บทคัดย่อ
ชื่อเรื่อง : การพัฒนารูปแบบการบริหารงานวิชาการโดยใช้ SATUN IDEA MODEL
เพื่อพัฒนาคุณลักษณะความเป็นนวัตกรของนักเรียนโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล
ผู้วิจัย : นายจักรี วัฒนะ
ปีการศึกษา : 2568
การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัจจุบัน ความต้องการจำเป็นและแนวทางการบริหารงานวิชาการเพื่อพัฒนาคุณลักษณะความเป็นนวัตกรของนักเรียนโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล 2) สร้างและทดลองใช้รูปแบบการบริหารงานวิชาการโดยใช้ SATUN IDEA Model เพื่อพัฒนาคุณลักษณะความเป็นนวัตกรของนักเรียนโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล 3) ศึกษาผลการใช้รูปแบบการบริหารงานวิชาการโดยใช้ SATUN IDEA Modelที่เพื่อพัฒนาคุณลักษณะความเป็นนวัตกรของนักเรียนโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล 4) ประเมินรับรองรูปแบบการบริหารงานวิชาการโดยใช้ SATUN IDEA Model เพื่อพัฒนาคุณลักษณะความเป็นนวัตกรของนักเรียนโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัยสตูล มีวิธีการดำเนินการวิจัย 4 ระยะ ดังนี้ ระยะที่ 1 การศึกษาสภาพปัจจุบัน ความต้องการจำเป็นและแนวทางการบริหารงานวิชาการเพื่อพัฒนาคุณลักษณะความเป็นนวัตกรของนักเรียนโรงเรียนวิทยาศาสตร์
จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล ระยะที่ 2 การสร้างและทดลองใช้รูปแบบและคู่มือการใช้รูปแบบการบริหารงานวิชาการโดยใช้ SATUN IDEA Model เพื่อพัฒนาคุณลักษณะความเป็นนวัตกรของนักเรียนโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูลระยะที่ 3 การใช้รูปแบบและคู่มือการใช้รูปแบบการบริหารงานวิชาการโดยใช้ SATUN IDEA Model เพื่อพัฒนาคุณลักษณะความเป็นนวัตกรของนักเรียนโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล และระยะที่ 4 การประเมินรับรองรูปแบบและคู่มือการใช้รูปแบบการบริหารงานวิชาการโดยใช้ SATUN IDEA Model เพื่อพัฒนาคุณลักษณะความเป็นนวัตกรของนักเรียนโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ แบบบันทึก และแบบประเมิน การวิเคราะห์ข้อมูลโดยการคำนวณหาค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ดัชนีความต้องการจำเป็น และการวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัย พบว่า
1. ผลการศึกษาสภาพปัจจุบัน ความต้องการจำเป็นและแนวทางการบริหารงานวิชาการเพื่อพัฒนาคุณลักษณะความเป็นนวัตกรของนักเรียนโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล พบว่า
1.1 สภาพปัจจุบันของการบริหารงานวิชาการโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล โดยรวมอยู่ในระดับมาก และผลการประเมินความต้องการจำเป็นของการบริหารงานวิชาการโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล พบว่า ด้านที่มีดัชนีความต้องการจำเป็นสูงสุด 3 อันดับแรก ได้แก่ ด้านที่ 3 ด้านการพัฒนาสื่อ นวัตกรรม และเทคโนโลยีเพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียน ด้านที่ 4 ด้านส่งเสริมและสนับสนุนนิเทศการศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพนักเรียน และด้านที่ 5 ด้านการวัดประเมินผลและพัฒนาคุณภาพการศึกษา ตามลำดับ
1.2 สภาพปัจจุบันของคุณลักษณะความเป็นนวัตกรของนักเรียนโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล โดยรวมอยู่ในระดับมาก และผลการประเมินความต้องการจำเป็นของคุณลักษณะความเป็นนวัตกรของนักเรียนโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล พบว่า ด้านที่มีดัชนีความต้องการจำเป็นสูงสุด 3 อันดับแรก ได้แก่ ด้านที่ 5 ด้านทักษะการทดลอง (Experimenting Skill) ด้านที่ 3 ด้านทักษะการสังเกต (Observing Skill) และด้านที่ 2 ด้านทักษะการตั้งคำถาม (Questioning Skill) ตามลำดับ
