ชื่อเรื่อง การเสริมสร้างสมรรถนะการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ด้วยกระบวนการชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ สำหรับครูโรงเรียนหนองบัวใน สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากาฬสินธุ์ เขต 3

ผู้วิจัย นางสาวจิตรลดา พลเยี่ยม

หน่วยงาน โรงเรียนหนองบัวใน สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากาฬสินธุ์ เขต 3

ปีที่พิมพ์ 2564

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีความมุ่งหมาย เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัญหา และความต้องการเสริมสร้างสมรรถนะการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ด้านการออกแบบ และการจัดการเรียนรู้ สำหรับครู 2) พัฒนาการดำเนินงานชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ สำหรับครูโรงเรียนหนองบัวในสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษากาฬสินธุ์ เขต 3 ให้มีความสามารถในการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) และ 3) ศึกษาผลการเสริมสร้างสมรรถนะการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ด้วยกระบวนการชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพสำหรับครู ทีมวิจัยและผู้มีส่วนร่วมในการวิจัย เป็นครูโรงเรียนหนองบัวใน การดำเนินงานการเสริมสร้างสมรรถนะการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ด้วยกระบวนการชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ สำหรับครู ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2564 จำนวน 15 คน และนักเรียนระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ถึงชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 จำนวน 1`61 คน ดำเนินการวิจัยโดยใช้วิธีวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Participatory action research : PAR) มีระยะการวิจัย 6 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1 การเตรียมการวิจัย (Pre-Research Phase) ระยะที่ 2 การวิเคราะห์สถานการณ์ (Situation Analysis Phase) ระยะที่ 3 การจัดทำแผน (Planning Phase) ระยะที่ 4 การนำแผนไปสู่การปฏิบัติ (Implementation Phase) ระยะที่ 5 การติดตามและประเมินผลการปฏิบัติงาน (Evaluation Phase) และระยะที่ 6 การสรุปผล (Conclusion Phase) )

ผลการวิจัย พบว่า

1. จากการวิเคราะห์สถานการณ์ คือ ผู้บริหาร และครูผู้สอนต้องการให้มีการเสริมสร้างสมรรถนะการจัดการเรียนรู้ของครู ด้านการออกแบบและจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) และพัฒนาทักษะการเรียนรู้ของผู้เรียน ด้านการเรียนรู้และนวัตกรรม ด้านสารสนเทศ สื่อ และเทคโนโลยี และด้านทักษะชีวิตและอาชีพ โดยกระบวนการสร้างชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (PLC) ประยุกต์ใช้กระบวนวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (PAOR) การจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning)

2. การดำเนินงานการเสริมสร้างสมรรถนะการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ด้วยกระบวนการชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพสำหรับครู มีผลการตรวจสอบความเป็นไปได้ในการดำเนินงานตามคู่มือในระดับมากที่สุด ( = 4.70, = 0.50) มีองค์ประกอบต่าง ๆ ได้แก่ 1) ชื่อเรื่อง 2) หลักการพื้นฐานของการดำเนินงาน 3) วัตถุประสงค์ของการดำเนินงาน 4) เนื้อหาของคู่มือ 5) กระบวนการของการดำเนินงาน 6) เงื่อนไขความสำเร็จ และผลการดำเนินงานตามแผนปฏิบัติการเสริมสร้างสมรรถนะการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ด้วยกระบวนการชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพสำหรับครู ดังนี้

2.1 การปฏิบัติตามแผนปฏิบัติการ (Action Plan) วงรอบที่ 1 ประกอบด้วย 1) การสร้างทีม (Community) 2) การวางแผน (Planning) 3) การปฏิบัติตามแผน (Action) 4) การสังเกต (Observation) 5) การสะท้อนผล (Reflection) พบว่า ครูทุกคนได้ร่วมกันแลกเปลี่ยนเรียนรู้เกี่ยวกับการออกแบบและจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) และได้นำสื่อ/กิจกรรม/นวัตกรรม ไปใช้จัดกิจกรรมตามแผนการจัดการเรียนรู้ที่ได้สร้างขึ้น มีจุดที่ควรพัฒนา คือ รูปแบบการเรียนรู้ยังไม่หลากหลาย การออกแบบการจัดการเรียนรู้ เน้นการจดจำเนื้อหามากกว่าการกระตุ้นความคิดและการนำไปใช้ กิจกรรมการเรียนรู้ส่วนใหญ่ขาดการฝึกทักษะการคิด ทักษะการแก้ปัญหาและทักษะชีวิต และการสะท้อนผลการจัดการเรียนรู้

2.2 การปฏิบัติตามแผนปฏิบัติการ (Action Plan) วงรอบที่ 2 โดยการสะท้อนผลการปฏิบัติวงรอบที่ 1 นำข้อมูลมากำหนดแผนปฏิบัติการ มีจุดเด่นในการพัฒนาครูทุกคนสามารถออกแบบและจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ที่มีเนื้อหาเหมาะสมกับความสามารถ และความต้องการของผู้เรียน มีองค์ประกอบการเขียนแผนจัดการเรียนรู้ครบถ้วน มีการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ที่เป็นไปตามแผน ที่เหมาะสมกับวัยและความสามารถของผู้เรียน มีการวัดผลและประเมินผลจากสภาพจริง และใช้วิธีการที่หลากหลาย สอดคล้องกับจุดประสงค์ การเรียนรู้ มีการปรับเปลี่ยนและเพิ่มเทคนิคการจัดการเรียนรู้อย่างหลากหลาย ผู้เรียนมีความสนใจในการเรียนรู้เพิ่มมากขึ้น

3. ผลการเสริมสร้างสมรรถนะการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ด้วยกระบวนการชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ สำหรับครู พบว่า

3.1 สมรรถนะการจัดการเรียนรู้ของครู โดยภาพรวมทั้ง 2 ด้าน คือ ด้านการออกแบบการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) และด้านการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) มีค่าเฉลี่ยของคะแนนสมรรถนะการจัดการเรียนรู้ หลังการดำเนินงานสูงกว่าก่อนการดำเนินงาน โดยมีค่าคะแนนเฉลี่ยจากระดับปานกลาง เพิ่มไปในระดับมากที่สุด

3.2 ทักษะการเรียนรู้ของผู้เรียนใน 3 ด้าน ได้แก่ ด้านการเรียนรู้และนวัตกรรม ด้านสารสนเทศ สื่อ และเทคโนโลยี และด้านทักษะชีวิตและอาชีพ มีค่าเฉลี่ยของคะแนนทักษะการเรียนรู้ หลังการดำเนินงานสูงกว่าก่อนการดำเนินงาน ( = 4.62 , = 0.13) โดยมีค่าคะแนนเฉลี่ยจากระดับปานกลาง เพิ่มไปในระดับมากที่สุด

4.3 ครูและนักเรียนมีความพึงพอใจต่อการดำเนินงานการเสริมสร้างสมรรถนะการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning) ด้วยกระบวนการชุมชนแห่งการเรียนรู้ทางวิชาชีพ สำหรับครู โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด โดยพิจารณาตามสถานะ พบว่า ครูมีความพึงพอใจ อยู่ในระดับมากที่สุด ( = 4.68, = 0.55) และนักเรียนที่มีความพึงพอใจ อยู่ในระดับมากที่สุด ( = 4.23 , = 0.42)

เว็บน่าสนใจ