ครูบ้านนอก

ชื่อเรื่อง: รูปแบบการพัฒนาระบบประกันคุณภาพการศึกษา ด้วยการบริหารคุณภาพ

เชิงระบบของโรงเรียนชุมชนวัดหนองค้อ สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดชลบุรี

ผู้วิจัย: นายนุกล โพธิ์เรียง รองผู้อำนวยการสถานศึกษาโรงเรียนชุมชนวัดหนองค้อ

คำสำคัญ: รูปแบบ, ระบบประกันคุณภาพการศึกษา, การบริหารคุณภาพเชิงระบบ

บทคัดย่อวิจัย

การวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 4 ประการคือ

1) เพื่อศึกษาสภาพปัจจุบันปัญหาระดับการปฏิบัติของการดำเนินงานระบบประกันคุณภาพ การศึกษาของโรงเรียนชุมชนวัดหนองค้อ สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดชลบุรีก่อนการพัฒนา

2) เพื่อสร้างรูปแบบการพัฒนาระบบประกันคุณภาพการศึกษาด้วยการบริหารคุณภาพเชิงระบบ

3) เพื่อศึกษาผลการพัฒนาระบบประกันคุณภาพโดยใช้รูปแบบการพัฒนาระบบประกันคุณภาพ การศึกษาด้วยการบริหารคุณภาพเชิงระบบ

4) เพื่อศึกษาความพึงพอใจในผลการพัฒนาระบบประกันคุณภาพการศึกษาโดยใช้รูปแบบ การพัฒนา ระบบประกันคุณภาพการศึกษาด้วยการบริหารคุณภาพเชิงระบบ โดยประชากรและ กลุ่มตัวอย่าง เป็นบุคคลที่เกี่ยวข้องกับการจัดการศึกษาของโรงเรียนชุมชนวัดหนองค้อ สังกัด องค์การบริหาร ส่วนจังหวัดชลบุรี ระหว่างปีการศึกษา 2558 - 2559 จำนวน 3 กลุ่ม ได้แก่ ผู้บริหาร 4 คน ข้าราชการครูผู้สอนจำนวน 61 คน พนักงานจ้างตามภารกิจ จำนวน 28 คน รวมทั้งสิ้น 93 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลประกอบด้วย แบบสรุปผลการศึกษาเอกสาร แบบสอบถาม แบบมาตราส่วนประมาณค่า (Rating Scale) 5 ระดับ จำนวน 2 ชุด แบบบันทึกข้อมูล การสนทนา กลุ่ม และแบบประเมินความเหมาะสมของรูปแบบ

ผลการวิจัยวัตถุประสงค์ที่ 1 ผลการศึกษาวิเคราะห์เอกสารพบว่าสภาพปัจจุบันปัญหา ในการดำเนินการระบบประกันคุณภาพการศึกษาของโรงเรียน ด้านปัจจัยนำเข้า (Input) โรงเรียน มีทรัพยากร บุคลากร วัสดุอุปกรณ์ และระบบเทคโนโลยีที่ยังไม่เพียงพอและเหมาะสม แต่จุดเด่นคือ ชุมชนมีความสัมพันธ์ที่ดีกับโรงเรียน ด้านกระบวนการ (Process) การวางแผนการระบบ การประกันคุณภาพยังไม่ชัดเจน การนิเทศกำกับติดตามไม่สม่ำเสมอ การสรุปรายงานผลข้อมูล ยังไม่ครอบคลุมมาตรฐาน ผลสัมฤทธิ์และคุณลักษณะผู้เรียนยังไม่เป็นไปตามาตรฐาน ด้านผลผลิต (Output) คุณภาพการจัดการศึกษายังต้องได้รับการพัฒนาทั้งในด้านผู้เรียน ครูผู้สอน ระบบ การบริหารจัดการ อาคารสถานที่สิ่งแวดล้อมและแหล่งเรียนรู้ ด้านผลกระทบ (Outcome) บุคลากรยังไม่มีความเข้าใจชัดเจนในเรื่องความรู้ความเข้าใจในการดำเนินการระบบประกันคุณภาพทำให้มีทัศนคติเชิงลบต่อการประกันคุณภาพการศึกษา ข้อดีคือ ครู ผู้บริหาร นักเรียนและชุมชน พร้อมให้ความร่วมมือในการรับการเปลี่ยนแปลงและร่วมพัฒนางาน ผลการวิเคราะห์ระดับการปฏิบัติ ของการดำเนินงานระบบประกันคุณภาพการศึกษาของโรงเรียนชุมชนวัดหนองค้อ สังกัดองค์การ บริหารส่วนจังหวัดชลบุรี ก่อนการพัฒนาพบว่าระดับการปฏิบัติก่อนการพัฒนา โดยภาพรวม มีการปฏิบัติอยู่ในระดับปานกลาง และเมื่อจำแนกรายด้านพบว่า ด้านการควบคุมคุณภาพ (Quality Control ) โดยรวมมีการปฏิบัติอยู่ในระดับปานกลางโดยประเด็นที่มีค่าเฉลี่ยระดับการปฏิบัติต่ำ คือ

