Advertisement
.....พระเมรุมาศ พระเมรุ และเมรุ สมัยกรุงรัตนโกสินทร์.....
พระเมรุมาศ ... พระเมรุมาศใช้ในพระราชพิธีพระบรมศพสำหรับ “การตาย” ที่ใช้ราชาศัพท์ว่า “สวรรคต” เช่น พระมหากษัตริย์, พระอัครมเหสี พระบรมราชินี พระราชชนนี พระบวรราชเจ้า (อุปราชวังหน้า) พระบรมโอรสาธิราช เป็นต้น ภายในจะมีพระเมรุทอง ทั่วไปนิยมเป็นกุฎาคารหรือเรือนยอด พระเมรุทองใช้ในงานพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นครั้งสุดท้ายตามโบราณราชประเพณี
พระเมรุ .... พระเมรุใช้สำหรับราชวงศ์ที่ทรงฐานานุศักดิ์เมื่อตายใช้ราชาศัพท์ว่า ทิวงคต หรือ สิ้นพระชนม์ ในพระเมรุไม่มีพระเมรุทอง
พระเมรุพิมาน .... เป็นสมมุตินาม คือ อาคารถาวรที่ใดที่หนึ่ง ซึ่งตั้งพระบรมศพ หรือพระศพ ครั้นเวลาถวายพระเพลิงอัญเชิญพระบรมศพ หรือพระศพจากพระเมรุพิมานไปถวายพระเพลิงที่พระเมร ุ(ขนาดน้อย) อีกแห่งใกล้ๆ กันหรือไม่ไกลกันมาก
พระเมรุบรรพต ..... พระเมรุซึ่งสร้างบนภูเขาสมมุติ
เมรุทิศ .... คือเมรุประจำ 4 ทิศ หรือ 8 ทิศ หรืออาจลดลงสุดแต่เหตุการณ์
เมรุประตู.... คือเมรุที่ทำเป็นประตูเข้าออก
เมรุแทรก.... คือเมรุซึ่งแทรกกลางระหว่างเมรุทิศทั้ง 4 หรือ จะแทรกตรงไหนก็ได้สุดแต่ความเหมาะสม
เมรุพระบุพโพ.... คือเมรุขนาดน้อย สำหรับถวายพระเพลิงพระบุพโพ (น้ำเหลือง) ส่วนใหญ่จะทำที่วัดมหาธาตุ ฯลฯ
ภาพพระเมรุมาศ พระเมรุ และเมรุ ต่อไปนี้ เป็นสถาปัตยกรรมแบบกุฎาคารหรือเรือนยอด ซึ่งเป็นศิลปวัฒนธรรมอนุรักษ์สืบทอดจากโบราณราชประเพณี และพัฒนามาเป็นลำดับตามควรแก่โอกาส และตามภาวะสังคม
ณ ปัจจุบัน ศิลปวัฒนธรรมแบบนี้ประเทศไทยเป็นประเทศเดียวในโลกที่ได้มีโอกาสสืบทอด อนุรักษ์ แสดง ศิลปสถาปัตยกรรมแบบพระเมรุเป็นเอกในโลก
พระเมรุมาศ พระเมรุ และเมรุนี้ ปัจจุบันยังเป็นโอกาสให้สถาปนิกได้มีโอกาสแสดงความคิดเนรมิตสร้างสรรค์ สืบทอด อนุรักษ์ ขนบประเพณี นับว่า สถาปนิกบรรพบุรุษท่านได้มอบสมบัติทางปัญญา (Intellectual prorerty) ไว้ให้ นับเป็นมรดกอันล้ำค่า สมควรสืบทอดต่อไปเท่าที่ภาวะของสังคมจะอำนวยให้
ข้อมูลอ้างอิง : หนังสือ “ พระเมรุมาศ พระเมรุ และเมรุ สมัยกรุงรัตนโกสินทร
โดย ศาสตราจารย์ น.อ.สมภพ ภิรมย์ ร.น. ราชบัณฑิต
ภาพรูปแบบพระเมรุมาศ พระเมรุ และเมรุ ในช่วงพุทธศตวรรษที่ ๒๔
|
๑.
