Advertisement
ส่องกล้อง
ส่องกล้องมองคำว่า"ทุกข์"
"ความทุกข์ทั้งหลายที่เป็นความทุกข์ทางใจนี้ เป็นเพราะว่าเรามองดูปรากฏการณ์ในชีวิตด้วยความไม่ชัดเจน"
"ยังไม่สนใจธรรมะ เพราะชีวิตยังไม่มีทุกข์"
คนจำนวนมากคิดเช่นนี้ เพราะคำว่า "ทุกข์" นั้นฟังดูเป็นเรื่องหนักหนาสาหัสในชีวิต ทั้งที่ความจริงแล้ว ความหมายของคำนี้ในธรรมะของพุทธศาสนามีความละเอียดอ่อนยิ่งนัก หากศึกษาจริงๆ แล้วจะรู้สึกทึ่งและอัศจรรย์ใจในอัจฉริยภาพของตัวผู้ค้นพบยิ่งนัก
จะรู้สึกอย่างไรหากบอกว่าในทุกๆ จังหวะและท่วงทำนองของการดำเนินชีวิตมีทุกข์แฝงอยู่ทุกขณะ
ไม่รู้จัก-อย่ารีบบอกว่าไม่มี
อย่าเพิ่งเถียงถ้ายังไม่ได้คำอธิบายในเรื่องนี้ของ ดร.ระวี ภาวิไล ที่ส่องกล้องมองดูคำว่าทุกข์ได้ละเอียดไม่แพ้การส่องกล้องดูดาวบนท้องฟ้าเลย
"คำว่าปัญหากับความทุกข์ในทางพระพุทธศาสนาใช้แทนกันได้ คำว่าปัญหาเป็นคำสมัยใหม่ เราจะพิจารณาได้ว่าสิ่งที่เราเรียกว่าปัญหานี้คือ ความทุกข์นั่นเอง แต่เวลาพูดความทุกข์จะดูเหมือนหนัก พูดคำว่าปัญหาเป็นเรื่องทันสมัย แล้วเราจะพบว่าสิ่งที่เราต้องแก้ก็คือ ความไม่สะดวกสบายที่ทนได้ยากนั่นเอง
"ตามที่บอกว่าชีวิตเป็นความทุกข์เป็นปัญหานั้น ไม่ใช่ว่าการกล่าวเช่นนั้นเป็นการมองโลกในแง่ร้าย แต่เป็นการกล่าวถึงสภาวะที่เป็นจริงในชีวิตของเรา"
ไม่เชื่อลองฟังต่อไปได้
"นับตั้งแต่เรารู้สึกตัวลืมตาขึ้นวันหนึ่งๆ จะพบปัญหาที่ต้องแก้ถัดกันไป แก้ปัญหานั้นปัญหาใหม่ก็เข้ามาเรื่อย ถ้าจะสังเกตตั้งแต่เช้า ปัญหาทำอย่างไรเราจะมาถึงที่ทำงานได้โดยเรียบร้อย แม้เมื่อถึงที่ทำงานเราจะพบปัญหารออยู่บนโต๊ะ จะต้องแก้อันนั้นอันนี้เรื่อยไป ชีวิตก็จะเป็นอย่างนี้
"ปัญหาหรือความทุกข์ทางกายนี้เป็นส่วนหนึ่ง แต่ส่งที่น่าจะสังเกตได้ก็คือว่า ส่วนใจมันพลอยไปกับกายมากน้อยแค่ไหน ทั้งที่ส่วนใจก็มีความทุกข์ทางใจอยู่แล้ว คือความเศร้าโศก ความคับแค้นใจ ซึ่งส่วนของจิตใจนี้อาจจะเกิดขึ้นเพราะความทุกข์ทางกายทำให้เกิด หรืออาจเกิดแม้ความทุกข์ทางกายไม่มีก็ได้
"นับเป็นเรื่องที่มีความซับซ้อนในสาเหตุ และสาเหตุเหล่านี้ทางพฤติกรรมสามารถวิเคราะห์ได้ว่าเกิดขึ้นมาอย่างไร แล้วก็รู้หนทางที่จะบรรเทามันลงไป"
ในบรรดาความทุกข์ที่แบ่งออกเป็นทางกายและทางใจนั้น อ.ระวีบอกว่า
"ความทุกข์ทางใจเกิดขึ้นโดยไม่จำเป็น แล้วเราจะพบว่ามนุษย์ได้สร้างกลไกขึ้นทั้งในตัวเองและสังคม ทำให้เกิดความกดดันและความทุกข์ทางใจขึ้น โดยคนส่วนใหญ่อาจจะมองข้ามไป หรืออาจจะมองไม่เห็น มันก็กลายเป็นปัญหาหรือเป็นทุกข์ ความทุกข์ทางใจเหล่านี้เป็นสิ่งที่การอบรมและการฝึกฝนใจสามารถทำให้มันระงับไปได้"
