สวนนี้...ซ่อมได้....

ซ่อมสวน หลังจากจัดสวนไปนาน ๆ สวนที่เห็นว่าสวยในตอนแรกก็เริ่มมีปัญหาเสียแล้ว ไม่ว่าจะเป็นเพราะความนิยมในรูปแบบสวนที่เปลี่ยนแปลงไป การขาดความเอาใจใส่ดูแล หรือปัญหาจากงานระบบต่าง ๆ ทำให้หลายคนคิดอยากจะปรับปรุงสวน คุณพสุ สุขุมวาท นักจัดสวนผู้มีประสบการณ์ในการแก้ปัญหาสวนมาอย่างช่ำชอง จะมาแนะนำขั้นตอนการ ทำงาน ตลอดจนวิธีการซ่อมสวน 3 กรณี ต่อไปนี้ Case 1: ต้นไม้รก ขาดที่นั่งเล่น เจ้าของบ้านอยากได้ : สวนหย่อมที่ดูแลง่าย ไม่รกมาก มีที่นั่งเล่นพักผ่อนในสวน Before 1. ต้นไม้ที่จัดไว้ในสวนหย่อมเริ่มขึ้นไม่เป็นระเบียบ ไม้ประธานมีหลายชนิดดูแย่งจุดเด่นกันเอง ไม้คลุมดินดูเป็นหย่อม ๆ ไม่เต็มแปลง 2. ในสนามหญ้ามีวัชพืชคือ หญ้าแห้วหมู หลังตัดหญ้าใหม่ๆ จะเห็นได้ชัดเจนว่า หญ้าแห้วหมูยาวกว่าหญ้าเดิมทำให้พื้นสนามดูไม่สม่ำเสมอ 3. ลานนั่งเล่นเดิมเป็นพื้นคอนกรีตขนาดเล็ก ไม่สามารถเข้าไปใช้งานในสวนได้เต็มที่ 4. บ่อเลี้ยงปลาเก่าในสวนรั่ว จึงถมบ่อ และปลูกต้นไม้แทน How to 1. ขุดแซะหญ้าแห้วหมูออกเพื่อทำลายหัวที่อยู่ใต้ดิน จากนั้นใช้สารกำจัดวัชพืช ฉีดพ่นประมาณ 3 ครั้ง เพื่อให้มั่นใจว่ากำจัดได้หมด เนื่องจากเป็นวัชพืชที่ทำลายยาก 2. ทำลานนั่งเล่นต่อเนื่องออกมาจากเฉลียง โดยใช้แผ่นหินทรายปูพื้นแทรกด้วยกรวด และวางชุดนั่งเล่นหินอ่อนที่มีอยู่เดิม 3. ต้นไม้ใหญ่ที่เพิ่มลงไปควรปลูกให้ห่างจากบ่อเลี้ยงปลาเก่า และทำเนินให้สูงขึ้นเล็กน้อย เพื่อป้องกันการขัดขวางทางเดินของราก 4. ตัดต้นไม้ที่รกออก โดยคงต้นไม้ใหญ่ของเดิมไว้คือ จันทน์ผา วางแนวแปลงและปลูกไม้คลุมดินใหม่ เช่น ซุ้มกระต่ายด่าง หลิวไต้หวัน ลงให้เต็ม 5. ปลูกไผ่เลี้ยง และวางโอ่งน้ำล้น เพื่อช่วยสร้างบรรยากาศในสวน Case 2: ดินไม่ดี ต้นไม้น้อย เจ้าของบ้านอยากได้ : เพิ่มไม้พุ่มดอกสวย ๆในสวนให้มากขึ้น ปรับสนามโล่งเป็นสนามหญ้าสีเขียว และเพิ่มไฟประดับสวน เพื่อสร้างบรรยากาศในสวนตอนกลางคืน Before 1. ในสวนมีเพียงต้นไม้ใหญ่ ขาดไม้พุ่ม ไม้คลุมดิน ทำให้สวนดูแห้งแล้ง 2. ดินคุณภาพไม่ดี และมีเศษวัสดุก่อสร้างอยู่ใต้ดินเป็นจำนวนมาก 3. มีต้นไม้รูปทรงสวยงามปลูกอยู่แล้ว เช่น อินทผาลัม ปีบ ทองหลางลาย จึงควรมีการวางระบบไฟเพื่อให้ต้นไม้ดูเด่นขึ้น 4. ไม่มีการวางระบบให้น้ำที่ดี How to 1. เก็บเศษขยะพวกอิฐ หิน สิ่งก่อสร้างออกจากพื้นที่ให้หมด เนื่องจากมีผลต่อการเจริญเติบโตของราก ทำให้ต้นไม้แคระแกร็นได้ 2. บริเวณแปลงไม้คลุมดินใส่ดินผสมหนา 