|
พระเมรุ พระนางเจ้ารำเพยภมราภิรมย์ (สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี ในรัชกาลที่ ๔)
เป็นภาพถ่ายเมรุครั้งแรกในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๐๕ |
๒.
|
พระเมรุมาศ (เมรุใหญ่) ซึ่งมีพระเมรุทองอยู่ภายใน พระเมรุมาศพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
เป็นพระเมรุมาศตามแบบโบราณราชประเพณีศรีอยุธยาและรัตนโกสินทร์ องค์สุดท้าย ซึ่งกระบวนแห่มีรูปสัตว์หิมพานต์ตั้งบุษบกไตรสังเค็ด แห่เป็นคู่ ๆ รวม ๔๐ คู่ด้วย |
๓.
|
พระเมรุบรรพตสมโภชพระบรมอัฐิพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยและสมเด็จพระศรีสุริเยนทรามาตย์ เมื่องานแล้ว สมโภชพระศพสมเด็จเจ้าฟ้าจันทรมณฑล แต่พระราชเพลิงในพระเมรุน้อยที่เชิงภูเขา |
๔.
|
งานออกพระเมรุ พระศพสมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พ.ศ. ๒๔๒๓ |
๕.
|
พระเมรุพิมาน (พระอุโบสถวัดบวรสถานสุทธาวาส ซ้าย) พระเมรุมณฑป (ขวา) และพระเมรุประตู สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร (องค์แรก) |
๖.
|
พระเมรุพระองค์เจ้านภางค์นิพัทธพงษ์ ที่วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษดิ์ |
๗.
|
พระเมรุ ๕ ยอด สมเด็จเจ้าฟ้าพาหุรัดมณีมัย (กรมพระเทพนารีรัตน์) และสมเด็จเจ้าฟ้าศิริราชกกุธภัณฑ์
ณ ท้องสนามหลวง (วัตถุก่อสร้างที่เหลือจากงานพระเมรุเป็นต้นกำเนิดให้เกิด “โรงพยาบาลศิริราช”) |
๘.
|
พระเมรุ เจ้าฟ้านภาพรจำรัสศรี และพระองค์เจ้าสมัยวุฒิวโรดม ณ ท้องสนามหลวง |
๙.
|
พระเมรุ พระองค์เจ้าอิสริยาภรณ์ และพระองค์เจ้าอรองค์ฯ พระเมรุหน้าพลับพลาอิสริยาภรณ์ ที่วัดเทพศิรินทร์ เป็นงานแรก |
๙.
|
พระเมรุพระองค์เจ้าอุรุพงษ์รัชสมโภช ที่สวนมิสกวัน พ.ศ.๒๔๕๒ |
๑๐.
|
พระเมรุ พระองค์เจ้าอุรุพงษ์รัชสมโภชที่สวนมิสกวัน ต่อมาเป็นเมรุเจ้าคุณจอมมารดาเปี่ยม
(สมเด็จพระปิยมาวดีฯ) เป็นงานที่สอง |
๑๑.
|
พระเมรุมาศพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นต้นแบบพระเมรุมาศแบบใหม่ครั้งแรกของกรุงรัตนโกสินทร์ |
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเมื่อทรงดำรงพระชนม์อยู่โดยสวัสดิภาพ พระราชทานพระกระแสพระราชดำรัสสั่งถึงการพระบรมศพของพระองค์ไว้ดังนี้.-
“แต่ก่อนมา ถ้าพระเจ้าแผ่นดินสวรรคตลง ก็ต้องปลูกเมรุใหญ่ซึ่งคนไม่เคยเห็นแล้วจะนึกเดาไม่ถูกว่าโตใหญ่เพียงไร เปลืองทั้งแรงคนและเปลืองทั้งพระราชทรัพย์ ถ้าจะทำในเวลานี้ดูไม่สมกับการที่เปลี่ยนแปลงของบ้านเมือง ไม่เป็นเกียรติยศยืดยาวไปได้เท่าใด ไม่เป็นประโยชน์แก่คนทั้งปวง กลับเป็นความเดือดร้อน ถ้าเป็นการศพท่านผู้มีพระคุณ หรือผู้มีบรรดาศักดิ์ใหญ่ อันควรจะได้เกียรติยศ ฉันก็ไม่อาจจะลดทอน ด้วยเกรงว่าคนจะไม่เข้าใจว่า เพราะผู้นั้นประพฤติไม่ดีอย่างหนึ่งอย่างใด จึงไม่ทำการศพให้สมเกียรติยศซึ่งควรจะได้ แต่เมื่อตัวฉันเองแล้วเห็นว่าไม่มีข้อขัดข้องอันใด เป็นถ้อยคำที่จะพูดได้ถนัด จึงขอให้ยกเลิกงานพระเมรุใหญ่นั้นเสีย ปลูกแต่ที่เผาอันพอสมควร ณ ท้องสนามหลวง แล้วแต่จะเห็นสมควรกันต่อไป”
(เทศาภิบาล เล่ม 10 หน้า 59 และจากเรื่องงานถวายพระเพลิงศพ พระบรมศพ โดย นายยิ้ม ปัณฑยางกูร ในหนังสือจันทรเกษม ฉบับที่ 11 เมษายน 2499) อ้างตามหนังสือพระเมรุมาศฯ....ปริยวาที
![](http://www.hrh84yrs.org/kw_rip/meru/12.gif)
๑๒.
