโครงการ ซึ่งมีค่าเฉลี่ยเท่ากับมีการนำผลการดำเนินงานโครงการแจ้งทุกฝ่ายที่มีส่วนเกี่ยวข้องทราบ อยู่ในระดับมากที่สุด
4. ด้านผลผลิต (Product) จำแนกเป็น 4 ส่วน ได้แก่ 1) ผลการดำเนินงานตามระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน 5 องค์ประกอบ 2) คุณภาพตามมาตรฐานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน 3) คุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาขั้นพื้นฐาน ของศูนย์การศึกษาพิเศษ ประจำจังหวัดอุทัยธานี 4) ความพึงพอใจของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียที่มีต่อโครงการ
4.1 ผลการดำเนินงานตามระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน 5 องค์ประกอบ โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก องค์ประกอบที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ได้แก่ องค์ประกอบที่ 1 การรู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคล อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมา ได้แก่ องค์ประกอบที่ 2 การคัดกรองนักเรียน อยู่ในระดับมากที่สุด และองค์ประกอบที่ 4 การป้องกันและแก้ไข อยู่ในระดับมาก
4.1.1 องค์ประกอบที่ 1 การรู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคล อยู่ในระดับมากที่สุด ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ได้แก่ การจัดกระทำวิเคราะห์ข้อมูลนักเรียนรายบุคคล อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมา ได้แก่ การดำเนินงานรวบรวมข้อมูลนักเรียนรายบุคคลเป็นระบบ อยู่ในระดับมากที่สุด และมีเครื่องมือเก็บข้อมูลนักเรียนรายบุคคลครอบคลุม อยู่ในระดับมากที่สุด
4.1.2 องค์ประกอบที่ 2 การคัดกรองนักเรียน อยู่ในระดับมากที่สุด ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ได้แก่ มีการนำผลจากการคัดกรองนักเรียนไปวางแผนเพื่อส่งเสริมพัฒนานักเรียน อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมา ได้แก่ มีเครื่องมือในการคัดกรองนักเรียน การแปลผลที่ชัดเจนอยู่ในระดับมากที่สุด และมีการสร้างความรู้ความเข้าใจให้ผู้เกี่ยวข้องคัดกรองนักเรียน อยู่ในระดับมากที่สุด
4.1.3 องค์ประกอบที่ 3 การส่งเสริมนักเรียน อยู่ในระดับมาก ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ได้แก่ มีการติดตามผลการจัดกิจกรรมส่งเสริมนักเรียนและรายงานผลการดำเนินงานอย่างเป็นระบบ อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมา ได้แก่ วิเคราะห์ผลการส่งเสริมนักเรียนเพื่อนำไปสู่การปรับปรุงกิจกรรม อยู่ในระดับมากที่สุด และมีการวิเคราะห์ข้อมูลอย่างรอบด้านเพื่อกำหนดแนวทางในการส่งเสริมนักเรียน อยู่ในระดับมาก
4.1.4 องค์ประกอบที่ 4 การป้องกันและแก้ไข อยู่ในระดับมาก ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ได้แก่ กำหนดแนวทางการป้องกันและแก้ไขนักเรียนอย่างชัดเจน อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมา ได้แก่ การให้คำปรึกษาเบื้องต้นกับนักเรียนกลุ่มเสี่ยงอย่างทั่วถึง อยู่ในระดับมากที่สุด และมีการประเมินผลการป้องกันและแก้ไขนักเรียน อยู่ในระดับมากที่สุด
4.1.5 องค์ประกอบที่ 5 การส่งต่อ อยู่ในระดับมาก ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ได้แก่ มีการส่งต่อนักเรียนให้ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้าน อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมา ได้แก่ การดำเนินการส่งต่อนักเรียนเกิดประโยชน์สูงสุดต่อนักเรียน อยู่ในระดับมาก และมีการกำหนดแนวทางการส่งต่อนักเรียนอย่างชัดเจน อยู่ในระดับมาก
4.2 คุณภาพตามมาตรฐานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน โดยการประเมินผล การดำเนินงานตามมาตรฐานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนโครงการระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียนเพื่อยกระดับคุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาขั้นพื้นฐานของศูนย์การศึกษาพิเศษ ประจำจังหวัดอุทัยธานี ปีการศึกษา 2564 โดยคณะกรรมการประเมินระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน จำนวน 9 ท่าน พบว่า มีคะแนนรวม เท่ากับ 73 คะแนน ซึ่งแปลผลการประเมินได้ว่า คุณภาพตามมาตรฐานระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน อยู่ในระดับดีมาก
4.3 คุณภาพตามมาตรฐานการศึกษาขั้นพื้นฐาน ของศูนย์การศึกษาพิเศษ ประจำจังหวัดอุทัยธานี จำแนกตามมาตรฐานการศึกษา
4.3.1 มาตรฐานที่ 1 คุณภาพของผู้เรียน พบว่า มีผลการประเมินในภาพรวม อยู่ในระดับยอดเยี่ยม ซึ่งหากพิจารณาทั้ง 6 ประเด็นพิจารณา พบว่า มีผลการประเมินสูงกว่าค่าเป้าหมายที่กำหนดทุกประเด็นพิจารณา
4.3.2 มาตรฐานที่ 2 กระบวนการบริหารและการจัดการ พบว่า มีผลการประเมินในภาพรวม อยู่ในระดับดีเลิศ ซึ่งหากพิจารณาทั้ง 7 ประเด็นพิจารณา พบว่า มีผลการประเมินสูงกว่าค่าเป้าหมายที่กำหนดทุกประเด็นพิจารณา
4.3.3 มาตรฐานที่ 3 กระบวนการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ พบว่า มีผลการประเมินในภาพรวม อยู่ในระดับดีเลิศ ซึ่งหากพิจารณาทั้ง 10 ประเด็นพิจารณา พบว่า มีผลการประเมินสูงกว่าค่าเป้าหมายที่กำหนดทุกประเด็นพิจารณา
4.4 ความพึงพอใจของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียที่มีต่อโครงการ โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก ข้อที่มีค่าเฉลี่ยสูงสุด ได้แก่ กิจกรรมสานสัมพันธ์กับผู้ปกครองเพื่อร่วมกันแก้ปัญหานักเรียน อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมา ได้แก่ การจัดกิจกรรมโฮมรูมทำให้เกิดบรรยากาศเสมือนบ้าน อยู่ในระดับ มากที่สุด และการแจ้งข้อมูลนักเรียนในด้านต่าง ๆ ให้ผู้ปกครองทราบอย่างต่อเนื่อง อยู่ในระดับมาก