Advertisement
สาเหตุของความดันโลหิตสูง (หมอชาวบ้าน)
โดย นพ.พินิจ ลิ้มสุคนธ์
ปัจจุบันนี้เกือบทุกคนที่เป็นผู้ใหญ่คงคุ้นเคยกับโรคความดันโลหิตสูง ซึ่งประกอบด้วยการมีความดันโลหิตที่มีค่าสูงเกินปกติ และมีผลกระทบต่ออวัยวะต่าง ๆ โดยเฉพาะหัวใจและหลอดเลือด
หัวใจจะทำงานหนักขึ้นเพราะต้องสูบฉีดแรงขึ้น ทำให้กล้ามเนื้อหัวใจหนาขึ้น หัวใจโตและหัวใจล้มเหลวตามมา หลอดเลือดแดงทั่วทั้งตัวจะมีผนังหนาขึ้น โดยเฉพาะหลอดเลือดแดงขนาดเล็กที่อยู่ในเนื้อเยื่อต่าง ๆ จะได้รับผลกระทบรุนแรงที่สุด จึงเกิดการเสื่อมของผนังหลอดเลือดเหล่านี้ ซึ่งจะนำไปสู่การตีบตันหรือแตก และอวัยวะที่เกี่ยวข้องเกิดความเสียหายและขาดเลือดหรือมีเลือดออก
ความผิดปกติที่เกิดขึ้นเป็นผลของการเปลี่ยนแปลงทั้งทางฟิสิกส์ คือ ความดันหรือแรงดันในหลอดเลือดสูงขึ้น และการเปลี่ยนแปลงทางชีวเคมี คือ การที่เซลล์ของผนังหลอดเลือดมีความผิดปกติ เกิดการเสื่อมและมีการอักเสบเรื้อรัง ซึ่งจะนำไปสู่การเกิดไขมันจับผนังหลอดเลือด และมีการดื้ออินซูลิน ทำให้เกิดโรคเบาหวาน หรือการควบคุมเบาหวานยากขึ้น เกิดภาวะแทรกซ้อนง่ายขึ้น ซึ่งการเปลี่ยนแปลงทางชีวเคมีนี้เป็นเรื่องที่เข้าใจยากและถูกมองข้ามไป แพทย์ส่วนใหญ่จึงให้ความสนใจเพียงแค่ค่าความดันโลหิตที่วัดได้ซึ่งไม่ถูกต้องนัก
นอกจากการมองข้ามผลกระทบทางชีวเคมี ทั้งแพทย์และผู้ป่วยส่วนใหญ่ยังละเลยการสืบค้นสาเหตุของความดันโลหิตสูง ถึงแม้ว่าผู้ป่วยด้วยโรคความดันโลหิตสูงเกือบทั้งหมดจะไม่มีสาเหตุที่แน่ชัด โดยมากจะมีปัจจัยเสี่ยงต่าง ๆ เช่น อายุมาก กรรมพันธุ์ การสูบบุหรี่ การบริโภคเกลือเป็นประจำ เบาหวาน ไขมันในเลือดสูง และความเครียด แต่มีผู้ป่วยทางรายที่มีสาเหตุและบางอย่างก็สามารถแก้ไขได้ ทำให้ไม่ต้องใช้ยาควบคุมความดันโลหิตไปตลอด ซึ่งสาเหตุต่าง ๆ มีดังนี้
โรคไต ได้แก่ ไตพิการเรื้อรัง หรือหลอดเลือดแดงของไตตีบตัน ซึ่งการตรวจร่างกายจะต้องตรวจหาร่องรอยของไตพิการ และต้องฟังที่ท้องและเอวว่ามีเสียงฟู่ของหลอดเลือดตีบหรือไม่ ต้องตรวจเลือด ตรวจปัสสาวะ และตรวจไตด้วยวิธีพิเศษ เช่น อัลตราซาวนด์ เอกซเรย์คอมพิวเตอร์ หรือตรวจด้วยสนามแม่เหล็ก
โรคของต่อมไร้ท่อ โดยเฉพาะต่อมหมวกไต ซึ่งจะผลิตฮอร์โมนบางอย่างทำให้เกิดความดันโลหิตสูง ผู้ป่วยมักจะมีความดันโลหิตสูงมากเป็นพัก ๆ หรือมีความดันโลหิตสูงร่วมกับภาวะโพแทสเซียมในเลือดต่ำ ทำให้กล้ามเนื้ออ่อนกำลังเป็น ๆ หาย ๆ การตรวจวินิจฉัย คือ การตรวจฮอร์โมนและการใช้อัลตราซาวนด์ เอกซเรย์คอมพิวเตอร์ หรือการตรวจด้วยสนามแม่เหล็ก