|
พระเมรุ กรมหลวงนครไชยศรีสุรเดช วัดเบญจมบพิตร |
๑๓.
|
พระเมรุ สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส พ.ศ.๒๔๖๕ |
๑๔.
|
พระเมรุมาศ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถพระพันปีหลวง ในรัชกาลที่ ๖ และ ๗
เมรุเจ้าคุณจอมมารดาเปี่ยม (สมเด็จพระปิยมาวดีฯ) เป็นงานที่สอง |
๑๕.
|
พระเมรุ สมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้ากรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ ทรงทางสถาปัตยกรรม
ทรงมณฑปผสมปรางค์ งามแปลกตาผสมผสานกันดี |
๑๖.
|
พระเมรุ สมเด็จเจ้าฟ้ากรมขุนเพชรบูรณอินทราชัย |
๑๗.
|
พระเมรุมาศ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ด้านหลัง (ตะวันออก) แสดงศาลาเปลื้องเครื่อง |
๑๘.
|
พระเมรุมาศ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทัศนียภาพเวลากลางคืน โปร่ง-เบา-เรียบ-ง่าย
งามสง่า เป็นสถาปัตยกรรมสมบูรณ์ลักษณ์(ARCHITECTONIC) |
๑๙.
|
พระเมรุ สมเด็จพระปิตุจฉาเจ้าสุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวี โปรดสังเกต ยอดมณฑป งดงามยิ่ง การออกจตุรมุขสมส่วน |
๒๐.
|
พระเมรุ สมเด็จพระราชปิตุลาบรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้ากรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช
สถาปัตยกรรมเรือนยอดทรงมงกุฏมั่นคง งดงาม เป็นสถาปัตยกรรมสมบูรณ์ลักษณ์ (ARCHITECTONIC)
พระเมรุมาศเป็นสถาปัตยกรรมกำมะลอชั่วคราว (PSEUDO ARCHITECTURE) แต่มั่นคงดุจของจริง
(PERMANENT) |
๒๑.
|
พระเมรุ สมเด็จเจ้าฟ้ากรมหลวงสงขลานครินทร์(จำลองแบบจากพระเมรุ
สมเด็จพระราชปิตุลาบรมพงศาพิมุข)พระที่นั่งทรงธรรม (ขวา) ศาลาเปลื้องเครื่อง (ซ้าย) |
๒๒.
|
พระเมรุมาศ พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล รัชกาลที่ ๘ |
๒๓.
|
พระเมรุมาศ สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ในรัชกาลที่ ๗
พระบรมราชินีพระองค์สุดท้าย ในสมัยสมบูรณาญาสิทธิราชย์ |
๒๔.
|
พระเมรุทิศ เป็น พระเมรุมณฑปขนาดน้อย |
๒๕.
