Advertisement
เมื่อปี พ.ศ. 2337 เจ้าพระพรหมวรราชสุริยวงศ์ เจ้าเมืองอุบลราชธานีคนที่ 2 ได้มีใบบอกลงไปกราบทูลพระกรุณาพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ขอพระราชทานตั้งบ้านโคกก่งกงพะเนียง (ปัจจุบันเป็นตำบลอยู่ในการปกครองของอำเภอชานุมาน) เป็นเมืองเขมราษฎร์ธานี พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งบ้านโคกก่งกงพะเนียงเป็นเมืองเขมราฐธานี ตามที่พระพรหมวรราชสิริยวงศากราบทูล และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้อุปฮาดก่ำ บุตรชายคนโตของพระวอจากเมืองอุบลราชธานี มาเป็นเจ้าเมืองเขมราษฎร์ธานี (ที่ตั้งอยู่เมืองบริเวณบ้านคำแห้ว เมืองเก่า อำเภอชานุมาน) ได้รับสถาปนาเป็นพระเทพวงศา (ก่ำ)
ต่อมาในปี พ.ศ. 2369 เกิดศึกระหว่างกรุงเทพมหานครกับกองทัพเจ้าอนุวงศ์ เจ้านครจำปาศักดิ์ได้ยกทัพมายึดเมืองเขมราษฎร์ธานี ขอให้พระเทพวงศา (ก่ำ) เข้าเป็นพวกด้วย แต่พระเทพวงศาไม่ยอมจึงถูกประหารชีวิต พระเทพวงศา (ก่ำ) มีบุตรชาย 3 คน คือ พระเทพวงศา (บุญเฮ้า) คนที่ 3 ท้าวแดง มียศเป็นพระกำจนตุรงค์ ได้เป็นเจ้าเมืองวารินชำราบ พระเทพวงศา (บุญจันทร์) มีบุตรชาย 2 คน คือ ท้าวบุญสิงห์ และท้าวบุญชัย ต่อมา ท้าวบุญสิงห์ได้เป็นเจ้าเมืองเขมราษฎร์ธานี มียศเป็นพระเทพวงศา (บุญสิงห์) มีบุตรชาย 2 คน คือ ท้าวเสือและท้าวพ่วย ซึ่งได้รับยศเป็น ท้าวจันทบุรมหรือจันทบรม ต่อมาในปี พ.ศ. 2401 ได้กราบบังคมทูลยกฐานะบ้านค้อใหญ่ (ปัจจุบันอยู่ในท้องที่อำเภอลืออำนาจ) ขึ้นเป็นเมือง พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ยกฐานะบ้านค้อใหญ่ขึ้นเป็นเมือง ให้ชื่อว่า เมืองอำนาจเจริญ เมื่อ พ.ศ. 2410 และโปรดเกล้าฯ ให้ท้าวจันทบรม (เสือ) เป็นเจ้าเมือง มียศเป็นพระอมรอำนาจ (ต้นสกุลอมรสิน) ดังปรากฏตราสารตั้งเจ้าเมืองอำนาจเจริญ
เมืองอำนาจเจริญจึงได้รับการสถาปนาเป็นเมืองตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา โดยขึ้นการบังคับบัญชาของเจ้าเมืองเขมราษฎร์ธานี โดยมีท้าวจันทบุรม (เสือ) มีพระอมรอำนาจ ซึ่งเป็นบุตรชายของพระเทพวงศา (ท้าวบุญสิงห์) เจ้าเมืองเขมราษฎร์ธานี และเป็นหลานเจ้าพระวอ เจ้าเมืองอุบลราชธานี เป็นเจ้าเมืองอำนาจเจริญคนแรก นับว่าเมืองอำนาจเจริญเป็นเชื้อสายของเจ้าพระวอพระตาโดยตรง
