แบบอย่างที่ดี (Best Practice)
โรงเรียนบ้านวังพง สพป.ชัยภูมิ เขต ๓
๑. ชื่อผลงานที่เป็นแบบอย่างที่ดี
วิทย์สร้างคิด: WP-SMART MODEL
๒. วัตถุประสงค์
๒.๑ เพื่อให้ผู้เรียนมีความรู้ผ่านการเรียนรู้แบบกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ (Inquiry-Based Learning) ทางวิทยาศาสตร์
๒.๒ เพื่อให้ผู้เรียนเกิดทักษะการคิดวิเคราะห์ แก้ปัญหา โดยใช้กิจกรรมการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning)
๒.๓ เพื่อเสริมสร้างเจตคติที่ดีของผู้เรียนต่อวิชาวิทยาศาสตร์
๒.๔ เพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนในรายวิชาวิทยาศาสตร์
๓. กระบวนการดำเนินงาน
ปฏิบัติครบวงจรโดยประยุกต์ใช้วงจรเดมมิ่ง (Deming Cycle) ภายใต้กระบวนการ WP-SMART MODEL มาเป็นกลไกในการบริหารงานจนเกิดแนวทางการพัฒนาสู่ความเป็นเลิศที่ยั่งยืน มีวิธีการดำเนินงานอย่างชัดเจน ดังต่อไปนี้
ขั้นที่ ๑ การกำหนดกลยุทธ์ (S: Strategy) เป็นกระบวนการการวิเคราะห์สภาพปัจจุบันของการดำเนินงานการจัดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ โดยการวิเคราะห์สภาพปัญหาภายในและภายนอกโดยใช้เทคนิค SWOT Analysis ระบุจุดแข็ง จุดอ่อน โอกาส และอุปสรรคของการจัดการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ทำให้ทราบถึงบริบทของการดำเนินงาน สร้างแนวทางการพัฒนาที่เน้นทักษะการคิดวิเคราะห์ การแก้ปัญหา และการเรียนรู้เชิงรุก ดังนี้ ๑) แต่งตั้งคณะกรรมการดำเนินงาน ๒) ประชุมวางแผนร่วมกับผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง ๓) กำหนดวิสัยทัศน์ พันธกิจ เป้าหมายเชิงกลยุทธ์ของการพัฒนาการเรียนรู้ด้านวิทยาศาสตร์
ขั้นที่ ๒ การบริหารจัดการที่ดี (M: Manage) เป็นขั้นตอนที่วางแผน โดยครูและบุคลากรทางการศึกษา วิเคราะห์หลักสูตรสถานศึกษา สู่การจัดทำแผนการจัดการเรียนรู้รายหน่วย พร้อมกับตารางกิจกรรม และการมอบหมายบทบาทให้ครูและผู้เรียนอย่างชัดเจน โดยจัดระบบการเรียนรู้ที่ยืดหยุ่นและเอื้อต่อการเรียนรู้แบบ Inquiry-Based Learning
ขั้นที่ ๓ กิจกรรม (A: Activity) ในขั้นตอนนี้เป็นขั้นตอนการออกแบบกิจกรรมการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ที่เน้นกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ ใช้สถานการณ์ปัญหาเพื่อกระตุ้นการคิด และส่งเสริมการทดลอง การอภิปราย และการสร้างองค์ความรู้ด้วยตนเอง จัดกิจกรรมเสริม เช่น โครงการห้องเรียนแห่งการคิด กิจกรรมวิทย์สร้างคิด ฯลฯ
ขั้นที่ ๔ ความสัมพันธ์ (R: Relationship) การดำเนินกิจกรรม มีการประเมินผลการเรียนรู้ทั้งเชิงปริมาณ (คะแนน ความรู้) และเชิงคุณภาพ (พฤติกรรม ทักษะการสื่อสาร ความร่วมมือ) ใช้แบบประเมินตนเอง แบบ peer review และการสะท้อนผล (reflection) จากครูและนักเรียน ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของผู้ปกครอง ชุมชน ภาคีเครือข่ายในการติดตามและสะท้อนความคิดเห็น
ขั้นที่ ๕ เทคโนโลยี (T: Technology) จากการสังเคราะห์ผลการดำเนินงาน เพื่อนำไปปรับปรุงและพัฒนากิจกรรมให้มีคุณภาพยิ่งขึ้น ครูผู้สอนมีการใช้สื่อเทคโนโลยีในการจัดการเรียนรู้ เช่น โปรแกรมจำลองการทดลอง แพลตฟอร์มเรียนรู้ดิจิทัล และการสื่อสารออนไลน์ เพื่อพัฒนากระบวนการเรียนรู้ และนำไปเผยแพร่ผลสำเร็จผ่านสื่อออนไลน์ โรงเรียนในเครือข่าย และเวทีวิชาการต่าง ๆ
๔. การประเมินผล
