บทความ การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายใน

การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายใน

          เพื่อยกระดับคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา  

                                                                                                 นายเอนก    รัศมี

ศึกษานิเทศก์ชำนาญการพิเศษ  สพท. ลพบุรี  เขต 1

    การประเมินคุณภาพภายนอก  ตามมาตรฐานการศึกษาชาติ เป็นไปด้วยสาระบัญญัติมาตรา  47 – 51 ในพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ  พ.ศ. 2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม ( ฉบับที่ 2 )  พ.ศ. 2545  สถานศึกษาต้องจัดให้มีระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา  และให้ถือว่าการประกันคุณภาพภายในเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการบริหารการศึกษาที่ต้องดำเนินการอย่างต่อเนื่องและการเตรียมเพื่อรองรับการประเมินจากองค์การภายนอกเป็นกระบวนการที่ต่อเนื่องและใน “ การประชุมวางแผนการพัฒนาระบบการประกันคุณภาพภายในเพื่อยกระดับคุณภาพของสถานศึกษา ” ซึ่งสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาพื้นฐานจัดประชุมฯ ณ โรงแรมบางกอกพลาเลส  กรุงเทพฯ

          ผู้อำนวยการสำนักทดสอบทางการศึกษา : ( ศ . ดร. อุทุมพร  จามรมาน ) บรรยายพิเศษ    “ การส่งเสริมประสิทธิภาพระบบการประกันคุณภาพการศึกษา ”  กล่าวว่า เป้าหมายสำคัญของการพัฒนาระบบประกันคุณภาพการศึกษาเป้าหมายที่ 1 : เร่งรัดพัฒนาคุณภาพการศึกษาทุกระดับ โดยสะท้อนผลสำเร็จไปที่  หน้าที่สำคัญของงานประกันคุณภาพระดับเขตพื้นที่การศึกษา 1. สพท. ต้องรู้ว่าสถานศึกษามีผลการประเมินเป็นอย่างไร ดีขึ้น  หรือลดลงกี่โรงเรียน 2. จะเร่งรัดส่งเสริมสถานศึกษาอย่างไร 3. มีหน่วยงานอื่นเข้ามาช่วยเหลือ  หรือไม่ อย่างไร เป้าหมายที่ 2 : พัฒนาโรงเรียนที่ไม่ได้รับรองมาตรฐานภายนอก  รอบสองให้ได้ ( โดยให้แต่ละเขตพื้นที่กำหนดจำนวน  เปอร์เซ็นต์ของโรงเรียนในการพัฒนาเอง ) แนวดำเนินการ 1. จัดทำฐานข้อมูลโรงเรียน 2. จัดระบบการเข้าถึงข้อมูลโรงเรียน 3. จัดโรงเรียรพี่เลี้ยง 4. สร้างความตระหนักให้ผู้บริหาร : ให้กระตือรือร้น และมีความมุ่งมั่นในการพัฒนาคุณภาพสถานศึกษา5. เสริมสร้างประสิทธิภาพครู : ให้รู้จักเด็ก มีการพัฒนานวัตกรรมการเรียนการสอน และสามารถจัดทำหน่วยการเรียนรู้ตามหลักสูตรของตนเองได้ 6. จัดการเรียนรู้ให้นักเรียน : แจ่มใส อ่านได้ คิดเลขได้ ฯลฯ  7. ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วม : ยอมรับ ศรัทธา 8. มีระบบการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา : มีการประเมินตนเอง ต่อเนื่อง และมีความสอดคล้องกับทุกระดับ