ต่อมา ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงปฏิรูปการปกครองให้เข้าสู่ระบบการบริหารราชการแผ่นดินแบบยุโรปตามแบบสากล เป็นเทศาภิบาล เมื่อ พ.ศ. 2429-2454 โดยยกเลิกการปกครองแบบเดิมที่ให้มีเจ้าเมือง พระอุปราช ราชวงศ์ และราชบุตร ที่เรียกว่า อาญาสี่
นับแต่ปี พ.ศ. 2429-2454 ได้ยกเลิกการปกครองแบบเก่า คือ ยกเลิกตำแหน่งอาญาสี่สืบสกุลในการเป็นเจ้าเมืองนั้นเสีย จัดให้ข้าราชการจากราชสำนักในกรุงเทพมหานครมาปกครอง เปลี่ยนชื่อตำแหน่งผู้ปกครองจากเจ้าเมืองมาเป็นผู้ว่าราชการเมืองแทน และปรับปรุงการปกครองหัวเมืองมณฑลอีสาน จึงยุบเมืองเล็กเมืองน้อยรวมเป็นเมืองใหญ่ ยุบเมืองเป็นอำเภอ เช่น เมืองเขมราษฎร์ธานี เมืองยศ (ยโสธร) เมืองฟ้าหยาด (มหาชนะชัย) เมืองลุมพุก (คำเขื่อนแก้ว) เมืองขุหลุ (ตระการพืชผล) เมืองอำนาจเจริญ ไปขึ้นการปกครองกับเมืองอุบลราชธานี ตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา อำเภออำนาจเจริญ จึงได้แต่งตั้งนายอำเภอปกครอง
นายอำเภอคนแรก คือ รองอำมาตย์โทหลวงเอนกอำนาจ (เป้ย สุวรรณกูฏ) พ.ศ. 2454-2459 ต่อมาประมาณ พ.ศ. 2459 ย้ายตัวอำเภอจากที่เดิม (บ้านค้อ บ้านอำนาจ อำเภอลืออำนาจในปัจจุบัน) มาตั้ง ณ ตำบลบุ่งซึ่งเป็นที่ตั้งเมืองในปัจจุบัน ตามคำแนะนำของพระยาสุนทรพิพิธ เมื่อครั้งดำรงตำแหน่งเลขามณฑลอีสาน ได้เดินทางมาตรวจราชการโดยใช้เกวียนเป็นพาหนะ มีความเห็นว่าหากย้ายอำเภอมาตั้งใหม่ที่บ้านบุ่งซึ่งเป็นชุมชนและชุมทางสี่แยกระหว่างเมืองอุบลราชธานีกับมุกดาหาร และเมืองเขมราฐกับเมืองยศ (ยโสธร) โดยคาดว่าจะมีความเจริญยิ่ง ๆ ขึ้นไปในอนาคต โดยใช้ชื่อว่า อำเภอบุ่ง [เสนอแนะย้ายพร้อมกับอำเภอเดชอุดม ย้ายจากเมืองขุขันธ์ (ในเขตจังหวัดศรีสะเกษปัจจุบัน) มาขึ้นกับจังหวัดอุบลราชธานี] และยุบเมืองอำนาจเจริญเดิมเป็นตำบลชื่อว่าตำบลอำนาจ ซึ่งชาวบ้านนิยมเรียกว่า "เมืองอำนาจน้อย" อยู่ในเขตท้องที่อำเภอลืออำนาจในปัจจุบัน ต่อมาในปี พ.ศ. 2482 จึงเปลี่ยนชื่อจากอำเภอบุ่ง เป็น "อำเภออำนาจเจริญ" ขึ้นการปกครองกับจังหวัดอุบลราชธานี
ต่อมาได้มีพระราชบัญญัติจัดตั้งจังหวัดอำนาจเจริญ พุทธศักราช 2536 ซึ่งมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2536 ตรงกับวันพุธ แรม 3 ค่ำ เดือน 12 ปีระกา ให้แยกอำเภออำนาจเจริญ อำเภอชานุมาน อำเภอปทุมราชวงศา อำเภอพนา อำเภอหัวตะพาน อำเภอเสนางคนิคม และกิ่งอำเภอลืออำนาจ (ปัจจุบันอำเภอลืออำนาจ) รวม 6 อำเภอ 1 กิ่งอำเภอ ออกจากการปกครองจังหวัดอุบลราชธานีรวมกันขึ้นเป็นจังหวัดใหม่ชื่อว่า จังหวัดอำนาจเจริญ และยกฐานะอำเภออำนาจเจริญเป็น อำเภอเมืองอำนาจเจริญ (ราชกิจจานุเบกษา ฉบับพิเศษ หน้า 4-5-6 เล่ม 110 ตอนที่ 125 ลงวันที่ 2 กันยายน 2536)
