ชื่อเรื่อง การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ (Constructivism) ร่วมกับชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องทัศนธาตุ
เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์และพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน
สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
ผู้วิจัย นายชีวณวรรธน์ กลางสวัสดิ์
ปีการศึกษา 2564
บทคัดย่อ
การวิจัยในครั้งนี้ ใช้วิธีการวิจัยและพัฒนา (Research and Development) ร่วมกับหลักการ แนวคิด ทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับวิธีการเรียนรู้แบบคอนสตรัคติวิสต์ (Constructivism) และมีชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องทัศนธาตุ เป็นสื่อในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน ทั้งนี้เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์และพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน โดยมีนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 โรงเรียนบ้านใหม่พิทยาคม ที่กำลังเรียนอยู่ในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2564 เป็นหน่วยการวิเคราะห์ มีวัตถุประสงค์ คือ (1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ (Constructivism) ร่วมกับชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องทัศนธาตุ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์และพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 (2) เพื่อสร้างและพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ (Constructivism) ร่วมกับชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องทัศนธาตุ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์และพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 (3) เพื่อทดลองใช้รูปแบบการเรียนการสอน โดยมีวัตถุประสงค์ย่อย คือ (3.1) เพื่อเปรียบเทียบทักษะการคิดวิเคราะห์ ระหว่างก่อนเรียนและหลังเรียนจากการใช้รูปแบบการเรียนการสอน ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ (Constructivism) ร่วมกับชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องทัศนธาตุ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์และพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 (3.2) เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ระหว่างก่อนเรียนและหลังเรียน จากการใช้รูปแบบการเรียนการสอน ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ (Constructivism) ร่วมกับชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องทัศนธาตุ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์และพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 และ (4) เพื่อประเมินรูปแบบการเรียนการสอน โดยศึกษาความพึงพอใจของนักเรียน ที่มีต่อการเรียนโดยใช้รูปแบบการเรียนการสอน ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ (Constructivism) ร่วมกับชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องทัศนธาตุ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์และพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการทดลอง คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1/1 โรงเรียนบ้านใหม่พิทยาคม ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2564 จำนวน 28 คน ซึ่งได้มาโดยการสุ่มแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling) โดยใช้ห้องเรียนเป็นหน่วยสุ่ม เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ เครื่องมือที่ใช้ในการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน คือ (1) แบบบันทึกการประชุมกลุ่มย่อย (Focus groups) (2) แบบสัมภาษณ์เชิงลึก (3) แบบบันทึกการประชุมแบบมีส่วนร่วม และ (4) แบบประเมินร่างรูปแบบการเรียนการสอน และเครื่องมือในการทดลองใช้รูปแบบการเรียนการสอน คือ (1) แผนการจัดการเรียนรู้ ร่วมกับชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่อง ทัศนธาตุ จำนวน 12 แผนการจัดการเรียนรู้ ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ มีค่าเฉลี่ยการประเมินคุณภาพ เท่ากับ 4.52 และแผนการจัดการเรียนรู้ มีค่าเฉลี่ยการประเมินคุณภาพ เท่ากับ 4.50 (2) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ซึ่งเป็นแบบปรนัยเลือกตอบ ชนิด 4 ตัวเลือก จำนวน 30 ข้อ ซึ่งมีค่าความยากง่าย ระหว่าง 0.20-0.80 มีค่าอำนาจจำแนก 0.20 ขึ้นไป และมีค่าความเชื่อมั่นที่ 0.760 (3) แบบทดสอบทักษะการคิดวิเคราะห์ เป็นแบบปรนัยเลือกตอบ จำนวน 20 ข้อ มีค่าเฉลี่ยการประเมินคุณภาพ เท่ากับ 4.60 และ (4) แบบสอบถามความพึงพอใจ ซึ่งเป็นแบบมาตราส่วนประมาณค่า (Rating Scale) 5 ระดับ จำนวน 1 ฉบับ 20 ข้อ สถิติที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ คือ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบสมมติฐานใช้ t-test (Pair)
ผลการวิจัยพบว่า
1. ผลการศึกษาข้อมูลพื้นฐานการพัฒนารูปแบบการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ (Constructivism) ร่วมกับชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องทัศนธาตุ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์และพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษา ปีที่ 1 ที่เกี่ยวกับผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และการพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ โดยใช้แบบประเมินค่าดัชนีความสอดคล้องของแบบบันทึกการประชุมกลุ่มย่อย (Focus Group) และแบบสัมภาษณ์เชิงลึก จากผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 5 คน พบว่า มีความสอดคล้อง โดยมีค่าเฉลี่ย เท่ากับ 1.00 ทุกรายการ และพบว่า ควรมีการพัฒนารูปแบบการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ (Constructivism) ร่วมกับชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องทัศนธาตุ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์และพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
2. ผลการพัฒนารูปแบบการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ (Constructivism) ร่วมกับชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องทัศนธาตุ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์และพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 พบว่า ร่างรูปแบบการเรียนการสอน ตามความคิดเห็นของผู้ทรงคุณวุฒิ พบว่า รูปแบบการเรียนการสอน ควรมีองค์ประกอบ 5 ด้าน ได้แก่ หลักการแนวคิดทฤษฎี หลักการจัดการเรียนรู้ กระบวนการเรียนรู้ สิ่งสนับสนุนการเรียนรู้ และการประเมินผล ซึ่งผลการประเมินรูปแบบการเรียนการสอน ตามความคิดเห็นของผู้ทรงคุณวุฒิ มีความเหมาะสมมากที่สุด มีค่าเฉลี่ย 4.60
3. ผลการทดลองใช้รูปแบบการพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ (Constructivism) ร่วมกับชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องทัศนธาตุ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์และพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ซึ่งมีประสิทธิภาพที่ 82.69/81.20 และมีค่าดัชนีประสิทธิผล เท่ากับ 0.62 หรือคิดเป็นร้อยละ 62.00 พบว่า
3.1 ทักษะการคิดวิเคราะห์ ของนักเรียนกลุ่มตัวอย่าง ที่เรียนโดยใช้รูปแบบการเรียนการสอน ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ (Constructivism) ร่วมกับชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องทัศนธาตุ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์และพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
3.2 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ของนักเรียนกลุ่มตัวอย่าง ที่เรียนโดยใช้รูปแบบการเรียนการสอน ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ (Constructivism) ร่วมกับชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องทัศนธาตุ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์และพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 หลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
4. ผลการประเมินรูปแบบการเรียนการสอน พบว่า นักเรียนกลุ่มตัวอย่างมีความพึงพอใจต่อการเรียนโดยใช้รูปแบบการเรียนการสอน ตามแนวคิดทฤษฎีคอนสตรัคติวิสต์ (Constructivism) ร่วมกับชุดกิจกรรมการเรียนรู้ เรื่องทัศนธาตุ เพื่อส่งเสริมทักษะการคิดวิเคราะห์และพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 โดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก โดยมีค่าเฉลี่ย 4.45