15-30 เซนติเมตร ส่วนสนามหญ้าใส่ดินผสมหนา 15 เซนติเมตร โรยทรายทับบาง ๆ ประมาณ 1-2 เซนติเมตร ก่อนปลูกหญ้าใหม่ 3. ติดตั้งระบบน้ำภายในสวนโดยใช้สปริงเกลอร์ซ่อนภายในพุ่มต้นไม้ และฝังสปริงเกลอร์แบบใช้แรงดันน้ำยกหัวฉีดขึ้นลงในสนามหญ้า 4. กำหนดตำแหน่งไฟในสวน โดยเน้นต้นไม้ใหญ่ที่มีอยู่คือ อินทผาลัม ทองหลางลาย และปีบ วางไฟแบบส่องขึ้น เพื่อให้เห็นความสวยงามของลำต้น Case 3: แสงแดดส่อง ทางเดินไม่มี เจ้าของบ้านอยากได้ : ซุ้มไม้เลื้อยมาช่วยบังแสงแดดหน้าบ้าน รวมทั้งสนามหญ้าที่ดูแลง่าย Before 1. มีวัชพืชขึ้นหลายชนิดจนดูรก และขาดการดูแลตัดแต่งต้นไม้ให้เป็นระเบียบ 2. สภาพดินเดิมในพื้นที่ขาดการระบายน้ำที่ดี ทำให้ต้นไม้เจริญเติบโตได้ไม่ดีนัก 3. บริเวณเฉลียงหน้าบ้านได้รับแสงแดดโดยตรง ไม่สามารถใช้เป็นพื้นที่นั่งเล่นพักผ่อนได้ 4. ขาดการวางทางเดินเชื่อมต่อพื้นที่ใช้งาน ทำให้ต้องเดินลัดสนามไปตามจุดต่าง ๆของบ้าน How to 1. ถางวัชพืชออก และใช้สารกำจัดศัตรูพืชฉีดพ่น ก่อนปรับพื้นที่เป็นแปลงต้นไม้ และสนามหญ้า 2. แก้ปัญหาการระบายน้ำโดยปรับพื้นที่บางส่วนให้เป็นเนิน และใส่ดินผสมลงไปในแปลงปลูกไม้พุ่ม รวมทั้งต้นไม้ใหญ่ที่ปลูกเพิ่มลงไป 3. ทำซุ้มระแนงยื่นออกมาจากตัวบ้าน และปลูกไม้เลื้อยเพื่อให้ร่มเงากับเฉลียง 4. วางแนวทางเดินออกจากหน้าบ้านไปยังลานจอดรถ และถนน Tips ขั้นตอนก่อนปรับปรุง 1. เจ้าของบ้านควรนึกไว้ว่าอยากจะปรับปรุงอะไรบ้าง และต้องการเพิ่มเติมอะไรลงไป เช่น บ่อปลา น้ำตก ที่นั่งเล่น ระบบน้ำ ระบบไฟ หรือระบบระบายน้ำ 2. ทำรายการปัญหาที่พบในพื้นที่ เพื่อให้สะดวกต่อการจัดลำดับความสำคัญ และสามารถแก้ไขได้ตรงจุด 3. เก็บต้นไม้ใหญ่เอาไว้ ส่วนไม้พุ่ม ไม้คลุมดินของเดิมอาจย้ายออกมาพักไว้ก่อน เมื่อปรับระดับพื้นที่หรือก่อสร้างโครงสร้าง และงานระบบต่าง ๆ ในสวนเสร็จเรียบร้อย จึงค่อยนำต้นไม้ที่พักไว้มาปลูกลงในแปลง หากมีการตัดต้นไม้ใหญ่ ต้องใช้ความระมัดระวังมากขึ้น รวมทั้งต้องใช้เครื่องทุ่นแรงให้ถูกวิธี 4. ปกติงานปรับปรุงสวนมักมีราคาค่อนข้างสูงกว่าสวนจัดใหม่ โดยเฉพาะในกรณีที่ต้องมีการรื้อ ทุบ หรือก่อโครงสร้างเพิ่ม รวมทั้งขนย้ายของออกจากพื้นที่ ซึ่งต้องระมัดระวังเป็นพิเศษ ขณะที่สวนจัดใหม่จะเข้าไปทำงานง่ายกว่า ดังนั้น จึงควรวางแผนขั้นตอนการทำงานซ่อมแซมสวนให้ดีก่อนลงมือปฏิบัติ เพื่อช่วยลดต้นทุนของการปรับปรุงสวน เรื่อง: "วรัปศร" ภาพ : ปิยะวุฒิ ศรีสกุล ภาพประกอบ : ศราวุธ จินตชาติ ที่มา บ้านและสวน