1.3 แนวทางการบริหารงานวิชาการเพื่อพัฒนาคุณลักษณะความเป็นนวัตกรของนักเรียนโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล พบว่า ประกอบด้วย 5 ด้านหลัก ได้แก่
1) ด้านการพัฒนาหลักสูตรและการวางแผนงานวิชาการ มุ่งเน้นการจัดทำหลักสูตรที่พัฒนาทักษะนวัตกร 3 ด้าน ได้แก่ ทักษะการคิดเชื่อมโยง (Associating Skill) ทักษะการตั้งคำถาม (Questioning Skill) และทักษะการทดลอง (Experimenting Skill) โดยเชื่อมโยงกับนโยบายและวิสัยทัศน์ของโรงเรียนเพื่อตอบโจทย์ผลลัพธ์ที่พึงประสงค์ของการศึกษาของชาติ พร้อมทั้งจัดทำระบบประเมินคุณภาพหลักสูตรที่ครอบคลุมและสอดคล้องกับพัฒนาการของผู้เรียน
2) ด้านการจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน เน้นการสร้างชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (Professional Learning Community: PLC) ระหว่างผู้บริหาร ครู และผู้ปกครองการจัดกิจกรรมเปิดชั้นเรียน (Open Class) และการออกแบบเครื่องมือการวัดประเมินผลที่มุ่งเน้นการพัฒนาทักษะนวัตกรผ่านการประเมินชิ้นงานและการสะท้อนคิดร่วมกันระหว่างครูและนักเรียน
3) ด้านการพัฒนาสื่อ นวัตกรรม และเทคโนโลยีเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน ใช้กรอบทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ (Constructivist) ผ่านกระบวนการ 6 ขั้นตอน และพัฒนาพื้นที่สร้างสรรค์นวัตกร (Maker Space) ด้วย STEAM design process โดยจัดกิจกรรมตั้งแต่การจุดประกายความคิด การเชื่อมโยงประสบการณ์ การสร้างพื้นที่สร้างสรรค์ การค้นหาความรู้ใหม่ การเรียนรู้ร่วมกัน จนถึงการเกิดนวัตกรรม
4) ด้านการส่งเสริมและสนับสนุนนิเทศการศึกษาเพื่อพัฒนาคุณภาพผู้เรียน มุ่งเน้นการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างครู การประเมินด้วย Rubrics การสร้างทัศนคติเชิงบวก การสร้างเครือข่ายการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ทั้งภายในและภายนอกสถาบัน และการใช้กระบวนการมีส่วนร่วมในการพัฒนาคุณภาพผู้เรียนผ่านกระบวนการ PLC
5) ด้านการวัดประเมินผลและพัฒนาคุณภาพการศึกษา เน้นการออกแบบการประเมินเพื่อพัฒนาทักษะนวัตกรใน 4 รูปแบบ ได้แก่ การประเมินตามพัฒนาการเป็นรายบุคคล
การประเมินจากชิ้นงาน การประเมินจากการเข้าร่วมกิจกรรมกลุ่ม และการประเมินตามสภาพจริง โดยใช้การเรียนรู้แบบเฉพาะบุคคล (Personalized Learning) และการเรียนรู้โดยใช้โครงงาน
เป็นฐาน (Project-based Learning)
2. ผลการสร้างและทดลองใช้รูปแบบการบริหารงานวิชาการโดยใช้ SATUN IDEA Model เพื่อพัฒนาคุณลักษณะความเป็นนวัตกรของนักเรียน โรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล พบว่า
2.1 รูปแบบการบริหารงานวิชาการโดยใช้ SATUN IDEA Model เพื่อพัฒนาคุณลักษณะความเป็นนวัตกรของนักเรียน โรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูลประกอบด้วย 6 องค์ประกอบ คือ 1) หลักการของรูปแบบ 2) วัตถุประสงค์ของรูปแบบ 3) แนวคิด/ทฤษฎีที่ใช้ในการพัฒนารูปแบบ 4) กระบวนการ ประกอบด้วย 9 ด้าน ได้แก่ ด้านที่ 1 องค์ประกอบด้าน Student-Centered Academic Management (S) ด้านที่ 2 องค์ประกอบด้าน Academic Leadership (A) ด้านที่ 3 องค์ประกอบด้าน Team-Based Professional Learning Community (T) ด้านที่ 