Advertisement
![งานนมัสการองค์พระธาตุพนม งานนมัสการองค์พระธาตุพนม](news_pic/p35041502301.jpg) เปิดอ่าน 16,382 ครั้ง ![ความเป็นมาของพระไตรปิฎก ความเป็นมาของพระไตรปิฎก](news_pic/p87061271659.jpg) เปิดอ่าน 34,119 ครั้ง ![ASEAN ASEAN](news_pic/p73097541032.jpg) เปิดอ่าน 14,515 ครั้ง ![1 เมษายน วันข้าราชการพลเรือน 1 เมษายน วันข้าราชการพลเรือน](news_pic/pic/p90473460838.jpg) เปิดอ่าน 13,997 ครั้ง !["ลัดดา แทมมี่ ดัคเวิร์ธ" ส.ส.หญิงเชื้อสายไทยคนแรกเข้าสภาคองเกรส "ลัดดา แทมมี่ ดัคเวิร์ธ" ส.ส.หญิงเชื้อสายไทยคนแรกเข้าสภาคองเกรส](news_pic/p87665740726.jpg) เปิดอ่าน 20,660 ครั้ง ![เครื่องคชาภรณ์ (เครื่องแต่งตัวช้างสำคัญ) เครื่องคชาภรณ์ (เครื่องแต่งตัวช้างสำคัญ)](news_pic/p40948591708.jpg) เปิดอ่าน 20,391 ครั้ง ![แบบธรรมเนียม ประเพณีไทย แบบธรรมเนียม ประเพณีไทย](news_pic/p87750891112.jpg) เปิดอ่าน 24,781 ครั้ง ![รายนามศิลปินแห่งชาติ 2559 จำนวน 12 ท่าน รายนามศิลปินแห่งชาติ 2559 จำนวน 12 ท่าน](news_pic/p12617930755.jpg) เปิดอ่าน 24,718 ครั้ง ![เงินตราของเวียดนามตอนที่ 1 เงินตราของเวียดนามตอนที่ 1](news_pic/p29472000503.jpg) เปิดอ่าน 15,273 ครั้ง ![เหตุการณ์ในแผ่นดินเมื่อปี พ.ศ. 2475 เหตุการณ์ในแผ่นดินเมื่อปี พ.ศ. 2475](news_pic/p18125051022.jpg) เปิดอ่าน 14,388 ครั้ง ![ตำนานพระโกศ ตำนานพระโกศ](news_pic/p50879710842.jpg) เปิดอ่าน 21,044 ครั้ง ![การทดลอง LHC ของเซิร์น ที่คล้องกับพุทธศาสนา การทดลอง LHC ของเซิร์น ที่คล้องกับพุทธศาสนา](news_pic/p86504071606.jpg) เปิดอ่าน 20,140 ครั้ง ![พระพิฆเนศ พระพิฆเนศ](news_pic/p57363300949.jpg) เปิดอ่าน 28,390 ครั้ง ![ประวัติศาสตร์ไทย ประวัติศาสตร์ไทย](news_pic/p87860391329.jpg) เปิดอ่าน 43,278 ครั้ง ![บุญบั้งไฟ บุญบั้งไฟ](news_pic/p41883361748.jpg) เปิดอ่าน 23,388 ครั้ง ![พระสรัสวดี พระสรัสวดี](news_pic/p96727571016.jpg) เปิดอ่าน 14,885 ครั้ง