นอกจากนี้ ผู้ที่มีโรคของต่อมหมวกไตอาจเกิดอาการผิดปกติที่มีลักษณะพิเศษ คือ ความดันโลหิตสูง อ้วนบางส่วน คือหน้ากลมคล้ายดวงจันทร์ ท้องโต หลังนูนเป็นหนอก แต่แขนขาลีบเล็กลงอ่อนกำลัง มีหนวดขึ้นหรือมีขนที่ใบหน้ามากขึ้น บวมทั้งตัวแต่ไม่มาก ท้องลายเป็นสีม่วงจาง ๆ ต่างจากคนตั้งครรภ์หรือคนอ้วนทั่วไปที่ลายซีด ๆ
โรคหลอดเลือดแดงใหญ่ในอกตีบแคบมาแต่กำเนิด หรือหลอดเลือดขนาดใหญ่อักเสบเรื้อรังจนตีบตัน ตรวจร่างกายพบชีพจรแขนขาแรงไม่เท่ากัน หรือชีพจรบางแห่งเบาผิดปกติ การวัดความดันโลหิตจึงต้องวัดเทียบกันทั้งแขนขวากับแขนซ้ายและแขนกับขา
สาเหตุจากยา ได้แก่ ยากลุ่มสตีรอยด์ ยาต้านการอักเสบ (เช่น ยาแก้ปวดข้อ ข้ออักเสบ) ยาที่มีฤทธิ์หดหลอดเลือด (เช่น ยาแก้คัดจมูก และยาที่กระตุ้นระบบประสาทอัตโนมัติบางอย่าง) จึงต้องตรวจสอบการใช้ยาของผู้ป่วยด้วย แม้แต่ยาสมุนไพรบางอย่างก็มีสารสตีรอยด์ หรือมีฤทธิ์ต้านการอักเสบ ซึ่งอาจเป็นสาเหตุได้เช่นกัน (เช่น ชะเอม)
ดังนั้น ผู้ป่วยความดันโลหิตสูงทุกคน ควรสอบถามแพทย์ที่ตรวจรักษาตนดังนี้
สาเหตุของความดันโลหิตสูงของตนคืออะไร จะเกิดจากโรคไต โรคต่อมหมวกไต โรคหลอดเลือด หรือเกิดจากยาได้หรือไม่
ผลกระทบที่เกิดจากความดันโลหิตสูงคืออะไร ต่อไปจะมีปัญหากับหัวใจและอวัยวะที่สำคัญอื่น ๆ หรือไม่ จะทราบได้อย่างไร รวมถึงจะป้องกันและแก้ไขอย่างไร
ผู้ป่วยรายหนึ่ง เป็นชายไทยวัยทำงาน มาพบผู้เขียนด้วยอาการปวดศีรษะรุนแรงเป็นพัก ๆ ตรวจพบว่าขณะปวดศีรษะผู้ป่วยจะมีความดันโลหิตสูงขึ้นมาก และลดลงเป็นปกติพร้อม ๆ กับหายปวดศีรษะ ลักษณะเช่นนี้สงสัยว่าอาจจะเป็นเนื้องอกชนิดหนึ่งของต่อหมวกไต จึงได้ตรวจฮอร์โมนและทำอัลตราซาวนด์ท้อง ผลออกมาปกติ
แต่เนื่องจากยังข้องใจอยู่จึงส่งตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ ปรากฏว่า มีเนื้องอกของปมประสาทข้างต่อมหมวกไต (เป็นชนิดเดียวกับเนื้องอกของต่อมหมวกไต) ซึ่งจะทำให้ความดันโลหิตสูงเป็นพัก ๆ หลังการผ่าตัดเอาเนื้องอกออก อาการปวดศีรษะ จึงหายสนิทและความดันโลหิตปกติดี
ผู้ป่วยจึงกลับบ้านด้วยความรู้สึกทั้งดีใจที่หายสนิท โดยไม่ต้องกินยาความดันไปหลอด และอีกความรู้สึกหนึ่งคือความประหลาดใจที่ตนเองมาพบแพทย์ด้วยอาการปวดที่ศีรษะ แต่กลับมีสาเหตุอยู่ในท้อง จนต้องผ่าตัดมีแผลที่หน้าท้องยาวมากกว่าคีบ
