การวิจัยมีกี่ประเภทกันแน่?

การแบ่งประเภทของการวิจัยขึ้นอยู่กับวิธีที่ใช้ในการแบ่ง ซึ่งโดยทั่วไปมี 3 วิธี คือ แบ่งตามการนำผลการวิจัยไปใช้ ซึ่งมี 2 ประเภท คือ การวิจัยเชิงทฤษฏีหรือการวิจัยพื้นฐาน และการวิจัยประยุกต์ ถ้าแบ่งตามวิธีเก็บรวบรวมข้อมูล จะมี 4 ประเภทคือ การวิจัยเอกสารหรือการวิจัยห้องสมุด การวิจัยเชิงสำรวจ การวิจัยเชิงทดลอง และการวิจัยเชิงสังเกต ถ้าแบ่งตามจุดมุ่งหมายของการวิจัย จะมี 3 ประเภท คือ การวิจัยเชิงบุกเบิก การวิจัยเชิงพรรณนา และการวิจัยเชิงวิเคราะห์ ถ้าแบ่งตามลักษณะของข้อมูลที่นำมาใช้ในการวิจัย จะมี 2 ประเภท คือ การวิจัยเชิงปริมาณ และการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยทั่วๆ ไปมักนิยมแบ่งประเภทของการวิจัยออกตามลักษณะของข้อมูลที่นำมาใช้ เนื่องจากเครื่องมือเชิงสถิติที่นำมาใช้ในการวิเคราะห์เพื่อการวิจัยแบ่งได้เป็น 2 พวกใหญ่ๆ คือ วิธีวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณ และวิธีวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ อาจจะกล่าวได้ว่า “เครื่องมือเชิงสถิติส่วนใหญ่หรือเกือบทั้งหมดเป็นวิธีวิเคราะห์สำหรับข้อมูลเชิงปริมาณ” แต่อย่างไรก็ตามการวิจัยเชิงปริมาณและการวิจัยเชิงคุณภาพต่างก็มีทั้งข้อดี และข้อเสียในการนำไปใช้ ดังนั้น หากงานวิจัยสามารถใช้ทั้งวิธีวิจัยเชิงปริมาณและวิธีวิจัยเชิงคุณภาพก็จะทำให้ผลงานวิจัยมีความถูกต้องเชื่อถือได้มากขึ้น กล่าวคือสัดส่วนของการวิจัยเชิงปริมาณในงานวิจัยด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีควรมากกว่าการวิจัยเชิงคุณภาพ แต่สัดส่วนของการวิจัยเชิงคุณภาพในงานวิจัยด้านสังคมศาสตร์และมนุษย์ศาสตร์ควรมากกว่าการวิจัยเชิงปริมาณ ยกเว้นงานวิจัยทางสังคมศาสตร์ที่ค่อนไปทางวิทยาศาสตร์ เช่น เศรษฐศาสตร์ บริหารธุรกิจ เมื่อเปรียบเทียบความแตกต่างที่สำคัญระหว่างการวิจัยเชิงปริมาณและการวิจัยเชิงคุณภาพจะเป็นดังนี้