4 องค์ประกอบด้าน Unique Learning Design (U) ด้านที่ 5 องค์ประกอบด้าน Network & Collaboration (N) ด้านที่ 6 องค์ประกอบด้าน Inspiration (I) ด้านที่ 7 องค์ประกอบด้าน Design Thinking (D) ด้านที่ 8 องค์ประกอบด้าน Experimentation (E) และ ด้านที่ 9 องค์ประกอบด้าน Achievement Showcase (A) 5) การวัดและประเมินผล และ 6) ส่วนปัจจัยสนับสนุน ซึ่งผู้ทรงคุณวุฒิมีความคิดเห็นว่ารูปแบบการบริหารงานวิชาการโดยใช้ SATUN IDEA Model ที่ส่งผลต่อคุณลักษณะความเป็นนวัตกรของนักเรียนโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด
คู่มือรูปแบบการบริหารงานวิชาการโดยใช้ SATUN IDEA Modelที่ส่งผลต่อคุณลักษณะความเป็นนวัตกรของนักเรียนโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล โดยมีองค์ประกอบที่สำคัญ ได้แก่ 1) ส่วนนำ 2)รูปแบบการบริหาร 3) การนำรูปแบบไปปฏิบัติ และ 4) แหล่งอ้างอิง ในภาพรวมมีความเหมาะสมและความเป็นไปได้อยู่ในระดับมากที่สุด
2.2 ผลการทดลองใช้รูปแบบการบริหารงานวิชาการโดยใช้ SATUN IDEA Model เพื่อพัฒนาคุณลักษณะความเป็นนวัตกรของนักเรียน โรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล ปีการศึกษา 2566 พบว่า
2.2.1 สภาพการบริหารงานวิชาการโดยใช้ SATUN IDEA Model เพื่อพัฒนาคุณลักษณะความเป็นนวัตกรของนักเรียน โรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล พบว่า การบริหารงานวิชาการโดยใช้ SATUN IDEA Model โดยรวม อยู่ในระดับมาก
2.2.2 คุณลักษณะความเป็นนวัตกรของนักเรียนโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล โดยรวม อยู่ในระดับมาก
2.2.3 สมรรถนะนักเรียนของโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล โดยรวม อยู่ในระดับมาก
2.2.4 คุณภาพของผู้เรียน ปีการศึกษา 2566 พบว่า
2.2.4.1 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน พบว่า ค่าเฉลี่ยผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ปีการศึกษา 2566 ของนักเรียนโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล จำแนกตามระดับชั้นและกลุ่มสาระการเรียนรู้ ในภาพรวมนักเรียนมีค่าเฉลี่ยผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนทุกระดับชั้น ทุกกลุ่มสาระการเรียนรู้อยู่ในระดับดีเยี่ยม โดยระดับชั้นที่มีค่าเฉลี่ยผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงที่สุด คือ ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 และกลุ่มสาระการเรียนรู้ที่มีค่าเฉลี่ยผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงที่สุด คือ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย
2.2.4.2 ผลการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติขั้นพื้นฐาน (O-NET) พบว่า ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 สูงกว่าค่าเฉลี่ยระดับชาติทุกกลุ่มสาระการเรียนรู้ คิดเป็นร้อยละ 27.58 ส่วนชั้นมัธยมศึกษา ปีที่ 6 พบว่า สูงกว่าค่าเฉลี่ยระดับชาติทุกลุ่มสาระการเรียนรู้ คิดเป็นร้อยละ 16.21
2.2.4.3 ผลงานรางวัลที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาโครงงานและนวัตกรรมของนักเรียน พบว่า
ระดับชาติ ปีการศึกษา 2566 มีนักเรียนได้รับรางวัลที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาโครงงานและนวัตกรรมในการแข่งขันระดับชาติ จำนวน 3 เหรียญทอง 12 เหรียญเงิน และ 13 เหรียญทองแดง รวม 28 เหรียญ