นี่ก็เป็นตัวอย่างหนึ่งที่ชี้ให้เห็นว่าสาเหตุของความดันโลหิตสูงอาจเกิดจากสาเหตุอื่นที่คาดไม่ถึงก็ได้
ขอบคุณที่มาจาก นิตยสารหมอชาวบ้าน
Advertisement
![เฉลยเคล็ดลับการติว TOEIC เพื่อพิชิตคะแนนสูงตามเกณฑ์ที่หวัง เฉลยเคล็ดลับการติว TOEIC เพื่อพิชิตคะแนนสูงตามเกณฑ์ที่หวัง](news_pic/p20471240531.jpg) เปิดอ่าน 1,082 ครั้ง ![สื่อเผย ดิกชันนารีฯ อาจไร้คนสนใจในอนาคต สื่อเผย ดิกชันนารีฯ อาจไร้คนสนใจในอนาคต](news_pic/p42391830117.jpg) เปิดอ่าน 9,061 ครั้ง ![ทายนิสัยจากการอาบน้ำ ทายนิสัยจากการอาบน้ำ](news_pic/p52349400529.jpg) เปิดอ่าน 21,864 ครั้ง ![สับปะรดมีเอ็นไซม์ช่วยย่อยจากธรรมชาติ สับปะรดมีเอ็นไซม์ช่วยย่อยจากธรรมชาติ](news_pic/p12119750845.jpg) เปิดอ่าน 13,379 ครั้ง ![5 กิจวัตรที่คนประสบความสำเร็จมักทำก่อน 8 โมงเช้า 5 กิจวัตรที่คนประสบความสำเร็จมักทำก่อน 8 โมงเช้า](news_pic/p43821510847.jpg) เปิดอ่าน 17,878 ครั้ง ![บริการเช่ารถหรู ที่จะช่วยเติมเต็มความฝันของคุณให้เป็นจริงในทันตา! บริการเช่ารถหรู ที่จะช่วยเติมเต็มความฝันของคุณให้เป็นจริงในทันตา!](news_pic/p32148551751.jpg) เปิดอ่าน 1,755 ครั้ง ![ประตูบ้าน คือ ปากแห่งโชคลาภ ประตูบ้าน คือ ปากแห่งโชคลาภ](news_pic/p77210750912.jpg) เปิดอ่าน 14,245 ครั้ง ![อ่านคล่อง เขียนคล่อง คิดเลขเป็น อ่านคล่อง เขียนคล่อง คิดเลขเป็น](news_pic/p77640262353.jpg) เปิดอ่าน 24,410 ครั้ง ![มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม ปี 58 ใน 7 สาขา 32 รายการ มีอะไรบ้าง คลิกเลย มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม ปี 58 ใน 7 สาขา 32 รายการ มีอะไรบ้าง คลิกเลย](news_pic/p33970940629.jpg) เปิดอ่าน 23,775 ครั้ง ![สีสันกับสุขภาพจิต สีสันกับสุขภาพจิต](news_pic/p88236411644.jpg) เปิดอ่าน 13,210 ครั้ง ![กินแบบไทย ไล่มะเร็ง กินแบบไทย ไล่มะเร็ง](news_pic/p13420660756.jpg) เปิดอ่าน 11,076 ครั้ง ![เคี้ยวหมากฝรั่งหยับๆ เขยิบสมองให้ไวขึ้น เคี้ยวหมากฝรั่งหยับๆ เขยิบสมองให้ไวขึ้น](news_pic/p15129721026.jpg) เปิดอ่าน 14,864 ครั้ง ![ใช้ฟุตบอลเป็นยา กระตุ้นฟื้นความทรงจำคนไข้สมองเสื่อม ใช้ฟุตบอลเป็นยา กระตุ้นฟื้นความทรงจำคนไข้สมองเสื่อม](news_pic/p48653470846.jpg) เปิดอ่าน 10,201 