ธนบัตรไทยรุ่นแรก

ธนบัตรไทย นับแต่อดีต มาถึงกลางปี ๒๕๔๗ นี้ ได้มีการเปลี่ยน แบบมากว่า ๑๕ แบบ แล้ว จึงขอนำเอาธนบัตรไทย แบบแรกที่ใช้กัน ในประเทศไทยมาให้ดู หากใครสนใจในรุ่นอื่นๆอีก สามารถดูได้ที่ เว็บไซค์ของธนาคารแห่งประเทศไทย http://www.bot.or.th หรือร้านค้าเพื่อการสะสม

ธนบัตรแบบแรกของไทย มีลักษณะ เป็นธนบัตรพิมพ์ ด้านหน้า ด้านเดียว บางครั้ง จึงเรียกว่า "ธนบัตรหน้าเดียว" นำออกใช้เมื่อ วันที่ ๗ กันยายน พ.ศ. ๒๔๔๕ ธนบัตรแบบ ๑ นี้ รัฐบาลไทยได้จ้าง ให้บริษัท Thomas De La Rue ซึ่งเป็นบริษัท รับจ้างพิมพ์ธนบัตร ในประเทศอังกฤษ เป็นผู้พิมพ์ให้

ธนบัตรราคา ๑ บาท
ภาพด้านหน้า เป็นรูปตราพระครุฑพ่าห์ ลายน้ำ รูปไอราพต อักษร "รัฐบาลสยาม" "ONE TICAL" "หนึ่งบาท" และ "GOVERNMENT OF SIAM" สีกระดาษ สีเทาระบายอ่อนแก่ ลายกรอบสีดำ ขนาดกว้าง ๑๐.๕ เซนติเมตร ยาว ๑๖.๕ เซนติเมตร วันที่ออกใช้ ตามประกาศ ลงวันที่ ๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๖๑

ลักษณะพิเศษ ตอนกลางบนสุด มีตราพระครุฑพ่าห์ สีดำ บนพื้นขาว กรอบรี ที่มุมสี่มุม มีเลขไทย และเลขอารบิค บอกราคา ด้านซ้าย มีหมวดอักษรโรมัน เลขหมายอารบิค ด้านขวาหมวด และเลขหมาย ไทย ใต้หมวดเลขหมายบอกวัน เดือน ปี ที่ออกธนบัตร ใต้ พระครุฑพ่าห์ ลงมามีคำว่า "รัฐบาลสยาม" "สัญญา จะจ่ายเงิน ให้แก่ ผู้นำธนบัตรนี้ มาขึ้นเป็น เงินตราสยาม" ถัดมา มีกรอบบอกราคาว่า "ONE TICAL" "หนึ่งบาท" มีลายมือชื่อ เจ้าพนักงาน และเสนาบดี กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ ใต้ลายมือชื่อ เจ้าพนักงาน มีหมวด และเลขหมายไทย ใต้ลายมือชื่อ เสนาบดีฯ มีหมวดอักษรโรมัน และเลขหมายอารบิค

ธนบัตรราคา ๕ บาท
ภาพด้านหน้า มีตราอาร์ม สีกระดาษ สีเขียวใบไม้อ่อน ขนาด กว้าง ๑๐.๕ เซนติเมตร ยาว ๑๖.๕ เซนติเมตร วันที่ออกใช้ ตามประกาศ เสนาบดี กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ ลงวันที่ ๗ กันยายน ร.ศ. ๑๒๑ (พ.ศ. ๒๔๔๕)

ลักษณะพิเศษ มีภาพตราอาร์ม ปรากฏ บนด้านหน้า ของธนบัตร มุมทั้ง ๔ มีเลขไทย และเลขอารบิค บอกราคา ถัดจากตราอาร์ม มีคำว่า "รัฐบาลสยาม" "สัญญาจะจ่ายเงิน ให้แก่ผู้นำธนบัตร มาขึ้น เป็นเงินตราสยาม" มีอักษรบอกราคา เป็นภาษาไทย จีน อังกฤษ มลายู อังกฤษจะใช้คำว่า "FIVE TICALS" "ห้าบาท" บอกราคา อยู่ภายในกรอบ ถัดลงมา เป็นลายมือชื่อ เจ้าพนักงาน และเสนาบดี กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ

ธนบัตรราคา ๑๐ บาท
ภาพด้านหน้า มีตราอาร์ม ลายน้ำ รูปไอราพต อักษร "รัฐบาลสยาม" "TEN TICALS" "สิบบาท" และ "GOVERNMENT OF SIAM" สี กระดาษสีเหลือง ขนาด กว้าง ๑๒.๖ เซนติเมตร ยาว ๒๐.๕ เซนติเมตร วันที่ออกใช้ ตามประกาศ เสนาบดีกระทรวงพระคลัง มหาสมบัติ ลงวันที่ ๗ กันยายน ร.ศ. ๑๒๑ (พ.ศ. ๒๔๔๕)

ลักษณะพิเศษ ตอนกลางเบื้องบน มีรูปตราอาร์ม อยู่ภายในกรอบ มีหมวดอักษร เลขไทย อยู่ข้างขวา หมวดอักษรโรมัน เลขหมาย อารบิค อยู่ทางซ้าย ใต้หมวดเลขหมายลงมามี วัน เดือน ปี ออก ธนบัตร ถัดตราอาร์ม ลงมามีคำว่า "รัฐบาลสยาม" "สัญญาจะจ่ายเงิน ให้แก่ผู้นำ ธนบัตร มาขึ้นเป็น เงินตราสยาม" มีอักษรบอกราคา เป็นภาษาไทย จีน อังกฤษ มลายู อังกฤษ จะใช้คำว่า "TEN TICALS" "สิบบาท" บอกราคา อยู่ภายในกรอบ ถัดลงมา เป็นลายมือ ชื่อ เจ้าพนักงาน และเสนาบดี กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ

ธนบัตรราคา ๒๐ บาท
ภาพด้านหน้า มีตราอาร์ม ลายน้ำ รูปไอราพต อักษรบอกราคาเป็น "รัฐบาลสยาม" "TWENTY TICALS" "ยี่สิบบาท" และ "GOVERNMENT OF SIAM" สีกระดาษ สีเขียว พื้นเป็นสีชมพูอ่อน
ขนาด กว้าง ๑๒.๖ เซนติเมตร ยาว ๒๐.๕ เซนติเมตร วันที่ออกใช้ ตามประกาศ เสนาบดี กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ ลงวันที่ ๗ กันยายน ร.ศ. ๑๒๑ (พ.ศ. ๒๔๔๕)

ลักษณะพิเศษ ตอนกลางเบื้องบน มีรูปตราอาร์ม อยู่ภายในกรอบ มีหมวดอักษรเลขไทย อยู่ข้างขวา หมวดอักษรโรมัน เลขหมาย อารบิค อยู่ทางซ้าย ใต้หมวดเลขหมาย ลงมามี วัน เดือน ปี ออก ธนบัตร ถัดตราอาร์ม ลงมามีคำว่า "รัฐบาลสยาม" "สัญญาจะจ่ายเงิน ให้แก่ผู้นำ ธนบัตร มาขึ้นเป็น เงินตราสยาม" มีอักษรบอกราคา เป็นภาษาไทย จีน อังกฤษ มลายู อังกฤษ จะใช้คำว่า "TWENTY TICALS" "ยี่สิบบาท" บอกราคา อยู่ภายในกรอบ ถัดลงมาเป็น ลายมือชื่อ เจ้าพนักงาน และเสนาบดี กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ

ธนบัตรราคา ๕๐ บาท
ภาพด้านหน้า รูปตราพระครุฑพ่าห์ ลายน้ำ รูปไอราพต อักษร "รัฐบาลสยาม" "ONE TICAL" "หนึ่งบาท" และ "GOVERNMENT OF SIAM" สีกระดาษ สีเทาระบายอ่อนแก่ ลายกรอบสีดำขนาด กว้าง ๑๐.๕ เซนติเมตร ยาว ๑๖.๕ เซนติเมตร วันที่ออกใช้ ตามประกาศ ลงวันที่ ๒ มีนาคม พ.ศ. ๒๔๖๑