จากการพัฒนาวิธีปฏิบัติแบบอย่างที่ดี (Best Practice) โดยการประยุกต์ใช้วงจรเดมมิ่ง (Deming Cycle) ภายใต้กระบวนการ WP-SMART MODEL นั้นมีการประเมินด้านความสำเร็จ ความต่อเนื่อง และความพึงพอใจ จากผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง คือ ผู้บริหารโรงเรียน ครูและบุคลากรทางการศึกษา ผู้ปกครองนักเรียน คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน และนักเรียน พบว่า ภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด เมื่อพิจารณาเป็นรายด้าน พบว่า ด้านความพึงพอใจวิธีปฏิบัติแบบอย่างที่ดี (Best Practice) อยู่ในระดับมากที่สุด รองลงมา คือ ด้านความสำเร็จ และด้านความต่อเนื่อง ตามลำดับ
๕. ผลการดำเนินงานที่ส่งผลที่ดีต่อผู้เรียน
๕.๑ ผู้เรียนมีความรู้เกี่ยวกับกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ (Inquiry-Based Learning) ทางวิทยาศาสตร์๕.๒ ผู้เรียนเกิดทักษะการคิดวิเคราะห์ แก้ปัญหา โดยใช้กิจกรรมการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning)๕.๓ ผู้เรียนมีเจตคติที่ดีต่อวิทยาศาสตร์ และเห็นว่าวิทยาศาสตร์มีประโยชน์ต่อชีวิตจริง
๕.๔ ผู้เรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนในรายวิชาวิทยาศาสตร์ อยู่ในระดับดีขึ้นไปร้อยละ ๗๐
๖. ปัจจัยหรือสิ่งสนับสนุนที่ให้เกิดความสำเร็จ
ปัจจัยภายใน
- ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทุกส่วนฝ่ายตั้งแต่ผู้บริหาร ครู และนักเรียนมีเป้าหมายที่ชัดเจนในการพัฒนากิจกรรมจัดการเรียนรู้ทางวิทยาศาสตร์
- ครูและบุคลากรทางการศึกษาเป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้ พร้อมรับการเปลี่ยนแปลงและเรียนรู้สิ่งใหม่
- ผู้บริหารสถานศึกษานิเทศ กำกับ ติดตาม การทำงานอย่างเป็นระบบ ดำเนินการตามแผน
การนิเทศอย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง
- ผู้ปกครองนักเรียนให้ความร่วมมือในการพัฒนาการจัดการเรียนรู้ทางวิทยาศาสตร์
- สถานศึกษามีกิจกรรมที่หลากหลายที่เสริมสร้างการเรียนรู้ทางวิทยาศาสตร์
ปัจจัยภายนอก
- ความร่วมมือจาก สพฐ. และหน่วยงานต้นสังกัดในการสนับสนุนงบประมาณและทรัพยากร
- สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชัยภูมิ เขต ๓ จัดโครงการการอบรมเชิงปฏิบัติการเกี่ยวกับเทคโนโลยีสารสนเทศ
- ภาคีเครือข่ายการมีส่วนร่วมทั้งภาครัฐและเอกชนให้การสนับสนุนและให้ความร่วมมือ เช่น บริษัทชัยภูมิ วินฟาร์ม สนับสนุนการจัดกิจกรรมเรียนรู้นอกห้องเรียน ครูและบุคลากรทางการศึกษาในเครือข่ายมีส่วนร่วมในการจัดกิจกรรมยกระดับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนในรายวิชาวิทยาศาสตร์
๗. ชื่อบุคคลหรือหน่วยงานภายนอกที่ให้การยอมรับ
นวัตกรรมการจัดการเรียนการสอนที่เป็นแบบอย่างที่ดี วิทย์สร้างคิด: WP-SMART MODEL ได้รับการยอมรับจากครูและบุคลากรทางการศึกษาในสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชัยภูมิ เขต ๓ เป็นวิทยากรและคณะกรรมการดำเนินงานต่าง ๆ ทั้งในสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาและสำนักงานคณะกรรมการศึกษาขั้นพื้นฐาน และมีผลการทดสอบระดับชาติ O-NET วิชาวิทยาศาสตร์ สูงกว่าระดับประเทศ ๓ ปีย้อนหลัง
๘. การเผยแพร่แบบอย่างที่ดี
สถานศึกษามีการเผยแพร่ผลงานในเพจเฟซบุ๊กโรงเรียน บ้านวังพง ผ่านกิจกรรมเปิดบ้านวิชาการ บนเว็บไซต์ครูบ้านนอกดอทคอม (www.kroobannok.com) เว็บไซต์สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาชัยภูมิ เขต ๓ (www4.chaiyaphum3.go.th) และมีการเผยแพร่ให้กับโรงเรียนในเครือข่ายโรงเรียนซับใหญ่ คือ โรงเรียนบ้านวังขอนสัก โรงเรียนบ้านซับเจริญสุข และโรงเรียนบ้านหนองนกเขียน พบว่า นวัตกรรมการจัดการเรียนการสอนโดยใช้รูปแบบ วิทย์สร้างคิด: WP-SMART MODEL ทำให้ทั้ง ๓ โรงเรียน มีผลการทดสอบระดับชาติ O-NET วิชาวิทยาศาสตร์ สูงกว่าระดับประเทศ บ่งชี้ถึงการพัฒนานวัตกรรมดังกล่าวสามารถเผยแพร่และเป็นแบบอย่างที่ดีเชิงประจักษ์