ชื่อเรื่อง รูปแบบการบูรณาการ การเรียนรู้นาฏศิลป์กับจิตอาสา เพื่อส่งเสริม
การนำนาฏศิลป์ลงสู่ชุมชน โดยใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้
นาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด วาดฟ้อนออนซอนไชยวาน
สาระการเรียนรู้เพิ่มเติม รายวิชานาฏศิลป์พื้นเมืองอีสานเหนือ
ศ22201 สำหรับผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนอนุบาลไชยวาน
สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 3
ผู้วิจัย กัณฑิมา เรไร
สังกัด โรงเรียนอนุบาลไชยวาน
ปีที่วิจัย 2563
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาปัญหาการเรียนรู้นาฏศิลป์และพฤติกรรมจิตอาสาของผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนอนุบาลไชยวาน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 3 2) เพื่อสร้างและพัฒนาประสิทธิภาพชุดกิจกรรมการเรียนรู้ นาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด วาดฟ้อนออนซอนไชยวาน สาระการเรียนรู้เพิ่มเติม รายวิชานาฏศิลป์พื้นเมืองอีสานเหนือ ศ22201 สำหรับผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนอนุบาลไชยวาน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 3 ซึ่งเป็นกลุ่ม Try out 3) เพื่อทดลองการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ นาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด วาดฟ้อนออนซอนไชยวาน สาระการเรียนรู้เพิ่มเติม รายวิชานาฏศิลป์พื้นเมืองอีสานเหนือ ศ22201 สำหรับผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนอนุบาลไชยวาน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 3 โดยการดำเนินการหาค่าคุณภาพของเครื่องมือ ดังต่อไปนี้ (3.1) เพื่อหาประสิทธิภาพ ของชุดกิจกรรมการเรียนรู้ นาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด วาดฟ้อนออนซอนไชยวาน สาระการเรียนรู้เพิ่มเติม รายวิชานาฏศิลป์พื้นเมืองอีสานเหนือ ศ22201 สำหรับผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนอนุบาลไชยวาน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 3 ซึ่งเป็นกลุ่มตัวอย่าง (3.2) เพื่อหาค่าดัชนีประสิทธิผลของผลการเรียน โดยใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ นาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด วาดฟ้อนออนซอนไชยวาน สาระการเรียนรู้เพิ่มเติม รายวิชานาฏศิลป์พื้นเมืองอีสานเหนือ ศ22201 สำหรับผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนอนุบาลไชยวาน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 3 ซึ่งเป็นกลุ่มตัวอย่าง(3.3) เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียนของผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โดยใช้ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ นาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด วาดฟ้อนออนซอนไชยวาน สาระการเรียนรู้เพิ่มเติม รายวิชานาฏศิลป์พื้นเมืองอีสานเหนือ ศ22201 สำหรับผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนอนุบาลไชยวาน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 3 (3.4) เพื่อประเมินทักษะการเรียนรู้นาฏศิลป์/ทักษะปฏิบัตินาฏศิลป์ ของผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โดยใช้ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ นาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์
ชุด วาดฟ้อนออนซอนไชยวาน สาระ การเรียนรู้เพิ่มเติม รายวิชานาฏศิลป์พื้นเมืองอีสานเหนือ ศ22201 สำหรับผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนอนุบาลไชยวาน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 3 (3.5) เพื่อประเมินพฤติกรรมการมีจิตอาสาก่อนเรียนและหลังเรียนของผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โดยใช้ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ นาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด วาดฟ้อนออนซอนไชยวาน สาระการเรียนรู้เพิ่มเติม รายวิชานาฏศิลป์พื้นเมืองอีสานเหนือ ศ22201 สำหรับผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนอนุบาลไชยวาน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี
เขต 3 (3.6) เพื่อประเมินความพึงพอใจของผู้เรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่มีต่อการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน โดยใช้ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ นาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด วาดฟ้อนออนซอนไชยวาน สาระการเรียนรู้เพิ่มเติม รายวิชานาฏศิลป์พื้นเมืองอีสานเหนือ ศ22201 สำหรับผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนอนุบาลไชยวาน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 3 (3.7) เพื่อประเมินพฤติกรรมความคงทนเกี่ยวกับพฤติกรรมจิตอาสาและความคงทนในการเรียนรู้ ของผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 หลังจากที่ได้จัดกิจกรรมการเรียนการสอน โดยใช้ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ นาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด วาดฟ้อนออนซอนไชยวาน สาระการเรียนรู้เพิ่มเติม รายวิชานาฏศิลป์พื้นเมืองอีสานเหนือ ศ22201 สำหรับผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนอนุบาลไชยวาน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 3 ผ่านไป 2 สัปดาห์
