Advertisement
กฎหมายตราสามดวง โดย นายกฤษฎา บุณยสมิต
คือ ชื่อประมวลกฎหมายโบราณของไทย ซึ่งพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชโปรดเกล้าฯ ให้นักปราชญ์ราชบัณฑิตจำนวน ๑๑ คน นำตัวบทกฎหมายต่างๆ ที่ใช้กันมาตั้งแต่สมัยอยุธยาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น มาชำระ และปรับปรุงแก้ไขตัวบทกฎหมายต่างๆ ให้มีความยุติธรรมและเหมาะสมกับยุคสมัยมากขึ้น โดยโปรดเกล้าฯ ให้ชำระขึ้น และได้ประกาศใช้เมื่อวันที่ ๓๐ มกราคม พ.ศ. ๒๓๔๗* นอกจากจะนำกฎหมายเก่าที่ใช้กันในสมัยอยุธยามาชำระแล้ว ก็ยังได้ตรากฎหมายใหม่เพิ่มเติมอีกด้วย
ประเทศไทยใช้กฎหมายตราสามดวงเป็นหลักในการปกครองบ้านเมืองในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น จนกระทั่งไทยต้องเผชิญกับลัทธิจักรวรรดินิยมตะวันตก และในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวต้องทำสนธิสัญญาเบาว์ริงกับอังกฤษในพ.ศ. ๒๓๙๘ และทำสนธิสัญญาในลักษณะเดียวกันกับชาติตะวันตกอื่นๆ ชาติตะวันตกเหล่านั้นมีระบบกฎหมายที่แตกต่างไปจากกฎหมายของไทย และมองว่ากฎหมายไทยป่าเถื่อน จึงเรียกร้องสิทธิสภาพนอกอาณาเขตจากไทย เพื่อจะได้ไม่ต้องอยู่ภายใต้บังคับของกฎหมายไทยและศาลไทย ต่อมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงต้องเร่งรีบปฏิรูปกฎหมาย และการศาลของไทยให้เป็นที่ยอมรับของชาติตะวันตก เพื่อไทยจะได้เอกราชทางกฎหมายและการศาลคืนมา โดยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งคณะกรรมการตรวจชำระกฎหมาย และจัดทำประมวลกฎหมายใหม่ขึ้น การชำระและการร่างกฎหมายใหม่นั้นได้กระทำอย่างต่อเนื่องมาเป็นระยะๆเมื่อกฎหมายลักษณะใดเสร็จ ก็ประกาศใช้ไปพลางๆ ก่อน จนใน พ.ศ. ๒๔๗๘ จึงประกาศใช้กฎหมายใหม่ได้ครบทุกลักษณะ และกฎหมายตราสามดวงก็ได้ยกเลิกไปในที่สุด
ที่มาของกฎหมายตราสามดวง
การทำความเข้าใจเกี่ยวกับที่มาของกฎหมายตราสามดวงนั้น ควรเข้าใจความหมายของคำว่า “กฎหมาย” ก่อน ซึ่งพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ ได้ให้ความหมายของกฎหมายว่า“กฎที่สถาบันหรือผู้มีอำนาจสูงสุดในรัฐตราขึ้น หรือที่เกิดขึ้นจากจารีตประเพณีอันเป็นที่ยอมรับนับถือ เพื่อใช้ในการบริหารประเทศ เพื่อใช้บังคับบุคคลให้ปฏิบัติตาม หรือเพื่อกำหนดระเบียบแห่งความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลหรือระหว่างบุคคลกับรัฐ” ดังนั้นที่มาของตัวบทกฎหมายต่างๆ ที่ใช้กันมานานกว่า ๔๐๐ ปีในสังคมไทย และได้นำมาประมวลไว้ในกฎหมายตราสามดวง จึงสะท้อนความเป็นมาทางประวัติศาสตร์ ทั้งทางด้านการเมือง การปกครอง เศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมของไทย ในสมัยอยุธยากฎหมายไทยได้รับอิทธิพลจากวัฒนธรรมอินเดีย โดยผ่านมาทางมอญ คือ “คัมภีร์พระธรรมศาสตร์” ซึ่งมอญเรียกว่า “คัมภีร์ธัมมสัตถัม” คัมภีร์พระธรรมศาสตร์ถือว่าเป็นคัมภีร์ศักดิ์สิทธิ์ ตามความเชื่อว่ามิได้เกิดขึ้นจากสติปัญญาของ มนุษย์ แต่เป็นผลงานที่พระผู้เป็นเจ้าประทานมาให้เป็นหลักในการอำนวยความยุติธรรมของพระมหากษัตริย์ คัมภีร์พระธรรมศาสตร์ได้เผยแพร่ไปในดินแดนต่างๆ ของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่ได้รับอิทธิพลจากวัฒนธรรมอินเดีย ซึ่งกฎหมายของอยุธยาที่ได้มีการประกาศใช้ตั้งแต่สมัยสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ (พระเจ้าอู่ทอง พ.ศ. ๑๘๙๓ - ๑๙๑๒) ก็ได้รับอิทธิพลมาจากคัมภีร์พระธรรมศาสตร์เช่นกัน และได้มีการปรับปรุงแก้ไขกฎหมายลักษณะต่างๆ หลายครั้งในรัชกาลต่อๆ มา รวมทั้งมีการตรากฎหมายใหม่เพิ่มเติมอีกด้วย กฎหมายต่างๆ ที่เป็นการสืบสาขาคดี โดยยึดมูลคดีตามคัมภีร์พระธรรมศาสตร์เป็นหลักนั้น เรียกว่า “พระราชศาสตร์”
ขณะเดียวกันพระมหากษัตริย์ไทยแต่ละพระองค์ก็ได้ทรงออกกฎเกณฑ์ต่างๆ ในการปกครองและการบริหารราชการแผ่นดินตามความจำเป็นและเหมาะสม ซึ่งเป็นเรื่องนอกเหนือไปจากที่มีกำหนดไว้ในมูลคดีตามคัมภีร์พระธรรมศาสตร์ รวมถึงการวินิจฉัยคดีความต่างๆ รวบรวมเป็นกฎหมายของแผ่นดินอีกส่วนหนึ่ง เรียกว่า “พระราชนิติศาสตร์ หรือพระราชนิติคดี” ดังนั้นตัวบท กฎหมายต่างๆ ในกฎหมายตราสามดวงจึงเป็นทั้ง “พระธรรมศาสตร์” และ “พระราชศาสตร์” และ “พระราชนิติศาสตร์ หรือ พระราชนิติคดี” ผสมผสานกันโดยมีคัมภีร์ พระธรรมศาสตร์เป็นแกนหลักที่สำคัญ
เมื่อกรุงศรีอยุธยาเสื่อมอำนาจและสิ้นสุดลงใน พ.ศ. ๒๓๑๐ สมเด็จพระเจ้าตากสิน มหาราชได้ทรงกอบกู้ชาติจนได้รับอิสรภาพกลับคืนมา และทรงเร่งบูรณะฟื้นฟูบ้านเมืองตลอดระยะเวลา ๑๕ ปี จนกระทั่งถึงรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ซึ่งเป็นการเริ่มต้นสมัยรัตนโกสินทร์ พระองค์ก็ได้ทรงทำนุบำรุงประเทศในทุกด้าน โดยเฉพาะสรรพวิชาการความรู้ต่างๆ ที่ขาดตอนไป เนื่องจากการเสียกรุงศรีอยุธยาดังกล่าวมาแล้ว
Advertisement
![การถวายสังฆทานที่ถูกต้อง โดยท่าน "ว.วชิรเมธี" การถวายสังฆทานที่ถูกต้อง โดยท่าน "ว.วชิรเมธี"](news_pic/p20995240639.jpg) เปิดอ่าน 15,977 ครั้ง ![เกร็ดประวัติวัดโพธิ์ เกร็ดประวัติวัดโพธิ์](news_pic/p72696980754.jpg) เปิดอ่าน 23,978 ครั้ง ![วันวิสาขบูชา คือวันอะไร วันวิสาขบูชา คือวันอะไร](news_pic/p77445111519.jpg) เปิดอ่าน 8,366 ครั้ง ![ประวัติ มหาตมะ คานธี ประวัติ มหาตมะ คานธี](news_pic/p16281500818.jpg) เปิดอ่าน 63,485 ครั้ง ![กาลามสูตร กาลามสูตร](news_pic/p63187920947.jpg) เปิดอ่าน 78,737 ครั้ง ![24 กันยายน วันมหิดล 24 กันยายน วันมหิดล](news_pic/p99903591342.jpg) เปิดอ่าน 20,302 ครั้ง ![แบบธรรมเนียม ประเพณีไทย แบบธรรมเนียม ประเพณีไทย](news_pic/p87750891112.jpg) เปิดอ่าน 24,779 ครั้ง ![1 เมษายน วันข้าราชการพลเรือน 1 เมษายน