1) นำผลการดำเนินงานในรอบปีที่ผ่านมาเป็นข้อมูล ในการวางแผนการดำเนินงาน

2) มีการรายงานข้อมูลผลการจัดกิจกรรมตามมาตรฐานการประกันคุณภาพอย่างเป็นระบบ สม่ำเสมอ

3) กำหนดรูปแบบเอกสารที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลตามมาตรฐานการประกันคุณภาพ

4) กำหนดวัตถุประสงค์ของการทำงานระบบประกันคุณภาพชัดเจน

5) มีการรวบรวมข้อเสนอแนะของการประเมินคุณภาพภายนอกรอบสามมาเป็นข้อมูลในการ วางแผนการดำเนินงาน

6) โรงเรียนมีการวางแผนระบบประกันคุณภาพการศึกษาที่ชัดเจน

7) มีการสร้างความตระหนักและให้ความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับระบบประกันคุณภาพ

8) โรงเรียนเปิดโอกาสให้ท่านมีส่วนร่วมในการวางแผนระบบประกันคุณภาพ

ด้านการตรวจสอบคุณภาพ (Quality Audit) โดยภาพรวมมีระดับการปฏิบัติอยู่ในระดับ ปานกลางโดยประเด็นที่มีค่าเฉลี่ยระดับการปฏิบัติต่ำคือ

1) ส่งเสริมการอบรมศึกษาดูงานเพื่อหาข้อมูลมาปรับปรุงพัฒนางาน

2) กำหนดเกณฑ์และตัวชี้วัดคุณภาพแต่ละมาตรฐานที่ชัดเจน

3) มีการสำรวจความคิดเห็นผู้เกี่ยวข้องกับการดำเนินกิจกรรมของโรงเรียน

4) มีการทำรายงานสรุปผลการดำเนินกิจกรรมทุกโครงการ

5) มีการจัดเก็บเอกสารตามมาตรฐานการประเมินคุณภาพเป็นปัจจุบันอยู่เสมอ

ด้านการประเมินคุณภาพ (Quality Assessment) โดยภาพรวมมีระดับการปฏิบัติอยู่ในระดับ ปานกลาง โดยประเด็นที่มีค่าเฉลี่ยระดับการปฏิบัติต่ำคือ

1) มีการเทียบเคียงผลการปฏิบัติงานในปีปัจจุบันกับปีที่ผ่านมา

2) นักเรียนได้รับการสนับสนุนให้เข้ารับการแข่งขันทดสอบด้านทักษะวิชาการจากหน่วยงาน ภายนอก