กลุ่มตัวอย่างได้แก่ ผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนอนุบาลไชยวาน อำเภอไชยวาน จังหวัดอุดรธานี สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 3 ปีการศึกษา 2563 จำนวนนักเรียน 31 คน ได้มาโดยการคัดเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sample) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ นาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด วาดฟ้อนออนซอนไชยวาน สำหรับผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 จำนวน 8 หน่วยการเรียนรู้ แผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ 1-20 แผน จำนวน 40 ชั่วโมง มีคุณภาพและองค์ประกอบเหมาะสมในระดับมากที่สุด ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.71 และมีค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.17 แบบสอบถามปัญหาการเรียนรู้นาฏศิลป์และพฤติกรรมจิตอาสา มีคุณภาพและองค์ประกอบเหมาะสมในระดับมาก ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.62 และมีค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.22 แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียน จำนวน 30 ข้อ มีค่าความยากง่ายระหว่าง 0.30 0.95 มีค่าอำนาจจำแนกตั้งแต่ 0.30 ขึ้นไป มีค่าความเชื่อมั่น 0.84 แบบประเมินทักษะปฏิบัตินาฏศิลป์ จำนวน 5 ด้าน 20 ข้อ มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.16 และมีค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.34 แสดงว่าแบบประเมินทักษะปฏิบัตินาฏศิลป์ที่ผู้วิจัยสร้างขึ้นมีคุณภาพและเหมาะสมในระดับมาก แบบประเมินพฤติกรรมจิตอาสา จำนวน 5 ด้าน 40 ข้อ มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.86 และมีค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.22 แสดงว่าแบบประเมินพฤติกรรมจิตอาสา ที่ผู้วิจัยสร้างขึ้นมีคุณภาพและเหมาะสมในระดับมากที่สุด แบบสอบถามความพึงพอใจของผู้เรียน ที่มีต่อการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ จำนวน 5 ด้าน 20 ข้อ มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.74 และมีค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.33 แสดงว่าแบบสอบถามความพึงพอใจของผู้เรียน ที่ผู้วิจัยสร้างขึ้นมีคุณภาพและเหมาะสมในระดับมากที่สุด
แบบสอบถามความพึงพอใจของครู ผู้เรียนและผู้ปกครองนักเรียน ที่มีต่อการการแสดงนาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด วาดฟ้อนออนซอนไชยวาน จำนวน 15 ข้อ มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.60 และมีค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.26 แสดงว่าแบบสอบถามความพึงพอใจของครู ผู้เรียนและผู้ปกครองนักเรียน ที่ผู้วิจัยสร้างขึ้นมีคุณภาพและเหมาะสมในระดับมากที่สุด แบบประเมินคุณภาพของแผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.71 และมีค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.17 แสดงว่าแผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ผู้วิจัยสร้างขึ้นมีองค์ประกอบเหมาะสมในระดับมากที่สุดความคงทนในการเรียนรู้ ประเมินความคงทนเกี่ยวกับพฤติกรรมการมีจิตอาสาของผู้เรียน เมื่อเวลาผ่านไป 2 สัปดาห์ โดยใช้แบบประเมินพฤติกรรมจิตอาสา จำนวน 5 ด้าน 40 ข้อ มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.86 และมีค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.22 แสดงว่าแบบประเมินพฤติกรรมจิตอาสา ที่ผู้วิจัยสร้างขึ้นมีคุณภาพและเหมาะสมในระดับมากที่สุด สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล คือ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่า E1 / E2 ค่า E.I. และทดสอบสมมติฐานโดยใช้สถิติ One dependent samples test
ผลการวิจัย พบว่า
1. สภาพปัจจุบันและปัญหาการเรียนรู้นาฏศิลป์และพฤติกรรมจิตอาสา ของผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนอนุบาลไชยวาน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาอุดรธานี เขต 3 พบว่าผู้เรียนมีปัญหาอยู่ในระดับมากที่สุด