ความทุกข์ทางใจเกิดขึ้นโดยไม่จำเป็น-เป็นประเด็นที่ควรให้ความสนใจเป็นอย่างมาก เพราะถ้าเป็นเช่นนั้นวันหนึ่งๆ คนเราทุกข์ทางใจไปโดยสิ้นเปลืองไม่ใช่น้อย
บอกแค่นี้คงไม่ทำให้คิ้วที่ขมวดอยู่คลายออกไปได้ ต้องรับรู้การแจกแจงปฏิบัติการของสิ่งที่เรียกว่าทุกข์เสียก่อน
ทุกข์กาย-ทุกข์ใจแน่
กายไม่ทุกข์-ใจทุกข์ไปล่วงหน้า
"ตัวอย่างความพัวพันระหว่างทุกข์ทางกายและทุกข์ทางใจที่อาจจะได้พบกันในชีวิตประจำวัน สมมุติว่าเราเป็นเด็กไม่สบายแล้วไปหาหมอ หมอบอกว่าเราเป็นไข้หวัด ต้องฉีดยา ถ้าเด็กคนนั้นเคยฉีดยามาหนหนึ่งแล้ว พอบอกต้องฉีดยาอีกมันเกิดทุกข์ขึ้นมาทันที ความทุกข์ที่ได้รับฟังว่าต้องเอาเข็มมาแทงลงไปในเนื้อ ในขณะนั้นทุกข์ทางกายยังไม่ได้เกิด แต่ทุกข์ทางใจเกิดขึ้นแล้ว อาจจะเริ่มมีอาการเป็นทุกข์ เริ่มน้ำตาคลอ พอหมอเอาเข็มฉีดยาดูดยาออกมาจากหลอดก็เริ่มจะมีความทุกข์ทางกายบ้าง แต่ไม่เจ็บ น้ำตาไหลได้
"เราเป็นผู้ใหญ่รู้สึกแต่คงไม่ถึงกับน้ำตาไหล เห็นหมอทำอย่างนั้นเราก็เริ่มรู้สึก หมอเอาเข็มฉีดยามาบีบยาให้ยามันไล่ แล้วก็เอามาจรดลง แล้วลองนึกทบทวนดูว่าเรารู้สึกอย่างไร จะรู้สึกไม่สบายใจ หมอเริ่มกดเข็ม บางครั้งเราก็มอง บางครั้งเราก็ไม่อยากมอง ลองมองดูและลองพิจารณาดูตอนที่เข็มมันจรด ความทุกข์ทางกายยังไม่เกิดขึ้น แต่เรามีความไม่สบายใจ พอหมอกดเข็มเข้าไปในเนื้อเรา นึกว่าเราเจ็บ แต่ที่จริงถ้าเราเพ่งใจลงไปในขณะเข็มกดลงไปในเนื้อ จะพบว่ามันยังไม่เจ็บ ความทุกข์ทางกายยังไม่มี แต่เมื่อเข็มมันลงไปลึกพอประมาณแล้ว และเมื่อหมอเริ่มกดยาเข้าไป ความเจ็บมันจะมี
"ถ้ามีสติอยู่กับปัจจุบัน เจ็บที่แล้วไปอย่าไปนึกถึงมันอีก เจ็บที่กำลังเจ็บดูมัน เจ็บที่ยังไม่มา อย่าเพิ่งไปเจ็บก่อน เราจะพบว่าความเจ็บได้เป็นทุกข์ก้อนใหญ่ที่เราจะต้องแบกไว้ แต่ความเจ็บนั้นมันเป็นชั่วขณะๆ พอหมอถอนเข็มออกแล้วขยี้ตอนนั้นเราจะเจ็บมากชั่วขณะ แล้วก็จะชา แต่ถ้าเราไม่ทำอย่างนั้นจะรู้สึกว่าความเจ็บจริงๆ กับความที่ใจเราเป็นทุกข์มันปนเปกันไปหมด ไม่รู้ส่วนไหนเป็นทุกข์ทางกาย ส่วนไหนเป็นทุกข์ทางใจ
"ถ้าเป็นเด็ก เด็กจะร้องก่อนเข็มจะถูก เมื่อถูกเข็มแทงก็ร้องลั่น พอหมอถอนเข็มออกก็ยังร้องอยู่ เพราะโกรธหมอ นี่คือตัวอย่างที่ยกขึ้นมาเพื่อให้เห็นกลไกของสิ่งที่เรียกว่าความทุกข์"
"ความทุกข์ทั้งหลายที่เป็นความทุกข์ทางใจนี้ เป็นเพราะว่าเรามองดูปรากฏการณ์ในชีวิตด้วยความไม่ชัดเจน ทำอย่างไรจะเห็นสภาวะชัดเจน ทำอย่างไรจะรู้ทัน"
โจทย์นี้หาคำตอบได้ไม่ยาก!