    คุณหญิงกษมา วรวรรณ ณ อยุธยา บรรยายพิเศษ ให้ข้อคิดในการดำเนินงานว่า ผู้บริหารทุกระดับต้องให้ความสำคัญกับการประกันคุณภาพการศึกษาของสถานศึกษา โดยให้ข้อคิดในการทำงานให้สำเร็จ 3 ประการ ได้แก่ 1. ปลุกให้ตื่น : หมายถึงให้คนอื่นรับทราบ และมีส่วนร่วม มีฐานข้อมูล รู้บทบาทหน้าที่ 2. ยืนให้มั่น : หมายถึง มีวิธีการทำงาน ควรเริ่มจากการวิเคราะห์ข้อมูล กลับกลุ่มคุณภาพและดำเนินการพัฒนาในแต่ละกลุ่มเป้าหมาย 3. ลงลึกให้เป็นวัฒนธรรม : หมายถึงหลังจากทำงานเสร็จแล้ว ควรมีการชื่นชม มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ศึกษาดูงาน และให้ขวัญกำลังใจโดยนั้น  1. ผอ.สพท. ต้องรู้จักโรงเรียนเป็นรายโรง  ( โรงเรียนใดให้ความสำคัญ  และโรงเรียนใดไม่ให้ความสำคัญ ) 2. ประชุมให้คนในองค์กรรับทราบและให้ความสำคัญ 3. เสนอให้เป็นนโยบายสำคัญ  ให้เป็นวาระแห่งจังหวัด

       ผู้แทน บริษัท ปูนซีเมนต์ไทย  บรรยายพิเศษ “ การสร้างองค์กรแห่งการเรียนรู้ ”  โดยมีเป้าหมายสำคัญในการสร้างองค์กรแห่งการเรียนรู้ คือ  1  คนมีความสามารถ และมีการบริหารจัดการที่ดี  2. คนต้องกระตือรือร้น 3. มีกำลังคนขยายขึ้นเรื่อยๆ 4. มีการจัดการความรู้ที่ดี  โดยมีการจัดการให้คนมาคุยกัน  หาวิธีทำงาน  ทำงานให้เกิดนวัตกรรมใหม่  5.ให้รางวัล  มีเวทีนำเสนอผลงาน  ประกวดนวัตกรรม จะเข้าถึงองค์กรแห่งการเรียนรู้ได้อย่างไร – ผ่านทางเว็บไซต์  - จัดทำฐานข้อมูล - จัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้บนเว็บ -แจกหนังสือให้พนักงานอ่าน  และเล่าสู่กันฟัง  จุดมุ่งหมายในการพัฒนาองค์กรแห่งการเรียนรู้   1.ผลักดันให้มีนวัตกรรม  2.มีทีมทำงาน  3.ผู้บริหารส่งเสริมและสร้างบรรยากาศให้เกิดกำลังใจ  4.มีการจัดการความรู้ : โดยการจัดเก็บความรู้ของคนในองค์กร  ทำให้ทุกคนเข้าถึงความรู้ใหม่  และเป้าหมายสำคัญเพื่อพัฒนานวัตกรรม