วันข้าราชการพลเรือน](news_pic/pic/p90473460838.jpg) เปิดอ่าน 13,996 ครั้ง ![ความสำคัญของวันวิสาขบูชา ความสำคัญของวันวิสาขบูชา](news_pic/p78096290756.jpg) เปิดอ่าน 29,313 ครั้ง ![พระพุทธรูปในศิลปะไทยสมัยต่าง ๆ พระพุทธรูปในศิลปะไทยสมัยต่าง ๆ](news_pic/p98444791703.jpg) เปิดอ่าน 60,491 ครั้ง ![ร่วมทำความดี ถวายเป็นพระราชกุศล แด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ร่วมทำความดี ถวายเป็นพระราชกุศล แด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ](news_pic/arrow.jpg) เปิดอ่าน 30,221 ครั้ง ![ความหมายของตัวเลขบนตั๋วรถเมล์ ความหมายของตัวเลขบนตั๋วรถเมล์](news_pic/p63467981121.jpg) เปิดอ่าน 23,906 ครั้ง ![ลี กวน ยู บุรุษผู้ยิ่งใหญ่ ลี กวน ยู บุรุษผู้ยิ่งใหญ่](news_pic/p26905990519.jpg) เปิดอ่าน 14,229 ครั้ง ![ดอกไม้ประจำจังหวัด ดอกไม้ประจำจังหวัด](news_pic/p53620051142.jpg) เปิดอ่าน 99,082 ครั้ง ![พุทธคุณ 3 พุทธคุณ 3](news_pic/p39098170231.jpg) เปิดอ่าน 49,291 ครั้ง ![สงครามครูเสด สงครามครูเสด](news_pic/p76807942100.jpg) เปิดอ่าน 212,873 ครั้ง
|
![ที่มาของคำว่า "อัสสัมชัญ" ที่มาของคำว่า "อัสสัมชัญ"](news_pic/p97033211011.jpg)
เปิดอ่าน 18,055 ☕ คลิกอ่านเลย |
![เทศกาล ไหว้พระจันทร์ เทศกาล ไหว้พระจันทร์](news_pic/p89422111716.jpg)
เปิดอ่าน 18,121 ☕ คลิกอ่านเลย | ![ประเพณีการบอกหมาก ในงานแต่งงาน ประเพณีการบอกหมาก ในงานแต่งงาน](news_pic/p46400040804.jpg)
เปิดอ่าน 29,580 ☕ คลิกอ่านเลย | ![อารยธรรมกรีกโบราณ อารยธรรมกรีกโบราณ](news_pic/p51461161823.jpg)
เปิดอ่าน 43,352 ☕ คลิกอ่านเลย | ![คุณสมบัติของรัฐมนตรี คุณสมบัติของรัฐมนตรี](news_pic/p32538941358.jpg)
เปิดอ่าน 47,675 ☕ คลิกอ่านเลย | ![ศิลปะการเห่เรือ ศิลปะการเห่เรือ](news_pic/p63977410809.jpg)
เปิดอ่าน 33,489 ☕ คลิกอ่านเลย | !["เมียนมาร์" "เบอร์มา" ชื่อนั้นสำคัญไฉน "เมียนมาร์" "เบอร์มา" ชื่อนั้นสำคัญไฉน](news_pic/p73645920836.jpg)
เปิดอ่าน 14,798 ☕ คลิกอ่านเลย |
|
≡ เรื่องน่าอ่าน/สาระน่ารู้ ≡ ![โกรธบ่อยโรคเพียบแน่ สุขภาพแย่ชัวร์ ! โกรธบ่อยโรคเพียบแน่ สุขภาพแย่ชัวร์ !](news_pic/p66109020635.jpg)
เปิดอ่าน 14,611 ครั้ง | ![26 มิถุนายน วันสุนทรภู่ 26 มิถุนายน วันสุนทรภู่](news_pic/p98695901041.jpg)
เปิดอ่าน 18,095 ครั้ง | ![การเขียนรายงานโครงงานวิทยาศาสตร์ การเขียนรายงานโครงงานวิทยาศาสตร์](news_pic/p79180191024.jpg)
เปิดอ่าน 56,606 ครั้ง | ![10 บุคคลสำคัญ ผู้ทรงอิทธิพลของโลก 10 บุคคลสำคัญ ผู้ทรงอิทธิพลของโลก](news_pic/p77616981145.jpg)
เปิดอ่าน 243,183 ครั้ง | ![ผู้ป่วยโรคมะเร็งที่เป็นเบาหวาน กินอย่างไรดี ผู้ป่วยโรคมะเร็งที่เป็นเบาหวาน กินอย่างไรดี](news_pic/p86407690835.jpg)
เปิดอ่าน 12,084 ครั้ง |
|
|