**********
คอลัมน์ ร้อยเหลี่ยมพันมุม
โดย วีณา โดมพนานคร
วันที่ 5 มี.ค. 2552
Advertisement
![-->>>ตามไปดู Miss Thailand World 2009 ซ้อมเดินชุดว่ายน้ำ^-^ -->>>ตามไปดู Miss Thailand World 2009 ซ้อมเดินชุดว่ายน้ำ^-^](news_pic/p96899550409.jpg) เปิดอ่าน 6,474 ครั้ง ![ชีวิตมีอุปสรรคเสมอ กับ ข้อดีของความทุกข์ ชีวิตมีอุปสรรคเสมอ กับ ข้อดีของความทุกข์](news_pic/p32326262257.jpg) เปิดอ่าน 6,417 ครั้ง ![เที่ยวน้ำตกงาม ตามรอยเสด็จประพาส ร.5 เที่ยวน้ำตกงาม ตามรอยเสด็จประพาส ร.5](news_pic/p56335872013.jpg) เปิดอ่าน 6,441 ครั้ง ![งานวิจัย เคี้ยวหมากฝรั่ง.ในห้องเรียน...ทำให้ผลการเรียนดีขึ้น.... งานวิจัย เคี้ยวหมากฝรั่ง.ในห้องเรียน...ทำให้ผลการเรียนดีขึ้น....](news_pic/arrow.jpg) เปิดอ่าน 6,421 ครั้ง ![เผยแพร่งานวิชาการ นวัตกรรมการศึกษาปฐมวัย เผยแพร่งานวิชาการ นวัตกรรมการศึกษาปฐมวัย](news_pic/arrow.jpg) เปิดอ่าน 6,430 ครั้ง ![คุยเฟื่องเรื่องขุนช้างขุนแผน.....ตอนขุนช้างถวายฏีกา คุยเฟื่องเรื่องขุนช้างขุนแผน.....ตอนขุนช้างถวายฏีกา](news_pic/p37899990547.jpg) เปิดอ่าน 13,419 ครั้ง ![อานิสงส์ อานิสงส์](news_pic/p10979932350.jpg) เปิดอ่าน 6,422 ครั้ง ![การแยกเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา การแยกเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา](news_pic/arrow.jpg) เปิดอ่าน 6,487 ครั้ง ![นางฟ้า...ตกสวรรค์....อีกคน นางฟ้า...ตกสวรรค์....อีกคน](news_pic/arrow.jpg) เปิดอ่าน 6,418 ครั้ง ![ห่วง ห่วง](news_pic/p79439751946.jpg) เปิดอ่าน 6,416 ครั้ง ![เนื้อคู่กับพรหมลิขิต......เพราะพรหมลิขิตใช่ไหม??? เนื้อคู่กับพรหมลิขิต......เพราะพรหมลิขิตใช่ไหม???](news_pic/arrow.jpg) เปิดอ่าน 6,420 ครั้ง ![พืชผัก พืชผัก](news_pic/p67115751913.jpg) เปิดอ่าน 6,440 ครั้ง ![3 นิสัยป่วน... ชวนให้อ้วน 3 นิสัยป่วน... ชวนให้อ้วน](news_pic/p79171731736.jpg) เปิดอ่าน 6,410 ครั้ง ![สังคมย่อยยับ..... เพราะคนจับผิด สังคมย่อยยับ..... เพราะคนจับผิด](news_pic/p16211340624.jpg) เปิดอ่าน 6,497 ครั้ง ![?ฉัน รัก เธอ? ?ฉัน รัก เธอ?](news_pic/arrow.jpg) เปิดอ่าน 6,425 ครั้ง ![มหัศจรรย์...เหล็กไหล...ธาตุกายสิทธิ์ (ตอนที่ 2) กำเนิดเหล็กไหล มหัศจรรย์...เหล็กไหล...ธาตุกายสิทธิ์ (ตอนที่ 2) กำเนิดเหล็กไหล](news_pic/p58170112238.jpg) เปิดอ่าน 6,439 ครั้ง