|
![ย้อนรอยสายราชสกุล
ในพระบรมราชจักรีวงศ์ (จบ) ย้อนรอยสายราชสกุล
ในพระบรมราชจักรีวงศ์ (จบ)](news_pic/p57405350935.jpg)
เปิดอ่าน 30,170 ☕ คลิกอ่านเลย |
![ความเชื่อของชาวอีสาน ความเชื่อของชาวอีสาน](news_pic/p66988831007.jpg)
เปิดอ่าน 109,926 ☕ คลิกอ่านเลย | ![มาตราวัด มาตราชั่ง กับมาตราเงินของสยาม มาตราวัด มาตราชั่ง กับมาตราเงินของสยาม](news_pic/p15622881136.jpg)
เปิดอ่าน 24,521 ☕ คลิกอ่านเลย | ![ประวัติศาสตร์จังหวัดสกลนคร ประวัติศาสตร์จังหวัดสกลนคร](news_pic/p89516621129.jpg)
เปิดอ่าน 22,120 ☕ คลิกอ่านเลย | ![เรือวิกตอเรีย เป็นเรือลำแรกที่เดินทางรอบโลกได้สำเร็จ เรือวิกตอเรีย เป็นเรือลำแรกที่เดินทางรอบโลกได้สำเร็จ](news_pic/p80471150300.jpg)
เปิดอ่าน 20,855 ☕ คลิกอ่านเลย | ![เหรียญชัยสมรภูมิ เหรียญชัยสมรภูมิ](news_pic/p93884450916.jpg)
เปิดอ่าน 19,735 ☕ คลิกอ่านเลย | ![ความรู้เรื่องเมืองสยาม ความรู้เรื่องเมืองสยาม](news_pic/p59814231116.jpg)
เปิดอ่าน 18,407 ☕ คลิกอ่านเลย |
|
≡ เรื่องน่าอ่าน/สาระน่ารู้ ≡ ![วิเคราะห์พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542 หมวดที่ 9 เทคโนโลยีเพื่อการศึกษา(2) วิเคราะห์พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542 หมวดที่ 9 เทคโนโลยีเพื่อการศึกษา(2)](news_pic/p30401130908.jpg)
เปิดอ่าน 38,715 ครั้ง | ![ทราบหรือไม่? "เฟซบุ๊ก"แอบเปลี่ยนอีเมลแอดเดรสของท่านเป็น "@facebook.com" ทราบหรือไม่? "เฟซบุ๊ก"แอบเปลี่ยนอีเมลแอดเดรสของท่านเป็น "@facebook.com"](news_pic/p40926111145.jpg)
เปิดอ่าน 11,478 ครั้ง | ![เทคนิคการคูณเลขแบบญี่ปุ่นกรณีมีเลขศูนย์อยู่ด้วย เทคนิคการคูณเลขแบบญี่ปุ่นกรณีมีเลขศูนย์อยู่ด้วย](news_pic/p92980100738.jpg)
เปิดอ่าน 10,407 ครั้ง | ![ชื่อสายงาน และชื่อตำแหน่งตามพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการพลเรือน พ.ศ.2551 (ไทย-อังกฤษ) ชื่อสายงาน และชื่อตำแหน่งตามพระราชบัญญัติระเบียบข้าราชการพลเรือน พ.ศ.2551 (ไทย-อังกฤษ)](news_pic/pic/p57484492125.jpg)
เปิดอ่าน 17,907 ครั้ง | ![เตรียมตัวให้พร้อม...ผลไม้ไทย ทานอย่างไรให้ดีต่อตัวเอง เตรียมตัวให้พร้อม...ผลไม้ไทย ทานอย่างไรให้ดีต่อตัวเอง](news_pic/p44057780409.jpg)
เปิดอ่าน 18,675 ครั้ง |
|
|