ลักษณะพิเศษ นำธนบัตรชนิดราคา ๑ บาท แบบ ๑ ซึ่งยังมิได้ จำหน่ายออกใช้ มาพิมพ์ แก้ราคา พิมพ์ทับแก้ราคา ด้วยหมึกสีแดง บนด้านหน้า ของธนบัตร แสดงหมวด และราคา ของธนบัตร เป็นตัวอักษร มีลายเซ็น พระนาม กิติยากรวรลักษณ์ พิมพ์ไว้ เหนือ คำว่า "เสนาบดี กระทรวงการคลัง" ตามที่มีอยู่ ในธนบัตร ชนิดราคา ๑ บาท ลงวันที่ แก้ไขราคา ธนบัตร ในที่ซึ่งพิมพ์ ลายเซ็นนาม พระยาไชยยศสมบัติ ในธนบัตร ชนิดราคา ๑ บาท คำว่า "หนึ่งบาท" ทั้งภาษาไทย และอังกฤษ ในช่องบอกราคา ทั้งคู่ ซึ่งอยู่ ตอนกลาง ธนบัตร ชนิดราคา ๑ บาท จะมีเส้นหมึกดำ คู่ขนาน พิมพ์ขีดฆ่า และคำว่า "เจ้าพนักงาน" จะมีเส้นหมึกดำเดี่ยว พิมพ์ขีดฆ่า และตัวเลข "๑" ทั้งไทย และอังกฤษ ในวงซึ่งอยู่ ๔ มุมลายกรอบ ของธนบัตร จะมีดวงหมึกดำ พิมพ์ทับ

ธนบัตรราคา ๑๐๐ บาท
ภาพด้านหน้า มีตราอาร์ม ลายน้ำ รูปไอราพต อักษรบอกราคาเป็น "รัฐบาลสยาม" "ONE HUNDRED TICALS" "ร้อยบาท" และ "GOVERNMENT OF SIAM" สีกระดาษ โดยทั่วไปสีม่วงอ่อน (ออกเหลือง) ขนาด กว้าง ๑๒.๖ เซนติเมตร ยาว ๒๐.๕ เซนติเมตร วันที่ออกใช้ ตามประกาศ เสนาบดี กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ ลงวันที่ ๗ กันยายน ร.ศ. ๑๒๑ (พ.ศ. ๒๔๔๕)

ลักษณะพิเศษ ตอนกลางเบื้องบน มีรูปตราอาร์ม อยู่ภายในกรอบ มีหมวดอักษร เลขไทย อยู่ข้างขวา หมวดอักษรโรมัน เลขหมาย อารบิค อยู่ทางซ้าย ใต้หมวดเลขหมาย ลงมามี วัน เดือน ปี ออกธนบัตร ถัดตราอาร์ม ลงมา มีคำว่า "รัฐบาลสยาม" "สัญญาจะจ่ายเงิน ให้แก่ผู้นำ ธนบัตร มาขึ้นเป็น เงินตราสยาม" มีอักษรบอกราคา เป็นภาษาไทย จีน อังกฤษ มลายู อังกฤษ จะใช้คำว่า "ONE HUNDRED TICALS" "ร้อยบาท" บอกราคา อยู่ภายในกรอบ ถัดลงมา เป็นลายมือชื่อ เจ้าพนักงาน และเสนาบดีกระทรวงพระคลัง มหาสมบัติ

ธนบัตรราคา ๑๐๐๐ บาท
ภาพด้านหน้า มีตราอาร์ม ลายน้ำ รูปไอราพต อักษรบอกราคาเป็น "รัฐบาลสยาม" "ONE THOUSAND TICALS" "พันบาท" และ "GOVERNMENT OF SIAM" สีกระดาษ โดยทั่วไป เป็นสีชมพูออกแดง ขนาด กว้าง ๑๒.๖ เซนติเมตร ยาว ๒๐.๕ เซนติเมตร วันที่ออกใช้ ตามประกาศ เสนาบดี กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ ลงวันที่ ๗ กันยายน ร.ศ. ๑๒๑ (พ.ศ. ๒๔๔๕)

ลักษณะพิเศษ ตอนกลางเบื้องบน มีรูปตราอาร์ม อยู่ภายในกรอบ มีหมวดอักษร เลขไทย อยู่ข้างขวา หมวดอักษรโรมัน เลขหมายอารบิค อยู่ทางซ้าย ใต้หมวดเลขหมาย ลงมามี วัน เดือน ปี ออกธนบัตร ถัดตราอาร์ม ลงมามีคำว่า "รัฐบาลสยาม" "สัญญาจะจ่ายเงิน ให้แก่ผู้นำ ธนบัตร มาขึ้นเป็น เงินตราสยาม" มีอักษรบอกราคา เป็นภาษาไทย จีน อังกฤษ มลายู อังกฤษ จะใช้คำว่า "ONE THOUSAND TICALS" "พันบาท" บอกราคา อยู่ภายในกรอบ ถัดลงมา เป็นลายมือชื่อ เจ้าพนักงาน และเสนาบดี กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ ชาวบ้าน เรียกธนบัตร ชนิดนี้ว่า ไก่แจ้ อาจเป็นเพราะ หงอนของไก่แจ้ สีแดง เหมือนสีธนบัตร