|
![ปูนาขาเก...เซมารู.... ปูนาขาเก...เซมารู....](news_pic/p39004550844.jpg)
เปิดอ่าน 6,441 ☕ คลิกอ่านเลย |
![รายงานผล การพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาโดยการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาแบบยั่งยืน รายงานผล การพัฒนาคุณภาพสถานศึกษาโดยการประกันคุณภาพภายในสถานศึกษาแบบยั่งยืน](news_pic/arrow.jpg)
เปิดอ่าน 6,409 ☕ คลิกอ่านเลย | ![ทํานายความรักจากวันเกิดของคุณๆ มาแล้ว รีบ มาดู...แม่น ๆ ๆ ครับ เหมือนเห็นกับ ตา ทํานายความรักจากวันเกิดของคุณๆ มาแล้ว รีบ มาดู...แม่น ๆ ๆ ครับ เหมือนเห็นกับ ตา](news_pic/p23000770906.jpg)
เปิดอ่าน 6,404 ☕ คลิกอ่านเลย | ![ตัวอย่างหนังตำนานสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ภาค 3 และ 4(หนังไทยที่คนไทยควรชม) ตัวอย่างหนังตำนานสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ภาค 3 และ 4(หนังไทยที่คนไทยควรชม)](news_pic/p24416340624.jpg)
เปิดอ่าน 6,464 ☕ คลิกอ่านเลย | ![แฟนๆ เวียดนามเทใจ "ริต้า-แอฟ" คะแนนโหวตนำหน้า แฟนๆ เวียดนามเทใจ "ริต้า-แอฟ" คะแนนโหวตนำหน้า](news_pic/p72040720426.jpg)
เปิดอ่าน 6,416 ☕ คลิกอ่านเลย | ![..01. ประวัติศาสตร์มักซ้ำรอยเสมอ ...79 ......(ข้อคิดรายวัน) ..01. ประวัติศาสตร์มักซ้ำรอยเสมอ ...79 ......(ข้อคิดรายวัน)](news_pic/p57037102326.jpg)
เปิดอ่าน 6,415 ☕ คลิกอ่านเลย | ![ผลงานวิชาการเผยแพร่ ผลงานวิชาการเผยแพร่](news_pic/arrow.jpg)
เปิดอ่าน 6,414 ☕ คลิกอ่านเลย |
|
≡ เรื่องน่าอ่าน/สาระน่ารู้ ≡ ![รับชมย้อนหลัง รมว.ศึกษาฯ กับนโยบายแก้ปัญหา โรงเรียน ICU จากรายการ ผชิญหน้า FaceTime (8 ก.พ. 2560) รับชมย้อนหลัง รมว.ศึกษาฯ กับนโยบายแก้ปัญหา โรงเรียน ICU จากรายการ ผชิญหน้า FaceTime (8 ก.พ. 2560)](news_pic/p96346481013.jpg)
เปิดอ่าน 18,660 ครั้ง | ![เตือนตากแดดนาน เสี่ยงเสียชีวิต เตือนตากแดดนาน เสี่ยงเสียชีวิต](news_pic/p97416232129.jpg)
เปิดอ่าน 11,556 ครั้ง | ![คืนครูสู่ห้องเรียน คืนครูสู่ห้องเรียน](news_pic/p97690860225.jpg)
เปิดอ่าน 16,802 ครั้ง | ![กินยาให้ถูกโรค กินยาให้ถูกโรค](news_pic/p78524200545.jpg)
เปิดอ่าน 18,434 ครั้ง | ![ฝึกอ่านอังกฤษกับนิทานโดยครูเชอรี่ English Bright ฝึกอ่านอังกฤษกับนิทานโดยครูเชอรี่ English Bright](news_pic/p88253861036.jpg)
เปิดอ่าน 34,771 ครั้ง |
|
|