3) ระบบจัดเก็บเอกสารง่ายต่อการสืบค้นอ้างอิง

4) มีผู้มาศึกษาดูงานสถานศึกษาแล้ว ให้ข้อเสนอแนะที่เป็นประโยชน์ในการพัฒนา

5) นำข้อเสนอแนะจากการประเมินของหน่วยงานต้นสังกัดมาเป็นแนวทางพัฒนา

ผลการวิจัยวัตถุประสงค์ที่ 2 รูปแบบการพัฒนาระบบประกันคุณภาพการศึกษาด้วย การบริหารคุณภาพเชิงระบบที่ได้จากการวิเคราะห์ข้อมูลและผ่านการประเมินความเป็นไปได้ในการใช้ดำเนินการโดยการสนทนากลุ่มและประเมินความเหมาะสมโดยผู้เชี่ยวชาญ ประกอบด้วย 6 ขั้นตอน CANSET Model คือ 1) รวบรวมข้อมูล (Collect Data) 2) วิเคราะห์และจำแนกข้อมูล (Analysis and identify) 3) จัดหาเครือข่ายร่วมพัฒนา (Network Development) 4) จัดระบบงาน (Setting System) 5) ประเมินผลภาพรวมการพัฒนา (Evaluation) 6) รณรงค์ให้เกิดความยั่งยืน (Try to keep as a school’s culture)

ผลการวิจัยวัตถุประสงค์ที่ 3 ผลการพัฒนาโดยใช้รูปแบบการพัฒนาระบบประกัน คุณภาพการศึกษาด้วยการบริหารคุณภาพเชิงระบบของโรงเรียนชุมชนวัดหนองค้อ สังกัด องค์การบริหารส่วนจังหวัดชลบุรี พบว่าผลการพัฒนาโดยภาพรวม อยู่ในระดับมากที่สุด และเมื่อพิจารณาเป็นรายด้านพบว่าด้านการจัดทำและวางแผนโดยภาพรวมมีผลการพัฒนา อยู่ในระดับมาก โดยประเด็นที่มีผลการพัฒนามากที่สุด ได้แก่

1) โรงเรียนมีโครงการพัฒนาระบบประกันคุณภาพอยู่ในแผนปฏิบัติการประจำปี

2) โรงเรียนมีการแต่งตั้งคณะกรรมการดำเนินการระบบประกันคุณภาพที่ครอบคลุม

ทุกมาตรฐาน

3) โรงเรียน มีการประชุมระดมความคิดเพื่อวางแผนดำเนินการระบบประกันคุณภาพ

4) กิจกรรมของระบบประกันคุณภาพสอดคล้องกับมาตรฐานและตัวบ่งชี้การประกัน

5) มีเกณฑ์การประเมินผล การพัฒนาที่ชัดเจน ด้านการลงมือปฏิบัติ

โดยภาพรวมมีผลการพัฒนาอยู่ในระดับมากที่สุดโดยประเด็นที่มีผลการพัฒนามากที่สุด ได้แก่

1) โรงเรียนมีเครือข่ายความร่วมมือพัฒนาคุณภาพ

2) หลังดำเนินกิจกรรมทุกครั้งมีการสรุปผลการดำเนินงานให้สอดคล้องกับมาตรฐานการ ประกันคุณภาพ

3) ผู้รับผิดชอบมาตรฐานแต่ละด้านจัดกิจกรรมตามปฏิทินการปฏิบัติงาน

4) บุคลากรทำงานระบบประกันคุณภาพเป็นคู่ขนานกับงานการจัดการเรียนการสอนปกติ

5) มีการเสริมแรงทางบวกเพื่อให้เกิดกำลังใจในการพัฒนางาน

6) ผู้บริหารร่วมให้คำแนะนำและแก้ปัญหา การทำงาน ด้านการตรวจสอบประเมินผล

โดยภาพรวมมีผลการพัฒนาอยู่ในระดับมากที่สุด โดยประเด็นที่มีผลการพัฒนามากที่สุดได้แก่

1) บุคลากรแลกเปลี่ยนเรียนรู้วิธีการทำงานในแต่ละมาตรฐานเสมอ

2) ผู้บริหารตรวจสอบข้อมูลระบบประกันคุณภาพให้เป็นปัจจุบัน

3) จัดทำแฟ้มสะสมผลงานเพื่อรายงานผลการจัดกิจกรรมตามแผนปฏิบัติการประจำปีอย่าง เป็นระบบ

4) มีการประเมินและรายงานผลการจัดกิจกรรมตามมาตรฐานการประกันคุณภาพทุกกิจกรรม

5) ท่านสามารถสืบค้นข้อมูลระบบประกันคุณภาพได้จากระบบฐานข้อมูลของโรงเรียน

6) โรงเรียนมีการนิเทศ กำกับ ติดตามระบบประกันคุณภาพสม่ำเสมอ ด้านการนำผล การประเมินย้อนกลับไปปรับปรุงแก้ไขการทำงาน โดยภาพรวมมีผลการพัฒนาอยู่ในระดับมากที่สุด