|
พระเมรุ พระบุพโพ (น้ำเหลือง) ส่วนมากจะกระทำที่วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษดิ์ |
|
|
|
ที่มา : กระทู้ "พระเมรุมาศ พระเมรุ และเมรุ สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ "
http://topicstock.pantip.com/library/topicstock/2006/11/K4862392/K4862392.html |
Advertisement
![เอาไงดี? ...หางานใหม่แล้วค่อยลาออก กับ ลาออกแล้วค่อยหางานใหม่ !! เอาไงดี? ...หางานใหม่แล้วค่อยลาออก กับ ลาออกแล้วค่อยหางานใหม่ !!](news_pic/p64893081845.jpg) เปิดอ่าน 13,307 ครั้ง ![กูเกิลเจ๋งทดลอง"รถแห่งอนาคต Google Car "วิ่งได้เองบนท้องถนน กูเกิลเจ๋งทดลอง"รถแห่งอนาคต Google Car "วิ่งได้เองบนท้องถนน](news_pic/p63563912104.jpg) เปิดอ่าน 11,921 ครั้ง ![อยู่ใกล้ถนนใหญ่ เสี่ยงภัยรูมาทอยด์ อยู่ใกล้ถนนใหญ่ เสี่ยงภัยรูมาทอยด์](news_pic/p69835980840.jpg) เปิดอ่าน 11,948 ครั้ง ![เสริมสร้างทักษะให้ลูกน้อยไปกับ 3 กิจกรรมพัฒนา EF เสริมสร้างทักษะให้ลูกน้อยไปกับ 3 กิจกรรมพัฒนา EF](news_pic/p24166540527.jpg) เปิดอ่าน 12,918 ครั้ง ![วิธีแก้ปัญหาเสื้อผ้าเหม็นอับ วิธีแก้ปัญหาเสื้อผ้าเหม็นอับ](news_pic/p71564020629.jpg) เปิดอ่าน 32,503 ครั้ง !["มิเชล โอบามา" สุภาพสตรีหมายเลขหนึ่งของอเมริกา มีวันนี้ได้เพราะความเสียสละของแม่ "มิเชล โอบามา" สุภาพสตรีหมายเลขหนึ่งของอเมริกา มีวันนี้ได้เพราะความเสียสละของแม่](news_pic/p23892430209.jpg) เปิดอ่าน 9,717 ครั้ง ![เปลี่ยนผิวหน้าพังให้กลับมาสวยปังกับ 4 การรักษาฝ้าอย่างถูกวิธี เปลี่ยนผิวหน้าพังให้กลับมาสวยปังกับ 4 การรักษาฝ้าอย่างถูกวิธี](news_pic/p76807551819.jpg) เปิดอ่าน 12,787 ครั้ง ![ลายมือผู้วิเศษ ลายมือผู้วิเศษ](news_pic/p85893311604.jpg) เปิดอ่าน 15,424 ครั้ง ![อะไรที่กินคลายเครียดได้จริงบ้าง อะไรที่กินคลายเครียดได้จริงบ้าง](news_pic/p48901640929.jpg) เปิดอ่าน 11,799 ครั้ง ![ไม่ต้องตอบคำถามสุขภาพสักคำ?! ประกันชีวิตอาวุโส...เรื่องที่ต้องรู้ แต่ไม่ได้บอก ไม่ต้องตอบคำถามสุขภาพสักคำ?! ประกันชีวิตอาวุโส...เรื่องที่ต้องรู้ แต่ไม่ได้บอก](news_pic/p63020741409.jpg) เปิดอ่าน 14,769 ครั้ง ![ฟ้า กับ เหว ฟ้า กับ เหว](news_pic/p56777100811.jpg) เปิดอ่าน 18,981 ครั้ง !