ความเป็นมาและความสำคัญ
การจัดการศึกษาในยุคปัจจุบันที่ข้อมูลข่าวสารไหลบ่าและเทคโนโลยีพัฒนาอย่างก้าวกระโดด เทคโนโลยีการศึกษามีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการพัฒนาคุณภาพการศึกษาและตอบสนองความต้องการของสังคม เพิ่มการเข้าถึงและความเท่าเทียมทางการศึกษา ลดข้อจำกัดด้านสถานที่และเวลา การเรียนรู้ออนไลน์ทำให้ผู้เรียนสามารถเข้าถึงบทเรียนได้จากทุกที่ทุกเวลา ไม่ว่าจะอยู่ในพื้นที่ห่างไกล หรือมีข้อจำกัดในการเดินทาง เปิดโอกาสสำหรับทุกคน ผู้พิการ ผู้สูงอายุ หรือผู้ที่ทำงานเต็มเวลา ก็สามารถเข้าถึงการศึกษาได้ง่ายขึ้น ส่งเสริมการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ (Learner-Centered Education) การเรียนรู้แบบปรับเปลี่ยนตามบุคคล (Personalized Learning) เทคโนโลยีช่วยให้สามารถปรับเนื้อหา วิธีการสอน และความเร็วในการเรียนรู้ให้เหมาะสมกับความสามารถ ความถนัด และความสนใจของผู้เรียนแต่ละคน การมีส่วนร่วมและการปฏิสัมพันธ์ สื่อดิจิทัลและแพลตฟอร์มออนไลน์ช่วยส่งเสริมการทำกิจกรรมร่วมกัน การอภิปราย การแลกเปลี่ยนความคิดเห็น และการทำงานร่วมกันระหว่างผู้เรียนและครู มีความหลากหลายของสื่อการสอน เทคโนโลยีนำเสนอสื่อได้หลากหลายรูปแบบ (ภาพ เสียง วิดีโอ กราฟิก ปฏิสัมพันธ์) ทำให้เนื้อหามีความน่าสนใจและเข้าใจง่ายขึ้น การจำลองสถานการณ์และประสบการณ์เสมือนจริง VR/AR ช่วยให้ผู้เรียนได้สัมผัสประสบการณ์ที่ยากจะเกิดขึ้นจริงในห้องเรียนปกติ เช่น การผ่าตัดเสมือนจริง, การสำรวจอวกาศ การประเมินผลและการให้ข้อเสนอแนะทันที ระบบออนไลน์สามารถตรวจข้อสอบ ให้คะแนน และให้ข้อเสนอแนะแก่ผู้เรียนได้ทันที ช่วยให้ผู้เรียนรู้จุดที่ต้องปรับปรุงและพัฒนาได้เร็วขึ้น ผู้เรียนได้เรียนรู้และใช้งานเครื่องมือดิจิทัลต่างๆ ซึ่งเป็นทักษะพื้นฐานในยุคปัจจุบันและอนาคต เทคโนโลยีเป็นเครื่องมือในการสร้างสรรค์ผลงานใหม่ๆ เช่น การสร้างมัลติมีเดีย การออกแบบกราฟิก การเขียนโปรแกรม พัฒนาการสื่อสารและการทำงานร่วมกัน (Communication & Collaboration) แพลตฟอร์มออนไลน์ช่วยให้ผู้เรียนสามารถทำงานร่วมกับผู้อื่นได้ไม่ว่าจะอยู่ที่ไหน เพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของครู ครูสามารถใช้เทคโนโลยีในการบริหารจัดการชั้นเรียน เตรียมสื่อการสอน ประเมินผล และติดตามความก้าวหน้าของนักเรียนได้อย่างเป็นระบบและรวดเร็ว เทคโนโลยีการศึกษาในปัจจุบันได้เปลี่ยนบทบาทจากเพียงแค่ "เครื่องมือช่วยสอน" ไปสู่ "ปัจจัยสำคัญ" ที่ขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงทางการศึกษา ยกระดับคุณภาพการเรียนรู้ พัฒนาทักษะที่จำเป็น และสร้างโอกาสทางการศึกษาที่เท่าเทียมและยั่งยืนสำหรับทุกคนในสังคมยุคดิจิทัล
สำนักงานคนะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) ได้ริเริ่มและพัฒนา OBEC Content Center ขึ้นมา เพื่อเป็นคลังเก็บรวบรวม จัดการ และเผยแพร่สื่อการเรียนรู้ดิจิทัลที่มีคุณภาพ ครอบคลุมทุกกลุ่มสาระการเรียนรู้ ตั้งแต่ระดับปฐมวัย ประถมศึกษา และมัธยมศึกษา เพื่อให้ครู ผู้บริหารสถานศึกษา นักเรียน และผู้สนใจทั่วไป สามารถเข้าถึงและนำไปใช้ประโยชน์ได้อย่างสะดวกและรวดเร็ว สื่อใน OBEC Content Center มีรูปแบบที่หลากหลาย (วิดีโอ รูปภาพ แอนิเมชัน สื่อปฏิสัมพันธ์ E-book) ช่วยให้ครูสามารถเลือกใช้สื่อที่เหมาะสมกับเนื้อหา จุดประสงค์การเรียนรู้ และความสนใจของผู้เรียนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้บทเรียนน่าสนใจและเข้าใจง่ายขึ้น สื่อที่บรรจุในระบบมักจะได้รับการพัฒนาและตรวจสอบให้สอดคล้องกับหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน และตัวชี้วัดที่กำหนด ทำให้ครูมั่นใจได้ว่าสื่อที่นำมาใช้ตรงตามวัตถุประสงค์การเรียนรู้ สื่อบางประเภทใน OBEC Content Center อาจออกแบบมาเพื่อส่งเสริมการมีส่วนร่วมของนักเรียน เช่น กิจกรรมโต้ตอบ เกมการศึกษา ซึ่งสนับสนุนแนวทางการเรียนรู้แบบ Active Learning การนำสื่อจากระบบ OBEC Content Center มาใช้จึงมีความสำคัญอย่างยิ่งในการเป็นกลไกหลักที่ช่วยขับเคลื่อนการปฏิรูปการศึกษาของประเทศไทยให้ก้าวทันยุคสมัย โดยการจัดหาและเผยแพร่สื่อการเรียนรู้ที่มีคุณภาพ หลากหลาย และเข้าถึงได้ง่าย เพื่อลดความเหลื่อมล้ำ ยกระดับมาตรฐานการศึกษา และพัฒนาผู้เรียนให้มีทักษะที่จำเป็นสำหรับอนาคต