2. การสร้างและพัฒนาประสิทธิภาพของชุดกิจกรรมการเรียนรู้ นาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด วาดฟ้อนออนซอนไชยวาน สาระการเรียนรู้เพิ่มเติม รายวิชานาฏศิลป์พื้นเมืองอีสานเหนือ ศ22201 สำหรับผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนอนุบาลไชยวาน ที่ผู้วิจัยสร้างขึ้น เมื่อนำไปทดลองใช้ มีประสิทธิภาพ 86.25/85.78 ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้ 80/80
3. ผลการทดลองการใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ นาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์
ชุด วาดฟ้อนออนซอนไชยวาน สาระการเรียนรู้เพิ่มเติม รายวิชานาฏศิลป์พื้นเมืองอีสานเหนือ ศ22201 สำหรับผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 โรงเรียนอนุบาลไชยวาน ผลปรากฏ ดังต่อไปนี้
3.1 ประสิทธิภาพของชุดกิจกรรมการเรียนรู้ นาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด วาดฟ้อนออนซอนไชยวาน สาระการเรียนรู้เพิ่มเติม รายวิชานาฏศิลป์พื้นเมืองอีสานเหนือ ศ22201 สำหรับผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่ผู้วิจัยสร้างขึ้น เมื่อนำไปทดลองใช้กับกลุ่มตัวอย่างมีประสิทธิภาพเท่ากับ 88.98/87.83 ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ที่ตั้งไว้ คือ 80/80 เช่นกัน
3.2 ค่าดัชนีประสิทธิผลของชุดกิจกรรมการเรียนรู้ นาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด วาดฟ้อนออนซอนไชยวาน สาระการเรียนรู้เพิ่มเติม รายวิชานาฏศิลป์พื้นเมืองอีสานเหนือ ศ22201 สำหรับผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 มีค่าเท่ากับ 0.7918 หรือคิดเป็นร้อยละ 79.18 แสดงว่าผู้เรียนมีความรู้เพิ่มขึ้นร้อยละ 79.18 ซึ่งสูงกว่าเกณฑ์ที่กำหนดไว้ที่ .50
3.3 ผลการเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียนของผู้เรียน เรียนโดยใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ นาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด วาดฟ้อนออนซอนไชยวาน สาระการเรียนรู้เพิ่มเติม รายวิชานาฏศิลป์พื้นเมืองอีสานเหนือ ศ22201 สำหรับผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 พบว่า ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของผู้เรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01
3.4 ผลการเปรียบเทียบทักษะปฏิบัตินาฏศิลป์ของผู้เรียน ก่อนเรียนและหลังเรียนที่เรียน โดยใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ นาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด วาดฟ้อนออนซอนไชยวาน สาระการเรียนรู้เพิ่มเติม รายวิชานาฏศิลป์พื้นเมืองอีสานเหนือ ศ22201 สำหรับผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ผู้เรียนมีทักษะปฏิบัตินาฏศิลป์ โดยรวม อยู่ในระดับดีมาก และมีทักษะปฏิบัตินาฏศิลป์เพิ่มขึ้นร้อยละ 42.60
3.5 คุณภาพของแผนการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ที่ใช้ควบคู่กับ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ นาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด วาดฟ้อนออนซอนไชยวาน สาระการเรียนรู้เพิ่มเติม รายวิชานาฏศิลป์พื้นเมืองอีสาน ศ22201 สำหรับผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 ที่ผู้วิจัยสร้างขึ้นมีองค์ประกอบเหมาะสมและมีคุณภาพในระดับมากที่สุด
3.6 ความพึงพอใจของผู้เรียน มีต่อการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ โดยใช้ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ นาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด วาดฟ้อนออนซอนไชยวาน สาระการเรียนรู้เพิ่มเติม รายวิชา นาฏศิลป์พื้นเมืองอีสานเหนือ ศ22201 สำหรับผู้เรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 พบว่าโดยรวมอยู่ในระดับมาก
3.7 ความพึงพอใจของครู ผู้เรียนและผู้ปกครองนักเรียน ที่มีต่อการแสดงนาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด วาดฟ้อนออนซอนไชยวาน พบว่า ครู ผู้เรียน และผู้ปกครองนักเรียน มีความพึงพอใจโดยรวม อยู่ในระดับมาก
3.8 พฤติกรรมความคงทนเกี่ยวกับการปฏิบัติตนการมีจิตอาสา สำหรับผู้เรียน ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 หลังจากที่ได้จัดกิจกรรมการเรียนรู้ โดยใช้ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ นาฏศิลป์พื้นเมืองสร้างสรรค์ ชุด วาดฟ้อนออนซอนไชยวาน สาระการเรียนรู้เพิ่มเติม รายวิชานาฏศิลป์พื้นเมืองอีสานเหนือ ศ22201 เมื่อเวลาผ่านไป 2 สัปดาห์ ผู้เรียนมีพฤติกรรมการปฏิบัติตนการมีจิตอาสาอยู่ในระดับมากที่สุด ค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.66 และค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 0.53 นั่นแสดงว่าผู้เรียนยังมีพฤติกรรม
การปฏิบัติตนการมีจิตอาสาไม่แตกต่างจากการประเมินหลังเรียนทันที ซึ่งไม่เป็นไปตามสมมติฐานที่ตั้งไว้ นั่นแสดงให้เห็นว่าผู้เรียนยังคงมีพฤติกรรมการปฏิบัติตนการมีจิตอาสาเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีมากขึ้น