["สับปะรด" ลดริ้วรอยบนใบหน้า "สับปะรด" ลดริ้วรอยบนใบหน้า](news_pic/p17032500301.jpg) เปิดอ่าน 11,694 ครั้ง ![ประโยชน์ของกวักมรกต ประโยชน์ของกวักมรกต](news_pic/p82751250711.jpg) เปิดอ่าน 1,748 ครั้ง ![เคล็ดลับเด็ด "ลดหน้าท้อง" เคล็ดลับเด็ด "ลดหน้าท้อง"](news_pic/p87460740839.jpg) เปิดอ่าน 15,674 ครั้ง ![แนะพ่อแม่ติดโปรแกรมไอซีทีเฮาส์คีปเปอร์ แนะพ่อแม่ติดโปรแกรมไอซีทีเฮาส์คีปเปอร์](news_pic/p94456861011.jpg) เปิดอ่าน 9,827 ครั้ง ![เฉลยเคล็ดลับการติว TOEIC เพื่อพิชิตคะแนนสูงตามเกณฑ์ที่หวัง เฉลยเคล็ดลับการติว TOEIC เพื่อพิชิตคะแนนสูงตามเกณฑ์ที่หวัง](news_pic/p20471240531.jpg) เปิดอ่าน 1,079 ครั้ง
|
![ลายมือผู้ยิ่งใหญ่ ลายมือผู้ยิ่งใหญ่](news_pic/p44512082208.jpg)
เปิดอ่าน 28,135 ☕ คลิกอ่านเลย |
![แก้รอยสิวด้วยน้ำผึ้งและแอปเปิ้ล แก้รอยสิวด้วยน้ำผึ้งและแอปเปิ้ล](news_pic/p81232040822.jpg)
เปิดอ่าน 16,788 ☕ คลิกอ่านเลย | ![แกว่งแขนลดพุง แถมรักษาโรคได้เพียบ! แกว่งแขนลดพุง แถมรักษาโรคได้เพียบ!](news_pic/p16858350743.jpg)
เปิดอ่าน 22,971 ☕ คลิกอ่านเลย | ![ปักหมุด 7 พิกัดไหว้พระกรุงเทพฯ โดนใจสายมู ปักหมุด 7 พิกัดไหว้พระกรุงเทพฯ โดนใจสายมู](news_pic/p58018351130.jpg)
เปิดอ่าน 965 ☕ คลิกอ่านเลย | ![ดื่ม"ชามะเขือพวง" ต้านเบาหวาน-มะเร็ง ดื่ม"ชามะเขือพวง" ต้านเบาหวาน-มะเร็ง](news_pic/p32482351037.jpg)
เปิดอ่าน 29,765 ☕ คลิกอ่านเลย | ![สร้างบ่อปลาหน้าบ้านเสริมภูมิทัศน์ "เพิ่มพลังฮวงจุ้ย" สร้างบ่อปลาหน้าบ้านเสริมภูมิทัศน์ "เพิ่มพลังฮวงจุ้ย"](news_pic/p38613121803.jpg)
เปิดอ่าน 13,924 ☕ คลิกอ่านเลย | ![8 กลเม็ดใช้ชีวิตปลอดหนี้!!!... 8 กลเม็ดใช้ชีวิตปลอดหนี้!!!...](news_pic/p77952390649.jpg)
เปิดอ่าน 13,616 ☕ คลิกอ่านเลย |
|
≡ เรื่องน่าอ่าน/สาระน่ารู้ ≡ ![ถอดรหัสลับบิ๊ก "แอปเปิล" 6 สูตรสำเร็จที่ใคร ๆ อยากรู้ ? ถอดรหัสลับบิ๊ก "แอปเปิล" 6 สูตรสำเร็จที่ใคร ๆ อยากรู้ ?](news_pic/p59744752015.jpg)
เปิดอ่าน 9,079 ครั้ง | ![สถิติการศึกษาของประเทศไทย ปีการศึกษา 2556-2557 สถิติการศึกษาของประเทศไทย ปีการศึกษา 2556-2557](news_pic/p13840201605.jpg)
เปิดอ่าน 15,451 ครั้ง | ![เพลงลูกเทวดา ฮอตฮิต! ถูกค้นมากสุดในปี เพลงลูกเทวดา ฮอตฮิต! ถูกค้นมากสุดในปี](news_pic/p53397670138.jpg)
เปิดอ่าน 13,430 ครั้ง | ![ค่านิยม 12 ประการ "MV ลูกทุ่ง" ค่านิยม 12 ประการ "MV ลูกทุ่ง"](news_pic/p94693641527.jpg)
เปิดอ่าน 14,579 ครั้ง | ![อาหารที่ควรทาน และ หลีกเลี่ยงก่อน เข้าห้องสอบ !! อาหารที่ควรทาน และ หลีกเลี่ยงก่อน เข้าห้องสอบ !!](news_pic/p70148110722.jpg)
เปิดอ่าน 14,972 ครั้ง |
|
|