     ศ.ดร.สมหวัง พิทยานุวัฒน์ บรรยายพิเศษ  “ ผลการประเมินภายนอกรอบสอง และทิศทางการประเมินภายนอกรอบสาม ” โดยกล่าวว่า  1.มาตรฐานสถานศึกษาให้ใช้เกณฑ์ของ สมศ. และสถานศึกษาที่ไม่ผ่านการรับรอง  รัฐบาลต้องช่วยพัฒนา  2.โรงเรียนที่ไม่ผ่านการประเมิน  ส่วนใหญ่เป็นโรงรียนขนาดเล็ก  3.นโยบานเรียนฟรี 15 อย่างมีคุณภาพ  เอื้ออำนวยต่อการพัฒนาโรงเรียน  4.การประเมินเพื่อพัฒนา  กระทรวงต้องเร่งนำร่องก่อน 4.สถานศึกษาที่มีคุณภาพ  คือสถานศึกษาที่ทำประกันคุณภาพภายในอย่างต่อเนื่อง  ทำให้ผู้เรียนทุกคนได้รับการศึกษาอย่างมีคุณภาพ   ทิศทางการประเมินภายนอก  รอบสาม  มีประเด็นสำคัญ 4 ประเด็น  ประเด็นที่ 1 : ในการประเมินภายนอกรอบสามใช้มาตรฐานชุดเดียวในการประเมินสถานศึกษาทั้งประเทศ มาตรฐานที่กำหนดให้น้ำหนักร้อยละ 75 เน้นผลผลิตและผลลัพธ์จากการจัดการศึกษา ซึ่งหมายถึงคุณภาพผู้เรียน  ประเด็นที่ 2 : การประเมินคุณภาพผู้เรียนด้านความคิด และความสุข ให้พิจารณาจากกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน ส่วนความสามารถ ให้ใช้ผลการทดสอบระดับชาติ  ประเด็นที่ 3 : ใช้การประเมินแบบอิงเกณฑ์ ส่วนการประเมินอิงสถานศึกษานั้นให้กำหนดไว้ในการประกันคุณภาพภายใน และมีการประเมินในระดับกลุ่มสาระที่มีความสำคัญก่อน 5 กลุ่มสาระ  ประเด็นที่ 4 : กำหนดให้การประกันคุณภาพภานในเป็นมาตรฐานหนึ่งในการประเมินนอกจากนั้น ยังให้ข้อคิดว่า  1.การประเมินภายในต้องเน้นวิธีการพัฒนา ไม่ใช่เน้นการประเมิน2.เน้นการบริหารจัดการกลุ่มสาระ และการเรียนการสอน  3.การใช้ผลทดสอบ o-net ต่อไปอาจใช้ผลของเขตพื้นที่ 4.ความดี และความสุข วัดที่กระบวนการ ไม่ใช่ผลผลิต  5.ร่างมาตรฐานภายนอก รอบสาม มีอย่างน้อย 5 มาตรฐาน ได้แก่1.ผู้เรียนเป็นคนดี  2.ผู้เรียนมีความสามารถ 3.ผู้เรียนมีความสุข 4.ครูสอนเก่ง สอนโดยเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญและเป็นแบบอย่างที่ดีต่อผู้เรียน4. สถานศึกษามีการประกันคุณภาพภายในและดำเนินการอย่างต่อเนื่อง6.สพท. ควรจัดทำข้อสอบมาตรฐาน  7.หากมีการรวมกลุ่มสถานศึกษาขนาดเล็ก ให้สพท.มีหนังสือแจ้ง สมศ. ยืนยันว่ามีการรวมกลุ่มกันอย่างไร เพื่อให้ สมศ. เข้ามาประเมินภายนอก  8.ควรสร้างความตระหนักในเรื่องการประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษาให้ผู้บริหารสถานศึกษา  9.การประเมินซ้ำสถานศึกษาที่ไม่ได้รับการรับรอง  สมศ. จะเริ่มดำเนินการประมาณ  ต้นปี 2553 จำนวน 100 แห่งก่อน ( โดยสมศ. กำลังหางบประมาณสนับสนุน )  10.สพท. ต้องเข้มงวดกับการประเมินจริง  11.ในการประเมินซ้ำเป็นการประเมินใหม่ทุกมาตรฐาน  ไม่ใช่ประเมินเฉพาะมาตรฐานที่ไม่ผ่านการรับรอง

         ศ.ดร.สุวิมล ว่องวาณิช    บรรยายพิเศษ  การพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาอย่างยั่งยืน  ให้ข้อเสนอแนะว่า  เขตพื้นที่ควรมีบทบาท  ดังนี้     1.วางระบบประกันคุณภาพ  การช่วยเหลือของเขตพื้นที่  2.เขตพื้นที่ต้องมีมาตรฐานของตนเอง  และมีต้องวางระบบการประกันคุณภาพ  3.ทำให้การประกันคุณภาพภายในของสถานศึกษายั่งยืน  4.สถานศึกษาต้องมีมาตรฐาน  มีแผนพัฒนาคุณภาพ  มีข้อมูลสารสนเทศ  มีคนดูแลมาตรฐาน  5.มีการตรวจสอบ  ประเมินคุณภาพภายใน  6.วิเคราะห์ผลของการประเมินภายนอกและจัดทำแผนช่วยเหลือสถานศึกษา  7.กำกับ  ติดตามการปรับปรุงของสถานศึกษา  8.จัดกิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ บทบาทของสถานศึกษา  1.วางระบบประกันคุณภาพภายใน  2.ประเมินคุณภาพภายใน  3.รับการประเมินคุณภาพภายนอก  4.ใช้ผลการประเมินคุณภาพทั้งภายในและภายนอกในการพัฒนาคุณภาพการศึกษาวางแผนปรับปรุงพัฒนาสถานศึกษา

     กลุ่มงานส่งเสริมพัฒนาระบบประกันคุณภาพการศึกษา

             สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาลพบุรี  เขต 1