ผู้นำเสนอผลงานได้ปฏิบัติหน้าที่ครูผู้สอนกลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี วิชาวิทยาการคำนวณ ได้วิเคราะห์ข้อมูลของผู้เรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนสุเหร่าบ้านไร่ ทั้งจากการประเมินด้วยแบบวัดผลสัมฤทธิ์ การประเมินตามสภาพจริง การสำรวจข้อมูล ย้อนกลับโดยให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการปรับปรงการจัดการเรียนการสอน และผลการบันทึกหลังสอน พบว่าผู้เรียนมีศักยภาพที่แตกต่างกัน การรับรู้เนื้อหาของแต่ละคนไม่เท่ากัน ประกอบกับการสอนในชั่วโมง ที่มีเวลาจำกัดผู้เรียน ไม่สามารถเรียนรู้เนื้อหาได้อย่างครบถ้วนเท่าเทียมกัน สื่อการสอนไม่น่าสนใจ ไม่ท้าทายผู้เรียน เป็นการยากที่จะสอนให้ผู้เรียนเข้าใจในเนื้อหาทั้งหมดได้ทุกคนส่งผลต่อความรู้ ความเข้าใจในเนื้อหา อย่างลึกซึ่ง ไม่ได้ฝึกปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง จึงทำให้ผู้เรียนขาดทักษะการออกแบบชิ้นงานอย่างสร้างสรรค์และไม่ตรงกับเครื่องมือที่ใช้ โดยมีผลการประเมินผลงาน ไม่ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 70
จากเหตุผลดังกล่าวข้างต้น ข้าพเจ้าจึงเลือกใช้สื่อเทคโนโลยีดิจิทัลเว็บไซต์ OBEC Content Center โดยใช้กระบวนการเลือกสื่อการเรียนรู้ด้วยขั้นตอนของ TPACK Model ซึ่งเป็นการออกแบบการจัดการเรียนรู้ Active Learning วิชาวิทยาการคำนวณ เรื่อง Shapes โดยใช้โปรแกรม Paint เป็นการบูรณาการความรู้ 3 ด้านหลัก ได้แก่ เนื้อหา (Content), วิธีการสอน (Pedagogy), และเทคโนโลยี (Technology) เข้าไว้ด้วยกัน เพื่อให้การเรียนรู้มีประสิทธิภาพและมีความหมายสูงสุดสำหรับผู้เรียน ซึ่งเป็นการเรียนรู้ที่รวมเอาลักษณะเด่นที่น่าสนใจจากการเรียนการสอนด้วยสื่อและเทคโนโลยีที่หลากหลายมาผสมผสานเป็นแนวทางการเรียนที่ตอบสนองความแตกต่างของผู้เรียนในยุคปัจจุบัน เน้นการปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้เรียนด้วยกันระหว่างผู้เรียนกับผู้สอนด้วยการจัดการเรียนการสอนเชิงรุก Active Learning และสิ่งที่ได้รับจากสภาพแวดล้อมการเรียนแบบห้องเรียนออนไลน์เพื่อให้เกิดความสะดวกที่ ผสานไว้กับการเรียนรู้เพื่อให้ผู้สอนเกิดความมั่นใจที่จะใช้สื่อการเรียนการสอนได้อย่างมีประสิทธิภาพ และทำให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้ได้สูงสุดตามความสามารถของแต่ละคน ในเรื่อง การใช้งานโปรแกรมเพ้นท์ (Paint) สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนสุเหร่าบ้านไร่ จังหวัดสมุทรปราการ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสมุทรปราการ เขต 2 และเพื่อพัฒนาทักษะการเรียนการสอนวิชาวิทยาการคำนวณซึ่งสามารถสร้างความสนใจ แรงดึงดูดในการเรียนและส่งผลให้ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนเพิ่มขึ้นอีกด้วย
2. วัตถุประสงค์และเป้าหมาย
2.1 วัตถุประสงค์
2.1.1 เพื่อพัฒนาทักษะการแก้ไขปัญหาการเรียนรู้ของนักเรียนในรายวิชาวิทยาการคำนวณ หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 การใช้งาน Shapes เรื่อง การใช้งานโปรแกรมเพ้นท์ (Paint) ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนสุเหร่าบ้านไร่ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสมุทรปราการ เขต 2 ด้วยการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนด้วยสื่อเทคโนโลยีดิจิทัล OBEC Content Center
2.1.2 เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียนในรายวิชาวิทยาการคำนวณหน่วยการเรียนรู้ที่ 2 การใช้งาน Shape เรื่อง การใช้งานโปรแกรมเพ้นท์ (Paint) ของนักเรียนขั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนสุเหร่าบ้านไร่ สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสมุทรปราการ เขต 2 ด้วยการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนด้วยสื่อเทคโนโลยีดิจิทัล OBEC Content Center