โดยประเด็นที่มีผลการพัฒนามากที่สุดได้แก่

1) ผลการประเมินคุณภาพภายนอกรอบสามดีกว่า ผลการประเมินรอบสอง

2) ปรับปรุงระบบประกันคุณภาพตามข้อเสนอแนะการประเมินคุณภาพภายนอกรอบสอง

3) นักเรียน ผู้ปกครองและผู้เกี่ยวข้องพอใจกับคุณภาพของโรงเรียน

4) นักเรียนได้รับการพัฒนาศักยภาพจากการพัฒนาระบบประกันคุณภาพ

5) มีหน่วยงานมาศึกษาดูงานการพัฒนามาตรฐานของโรงเรียน

ผลการวิจัยวัตถุประสงค์ที่ 4

ความพึงพอใจในผลการพัฒนาโดยใช้รูปแบบการพัฒนาระบบประกันคุณภาพการศึกษา ด้วยการบริหารคุณภาพเชิงระบบของโรงเรียนชุมชนวัดหนองค้อ สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัด ชลบุรี พบว่าผลความพึงพอใจในภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุดและเมื่อพิจารณารายด้านพบว่า ด้านผลการจัดการศึกษาโดยรวมมีความพึงพอใจอยู่ในระดับมากที่สุดโดยมีความพึงพอใจ มากที่สุดในประเด็น

1) โรงเรียนมีการเปลี่ยนแปลงไปอย่างสร้างสรรค์และมีคุณภาพขึ้น

2) นักเรียนมีสุขภาพ พลานามัยสมบูรณ์แข็งแรงเหมาะสมกับวัย

3) นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเป็นที่น่าพอใจ

4) นักเรียนกล้าแสดงออกในสิ่งที่สร้างสรรค์ ด้านการจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ

โดยรวมมีความพึงพอใจอยู่ในระดับมากที่สุด โดยมีความพึงพอใจมากที่สุดในประเด็น

1) นักเรียนมีแฟ้มสะสมผลงานจากการเรียน

2) ครูมีความสามารถในการจัดการเรียนการสอน ให้เด็กมีความรู้

3) โรงเรียนมีระบบคอมพิวเตอร์และเทคโนโลยีที่ทันสมัย

4) นักเรียนมีความสุขที่ได้มาเรียนที่โรงเรียน

5) ครูจัดกิจกรรมเสริมให้นักเรียนเรียนรู้อย่างสนุกสนาน

6) นักเรียนมีแฟ้มสะสมผลงานจากการเรียน ด้านการบริหารจัดการศึกษา

โดยรวมมีความพึงพอใจ อยู่ในระดับมากที่สุด โดยมีความพึงพอใจมากที่สุดในประเด็น

1) ผู้บริหารมีความรู้ความสามารถในการบริหารจัดการสถานศึกษา

2) โรงเรียนพัฒนาจนสามารถเป็นแบบอย่างได้

3) ผู้บริหารสามารถเข้ากับชุมชนได้เป็นอย่างดี

4) โรงเรียนพัฒนาไปในทุกๆด้านอย่างน่าพอใจ ด้านการประกันคุณภาพภายในโดยรวมมีความพึงพอใจ อยู่ในระดับมากที่สุด

โดยมีความพึงพอใจมากที่สุดในประเด็น

1) โรงเรียนผ่านการประเมินคุณภาพภายนอกรอบสามในระดับคุณภาพดี และดีมาก ทุกมาตรฐาน

2) ผลการประเมินคุณภาพภายในสถานศึกษาจากหน่วยงานต้นสังกัด อยู่ในระดับดีและดีมาก

3) โรงเรียนมีระบบเทคโนโลยีสารสนเทศที่เอื้อต่อการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษา

4) โรงเรียนพัฒนางานได้ประสบผลสำเร็จตามแผนพัฒนาคุณภาพ

เว็บน่าสนใจ