ระดับนานาชาติ ปีการศึกษา 2566 มีนักเรียนได้รับรางวัลที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาโครงงานและนวัตกรรมในการแข่งขันระดับนานาชาติ จำนวน 26 เหรียญทอง 26 เหรียญเงิน และ 9 เหรียญทองแดง รวม 61 เหรียญ
2.2.5 ความพึงพอใจต่อรูปแบบและคู่มือรูปแบบการพัฒนาการบริหารงานวิชาการโดยใช้ SATUN IDEA Model ของโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล โดยรวมพบว่า อยู่ในระดับมาก
3. ผลการใช้รูปแบบการบริหารงานวิชาการโดยใช้ SATUN IDEA Model เพื่อพัฒนาคุณลักษณะความเป็นนวัตกรของนักเรียน โรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล ปีการศึกษา 2567 พบว่า
3.1 สภาพการบริหารงานวิชาการโดยใช้ SATUN IDEA Model เพื่อพัฒนาคุณลักษณะความเป็นนวัตกรของนักเรียน โรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล พบว่าการบริหารงานวิชาการโดยใช้ SATUN IDEA Model โดยรวม อยู่ในระดับมากที่สุด
3.2 คุณลักษณะความเป็นนวัตกรของนักเรียนโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล โดยรวม อยู่ในระดับมากที่สุด
3.3 สมรรถนะนักเรียนของโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล โดยรวมพบว่า อยู่ในระดับมากที่สุด
3.4 คุณภาพของผู้เรียน ปีการศึกษา 2567 พบว่า
3.4.1 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน พบว่า ค่าเฉลี่ยผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ปีการศึกษา 2567 ของนักเรียนโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล จำแนกตามระดับชั้นและกลุ่มสาระการเรียนรู้ ในภาพรวมนักเรียนมีค่าเฉลี่ยผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนทุกระดับชั้น ทุกกลุ่มสาระการเรียนรู้อยู่ในระดับดีเยี่ยม โดยระดับชั้นที่มีค่าเฉลี่ยผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงที่สุด คือ ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 และกลุ่มสาระการเรียนรู้ที่มีค่าเฉลี่ยผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงที่สุด คือ กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย
3.4.2 ผลการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติขั้นพื้นฐาน (O-NET) พบว่า ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 สูงกว่าค่าเฉลี่ยระดับชาติทุกกลุ่มสาระการเรียนรู้ คิดเป็นร้อยละ 28.22 ส่วนชั้นมัธยมศึกษา ปีที่ 6 พบว่า สูงกว่าค่าเฉลี่ยระดับชาติทุกลุ่มสาระการเรียนรู้ คิดเป็นร้อยละ 24.77
3.4.3 ผลงานรางวัลที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาโครงงานและนวัตกรรมของนักเรียน พบว่า
ระดับชาติ ปีการศึกษา 2567 มีนักเรียนได้รับรางวัลที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาโครงงานและนวัตกรรมในการแข่งขันระดับชาติ จำนวน 17 เหรียญทอง 44 เหรียญเงิน และ 20 เหรียญทองแดง รวม 81 เหรียญ
ระดับนานาชาติ ปีการศึกษา 2567 มีนักเรียนได้รับรางวัลที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาโครงงานและนวัตกรรมในการแข่งขันระดับนานาชาติ จำนวน 30 เหรียญทอง 46 เหรียญเงิน และ 5 เหรียญทองแดง รวม 81 เหรียญ
3.5 ความพึงพอใจต่อรูปแบบและคู่มือรูปแบบการพัฒนาการบริหารงานวิชาการโดยใช้ SATUN IDEA Model ของโรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล โดยรวมพบว่า อยู่ในระดับมากที่สุด
4. ผลการประเมินรับรองรูปแบบการบริหารงานวิชาการโดยใช้ SATUN IDEA Model เพื่อพัฒนาคุณลักษณะความเป็นนวัตกรของนักเรียน โรงเรียนวิทยาศาสตร์จุฬาภรณราชวิทยาลัย สตูล พบว่า โดยรวมและรายด้านทุกด้านอยู่ในระดับมากที่สุด ซึ่งผ่านเกณฑ์การประเมินรับรองรูปแบบ