ครั้ง ![ฮอร์โมนสังเคราะห์รักษาโรคอ้วนได้ ฮอร์โมนสังเคราะห์รักษาโรคอ้วนได้](news_pic/p98526810703.jpg) เปิดอ่าน 12,871 ครั้ง ![9 ทริคดี ๆ เพิ่มความจำ อัพสมองให้สดใส 9 ทริคดี ๆ เพิ่มความจำ อัพสมองให้สดใส](news_pic/p65137910753.jpg) เปิดอ่าน 11,086 ครั้ง ![บททดสอบก่อนเกษียณ บททดสอบก่อนเกษียณ](news_pic/p41702040818.jpg) เปิดอ่าน 9,409 ครั้ง
|
![10 ทักษะที่จำเป็นสำหรับผู้นำ 10 ทักษะที่จำเป็นสำหรับผู้นำ](news_pic/p72424050154.jpg)
เปิดอ่าน 1,311 ☕ คลิกอ่านเลย |
![วิธีแก้เคราะห์ สะเดาะกรรมให้ร่ำรวย วิธีแก้เคราะห์ สะเดาะกรรมให้ร่ำรวย](news_pic/p67724200909.jpg)
เปิดอ่าน 13,788 ☕ คลิกอ่านเลย | ![คนชอบนอนกลางวันสมองบรรเจิดจินตนาการ คนชอบนอนกลางวันสมองบรรเจิดจินตนาการ](news_pic/p70669770031.jpg)
เปิดอ่าน 8,845 ☕ คลิกอ่านเลย | ![จุฬาฯ ฉลอง อันดับ 138 มหาวิทยาลัย ชั้นนำของโลก จุฬาฯ ฉลอง อันดับ 138 มหาวิทยาลัย ชั้นนำของโลก](news_pic/p13521190602.jpg)
เปิดอ่าน 10,120 ☕ คลิกอ่านเลย | ![คำว่า "เรียบร้อยโรงเรียนจีน" มาจากไหน คำว่า "เรียบร้อยโรงเรียนจีน" มาจากไหน](news_pic/p25034370146.jpg)
เปิดอ่าน 18,801 ☕ คลิกอ่านเลย | ![รวยๆ เฮงๆ กับของมงคลรับวันตรุษจีน รวยๆ เฮงๆ กับของมงคลรับวันตรุษจีน](news_pic/p43304221122.jpg)
เปิดอ่าน 21,535 ☕ คลิกอ่านเลย | ![ความเป็นมา "วันสงกรานต์" ความเป็นมา "วันสงกรานต์"](news_pic/p16320420651.jpg)
เปิดอ่าน 13,854 ☕ คลิกอ่านเลย |
|
≡ เรื่องน่าอ่าน/สาระน่ารู้ ≡ ![สกว. แฉอันตรายเส้นก๋วยเตี๋ยว สกว. แฉอันตรายเส้นก๋วยเตี๋ยว](news_pic/p79758151504.jpg)
เปิดอ่าน 8,942 ครั้ง | ![แนะวิธีซื้อสมาร์ทโฟนอย่างคุ้มค่า แนะวิธีซื้อสมาร์ทโฟนอย่างคุ้มค่า](news_pic/p32156341339.jpg)
เปิดอ่าน 7,566 ครั้ง | ![ส่อง 10 เทรนด์เทคโนโลยีด้านเฮลท์แคร์ ปี 2023 ส่อง 10 เทรนด์เทคโนโลยีด้านเฮลท์แคร์ ปี 2023](news_pic/p60939800233.jpg)
เปิดอ่าน 1,551 ครั้ง | ![4 อาหารแก้ง่วงยามบ่าย 4 อาหารแก้ง่วงยามบ่าย](news_pic/p42328740531.jpg)
เปิดอ่าน 13,856 ครั้ง | ![การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารเพื่อการปฏิรูปการเรียนการสอน การใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารเพื่อการปฏิรูปการเรียนการสอน](news_pic/p94120200909.jpg)
เปิดอ่าน 17,999 ครั้ง |
|
|